محمد بهنام‌فر به بهانه برگزاری شانزدهمین گردهمایی بین‌المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی در دانشگاه بیرجند روز شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: ضرورت هنر و ادبیات به قدری زیاد است که نمی‌توان دنیا را بدون آن تصور کرد و همانطور که اگر به جسم غذا نرسد، نابود می‌شود روح هم بدون هنر و ادبیات پژمرده و افسرده می‌شود.
وی از ادبیات به عنوان کارخانه انسان‌سازی یاد کرد و گفت: رسالت ادبیات از این جهت مانند رسالت دین است که می‌خواهد انسان‌ها را هدایت کند اما به شکل هنری.
عضو شورای سیاستگذاری انجمن ترویج زبان و ادب فارسی خراسان ادامه داد: بدون ادبیات نمی‌توان زندگی کرد زیرا ادبیات غذای روح است.
وی درباره اهمیت ترویج زبان و ادبیات فارسی گفت: برای هر کار مهمی از جمله ترویج زبان و ادبیات فارسی، عزم همگانی لازم است و باید بخش‌های مختلف اعم از دولتی و مردمی ایثارگرانه همکاری کنند.
بهنام‌فر اظهار داشت: ایثارگرانه به این معنا که اگر کارها براساس منافع حزبی، فردی، گروهی و شخصی باشد هیچ وقت به نتیجه نمی‌رسد ولی وقتی کاری ایثارگرانه است منافع ملی و جمعی بر منافع شخصی ترجیح داده می‌شود.
وی تصریح کرد: همه کارهای بزرگی که تاکنون انجام شده در نتیجه ایثارگری و کارهای عاشقانه بوده است که می‌توان به شاهنامه فردوسی به عنوان یک نمونه روشن اشاره کرد و فردوسی حداقل ۳۰ سال از جوانی، زندگی، مال و ملک خود گذشت تا بتواند رسالت فرهنگی خود را انجام دهد.
عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند افزود: نتیجه ایثار فردوسی این شد که معمار زبان و ادب فارسی و احیاگر هویت ملی ایرانیان لقب گرفت و بذری را کاشت که در مراحل و دوره‌های بعدی به درخت تنومندی تبدیل شد که شاخه و میوه‌های آن در سراسر جهان گسترده شده است.
وی بیان کرد: از قول مولوی در مناقب العارفین آمده است که مرد (انسان کامل) را دو نشان عظیم هست: شناخت و باخت؛ برخی شناخت دارند و باخت ندارند و برخی باخت دارند و شناخت ندارند، خنک آن کس که هر دو را دارد، یعنی برای اینکه بخواهیم کار عظیمی انجام دهیم باید ابتدا شناخت داشته باشیم، شرایط را بسنجیم و نیازها و وظیفه خود را دریابیم و باخت داشته باشیم یعنی حاضر باشیم بهای آن را بپردازیم.
بهنام‌فر گفت: شناخت و باخت باید توامان هم در مدیریت و حاکمیت و هم در افراد جامعه به‌ویژه نخبگان باشد لذا وقتی هدف بزرگی مانند ترویج زبان و ادب فارسی در دنیا را در دستور کار داریم هم دولتمردان و متولیان فرهنگی و ادبی باید با حمایت، بسترسازی و ریل‌گذاری شرایط را تسهیل کنند و هم مردم به ویژه استادان، دانشجویان، شاعران، نویسندگان و علاقه‌مندان به ادب ایران زمین با تلاش دلسوزانه و عاشقانه از هیچ کوششی فروگذار نکنند.
او با اشاره به اهمیت آموزش و فراگیری زبان و ادبیات فارسی گفت: اصولا نعمت‌های بزرگ و ضروری مانند اکسیژن هوا در زندگی انسان‌ها وجود دارند اما به خاطر نزدیکی قدر آن را نمی‌دانند در حالی که بدون این نعمت چند دقیقه هم نمی‌توانند دوام بیاورند.
استاد زبان و ادب فارسی و از مفاخر خراسان جنوبی افزود: ادبیات نیز از جمله این نعمت‌هاست، یعنی در ظاهر متوجه اهمیت آن نمی‌شویم اما اگر ادبیات و هنر را از زندگی بشر حذف کنند مانند این است که در یک سلول تنگ حبس شود و هیچ راه عبور هوایی برای تنفس باقی نگذارند.
وی تاکید کرد: در این دنیای وانفسای مادی، هنر و ادبیات سبب شده تا همه این شرایط دشوار، ناملایمات، سختی‌ها، غم‌ها و نگرانی‌ها را تحمل کنیم.
بهنام‌فر گفت: در کشور ما ادبیات و شعر جور بخش عظیمی از شاخه‌های دیگر هنر را به دوش کشیده، یعنی شاید در زمینه‌هایی مثل مجسمه‌سازی، معماری و نمایشنامه‌نویسی در طول تاریخ پیشرفت چندانی نداشته‌ایم اما آثار ادبی ما خوش درخشیده است.
وی با اشاره به اینکه ادبیات تجلی‌گاه فرهنگ ماست عنوان کرد: اگر می‌خواهیم هویت و فرهنگ یک جامعه را بشناسیم چاره‌ای جز رفتن به سراغ آثار ادبی نداریم و در خلال این آثار ادبی، هویت ملت‌ها را می‌توان شناخت لذا اگر می‌خواهیم هویت خود را شناخته و به نسل‌های بعد منتقل کنیم باید آثار ادبی در مرکز توجه ما باشد.
عضو شورای سیاستگذاری انجمن ترویج زبان و ادب فارسی خراسان افزود: ادبیات زمینه‌ساز تحولات اجتماعی و سیاسی در طول تاریخ بوده و چنان قدرتی دارد که گاهی یک بیت شعر سرنوشت یک فرد و حتی یک ملت را تغییر داده است.
وی کاربرد ادبیات را در جامعه ضروری دانست و گفت: امروز ضمن اینکه نیاز به ادبیات همواره وجود دارد و باید هویت فرهنگی خود را شناخته و حفظ کنیم، باید سعی شود سنت خود را نیز نقد کنیم چون همانطور که هیچ آدم بی‌نقص و عیبی وجود ندارد شعرا نیز بدون نقص نبوده‌اند.
بهنام‌فر تصریح کرد: امروز بشر رشد عقلی پیدا کرده و اطلاعات انسان‌ها زیاد شده اما باید هر کسی در زمان خودش شناخته و نقد شود لذا آنچه نیاز امروز جامعه است باید مانند رگه‌های طلا از معادن آثار ادبی شاعران و نویسندگان استخراج شده و به نسل امروز معرفی شود.
وی افزود: اهل فن، متخصصان، ادبا و پژوهشگران وظیفه دارند شعرا را بررسی و آثارشان نقد کرده و به جامعه بشناسانند.
عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند با اشاره به کاربرد ادبیات در حوزه‌های متعدد اظهار داشت: در حوزه گردشگری می‌توان از ظرفیت مفاخر و شاعران استفاده کرد برای مثال با ساختن آرامگاهی در شان حکیم نزاری در بیرجند مانند سعدیه و حافظیه شیراز ضمن معرفی و ترویج ادبیات این منطقه به صنعت گردشگری هم رونق بدهیم و نقشی در آبادانی و رشد اقتصادی خراسان جنوبی داشته باشیم.
وی کاربرد دیگر ادبیات را در حوزه محیط زیست عنوان کرد و گفت: اگر آموزه‌های ادبی را خوب بشناسیم و تبلیغ کنیم، بسیاری از این آموزه‌ها امروز می‌توانند مشکلات زیست‌محیطی ما را حل کنند.
بهنام‌فر با اشاره به کاربرد ادبیات در حوزه دیپلماسی و سیاست اضافه کرد: با ادبیات، زبان و شعر بهتر می‌توان با جهان تعامل داشت و از اختلافات و جنگ‌ها جلوگیری کرد مانند شعر معروف «بنی‌آدم اعضای یک پیکرند» از افصح المتکلمین سعدی، یا بیت «آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است، با دوستان مروت با دشمنان مدارا» که از لسان‌الغیب حافظ بزرگ است.
وی گفت: ادبیات می‌تواند زمینه ایجاد وحدت، همدلی و شناخت ملت‌ها و جوامع را از همدیگر فراهم کند تا همگان مانند مولانا در پی همدلی و یگانگی باشند و بدانند که «پس زبان همدلی خود دیگر است/ همدلی از همزبانی خوشتر است».
شانزدهمین گردهمایی بین‌المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی امروز (چهاردهم اسفند) در دانشگاه بیرجند گشایش یافت.
از سال ۱۳۸۳ تاکنون گردهمایی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی هر سال در یکی از دانشگاه‌های بزرگ استانی برگزار می‌شود و شانزدهمین مرحله این همایش ۱۴ تا ۱۹ اسفند امسال و با مشارکت جمعی از دانشجویان، استادان، فرهیختگان و مسئولان کشوری و استانی در دانشگاه بیرجند برگزار می‌شود.
همچنین یک روز از شانزدهمین گردهمایی بین‌المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی، به معرفی حکیم نظامی اختصاص یافته است.
نظر شما