به گزارش خبرنگار ایرنا، گول گوله در گویش گیلگی به معنای صدای هیزم خشک در حال سوختن است. گول‌گوله چهارشنبه‌های گیلان در گذشته با آیین‌های ویژه توام با جشن و سرور برگزار می‌شد، خانواده‌ها با برگزاری مراسم‌های خاص این روز با پخت غذای اصیل این استان "ترش تره با برنج" دور هم جمع می‌شدند و شبی به یادماندنی در خاطره‌ها به جا می‌گذاشتند اما متاسفانه طی سال‌های اخیر، جشن این روز برای تعدادی از خانواده‌های این استان به غم و حسرت ختم می‌شود.
خانواده‌های گیلانی سابق با خرید اسپند، گلاب و شمع برای برگزاری مراسم‌ها و جشن‌های چهارشنبه سوری آماده می‌شدند اما سال‌های اخیر به دلیل هیجان‌های کاذب جوانان و نوجوانان و استفاده آنان از مواد محترقه، شوقی برای برپایی آیین های ویژه این روز از سوی بزرگترها نیست، آنان بیشتر دلواپس فرارسیدن چهارشنبه سوری و بروز حوادث تلخ هستند.
تجربه سال‌های گذشته نشان داده که متاسفانه در جریان برگزاری آیین گول گوله چهارشنبه سوری در گیلان شماری از جوانان و نوجوانان به جای برپایی رسم های به جا مانده از گذشتگان، با ایجاد سر و صدای ناهنجار و استفاده از مواد منفجره امنیت و آسایش مردم را به هم می‌زنند و با این رفتارها، نه تنها به خود بلکه به دیگران نیز آسیب رسانده و شادی را به تلخی تبدیل می‌کنند.
آسیب به اعضای بدن شامل پا، دست، صورت، چشم، سوختگی‌ها، بریدگی‌ها، قطعی عضو و حتی مرگ رهاورد جشن‌های چهارشنبه‌سوری برای کودکان، جوانان و نوجوانان و حتی بزرگسالان سهل انگار طی سال‌های گذشته گزارش می‌شود.
ترقه بیشترین نوع ماده محترقه
پارسال ۶۸ نفر ( ۵۰ مرد و ۱۸ زن) به دلیل حوادث چهارشنبه‌سوری در استان گیلان مصدوم شدند، مصدومان رده سنی ۲ تا ۶۰ سال بودند و ۲۳ نفر رده سنی ۲۹ تا ۶۰ سال دچار بیشترین آسیب شدند.بیشترین نواحی آسیب به ترتیب چشم، دست، گوش و سر بود، ضمن اینکه بیشترین نوع ماده محترقه موجب بروز آسیب به این تعداد از مصدومان به ترتیب ترقه، نارنجک و فشفشه گزارش شده‌است.
"معصومه" اولین آسیب‌دیده چهارشنبه‌سوری بستری در مرکز آموزشی درمانی ولایت رشت در سال جاری است که دیروز از بیمارستان ترخیص شد، این دختر کلاس پنجم به دلیل استفاده از فشفشه و ترقه دچار آسیب به دست و بخشی از صورت "کنار چشم" شده‌است.
مادرش معصومه که از بروز حادثه برای دخترش شوکه است، می‌گوید: معصومه اهل آتش‌بازی و استفاده موادمحترقه نبود، او ترقه را از دوستش گرفته بود و از این اتفاق خیلی ناراحت و پشیمان است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد که حوادث چهارشنبه‌سوری بیشتر موجب بروز نازیبایی و لکه‌های به جا مانده از سوختگی در دست و صورت می‌شود که این موارد موجب آزار و به هم ریختگی فرد آسیب دیده می‌شود، معصومه نیز همین وضعیت را دارد؛ پزشکان می‌گویند آسیب سوختگی روی صورت چیزی نیست که با گذشت زمان از بین برود.
علی از نوجوانان گیلان چند سال گذشته در جریان برگزاری جشن‌های چهارشنبه‌سوری به همراه دوستانش به دور از خانواده به دلیل انفجار نارنجک از ناحیه دست دچار آسیب و سوختگی شد، اگر چه بعد اکنون در سلامت بسر می‌برد، اما یادآوری آن روز دشوار با گذشت چند سال از وقوع حادثه برایش سخت است.
این نوجوان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با ابزار پشیمانی و با توصیه به همسالان خود برای پرهیز و دوری از مواد منفجره بیان داشت: از خطرات مواد منفجره اطلاعی نداشتم، این مواد را به دور از خانواده در محلی نگهداری و استفاده می‌کردم که در نهایت دچار آسیب شدم.
وی با بیان اینکه بعد از مصدومیت و بروز حادثه تلخ، هرگز سراغ آتش‌بازی و مواد محترقه نرفتم، افزود: از همه مردم می‌خواهم که چهارشنبه سوری مواظب باشند و سراغ مواد خطرناک منجره نروند و همراه خانواده این روز را جشن بگیرند.
دردسرهای هیجانات لحظه‌ای
بسیاری از کودکان و نوجوانان در چهارشنبه‌سوری یا روزهای قبل از آن دچار هیجانات لحظه‌ای شده که این رفتارها خطرناک بوده و موجب بروز حادثه می‌شود، رییس مرکز آموزشی درمانی ولایت رشت "سوانح و سوختگی" با بیان این مطلب گفت: حوادث چهارشنبه سوری الگویی تکراری است به این معنی که هر بار جاده دست انداز را می بینیم اما باز به چاله می‌افتیم.
دکتر محمدرضا مبین با تاکید بر ضرورت هوشیاری خانواده‌ها برای پیشگیری از بروز اتفاق در چهارشنبه‌سوری اظهار داشت: خانواده‌ها در این ایام در صورت مشاهده رفتارهای مشکوک فرزندانشان فرض را بر این بگذارند که آنان به سراغ مواد منفجره و وسایل آتش بازی رفته‌اند یا در حال ساختن این وسایل هستند.
وی افزود: اگر چه بیشتر صدمات سوختگی چهارشنبه سوری قطع عضو یا فوت نیست اما آسیب های شدید چشم مانند تخلیه کامل چشم، قطع عضو مانند از دست دادن انگشتان وجود دارد همچنین سوختگی در صورت که بعدها به صورت لک چهره یا زیبایی بجا می گذارد که از عوارض بی احتیاطی و صدمات شدید این روز است.
سوختگی های شدید و زجر حادثه‌دیدگان
مهدی شیدائی کارشناس مرکز فوریت‌های پزشکی و اورژانس پیش بیمارستانی استان گیلان، به عنوان کادر عملیاتی حدود ۱۲سال به حادثه‌دیدگان و مددجویان خدمات رسانی می‌کند ضمن اینکه در ماموریت‌های مختلف چهارشنبه سوری برای خدمات رسانی به مصدومان حضور داشته است.
وی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه ۱۰ ماموریت مربوط به حوادث چهارشنبه سوری را تجربه کرده‌است، اظهار داشت: مشاهده کودکان آسیب دیده بسیار دلخراش است اما صدمه و سوختگی شدید سه جوان با سن بیش از ۲۰ سال بر اثر انفجار مواد محترقه حین تهیه به اصطلاح نارنجک، بدترین و تلخ ترین حادثه در انجام ماموریت هایم در این مدت بوده است.
وی با اشاره به بیقراری، استرس و گیجی فرد حادثه دیده چهارشنبه سوری افزود: دلواپسی و بیقراری نزدیکان آسیب دیده به ویژه در صدمات به دلیل انفجارهای بسیار شدید دردناک است، جوانان و نوجوانان با توجه جدی به هشدارها، جلوی این حوادث را بگیرند.
آموزش جدی گرفته شود
شیدائی در ادامه با اشاره به نقش مهم آموزش برای پیشگیری از حوادث چهارشنبه سوری گفت: آموزش عمومی دانش‌آموزان در این ارتباط باید جدی گرفته شود ضمن اینکه رسانه‌ها نیز باید نه تنها چند روز مانده به چهارشنبه سوری بلکه در طول سال، اطلاع‌رسانی‌های لازم برای پیشگیری از حوادث را داشته باشند که حتما به کاهش حوادث منجر خواهد شد چه بسا که در سال‌های اخیر شاهد این مهم بوده‌ایم.
وی با تاکید بر ضرورت آگاهی والدین با موادمحترقه جدید و مراقبت از فرزندانشان خاطر نشان کرد: نحوه درست استفاده از وسایل مجاز آتش‌بازی به همراه در نظرگرفتن مکان مناسب بهتر از منع کامل استفاده از آن است که در مواقع ای به استفاده از مواد آتش‌بازی به دور از چشم خانواده‌ها می‌شود که منجر به بروز حوادث خواهد شد.
وی با اشاره به آیین کهن چهارشنبه‌سوری و رسم و رسوم مربوط به این روز در گذشته اظهار داشت: رسم‌های مربوط به این روز را باید به کودکان و نوجوانان بیان کنیم تا آنان به شیوه درست این روز را جشن بگیرند.
ماموریت‌های سخت فوریت‌های پزشکی در چهارشنبه‌سوری
سید محمد ابراهیمی نیز هفت سالی است که در مرکز فوریت‌های پزشکی و اورژانس پیش‌بیمارستانی گیلان مشغول به کار است، طی این مدت حدود ۳ سال در روزهای چهارشنبه‌سوری برای خدمات‌رسانی فعالیت کرد.
وی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با اشاره به سختی‌های شیفت چهارشنبه‌سوری در مرکز فوریت‌های پزشکی گفت: ترافیک و شلوغی خیابان‌ها از سختی‌های این روز است که موجب تاخیر در زمان رسیدن برای خدمات رسانی به بیمار می‌شود.
وی به خدمات به یک بیمار قلبی بدحال در یکی از شیفت‌های چهارشنبه‌سوری اشاره و خاطر نشان کرد: استرس به بیمار و همراه مریض یکی از تلخ‌ترین خاطراتم در امدادرسانی‌های چهارشنبه‌سوری است که به دلیل شلوغی مسیر و ترافیک خیابان ها ماموریت با دشواری انجام شد.
این کارشناس مرکز فوریت‌های پزشکی و اورژانس پیش بیمارستانی گیلان از خانواده‌ها خواست وارد تجمعات چهارشنبه‌سوری نشوند و در صورت مشاهده آمبولانس‌های اورژانس، مسیر را باز کنند.
وی اظهار داشت: خیلی موافق برگزاری مراسم چهارشنبه‌سوری به این شکل که طی سال های اخیر مرسوم شده، نیستم، ای کاش بشود که به رسوم گذشته خودمان برگردیم.
چهارشنبه‌سوری؛ کابوسی خوفناک
دکترای جامعه شناسی در استان گیلان گفت: چهارشنبه‌سوری یکی از مهمترین میراث فرهنگی ماندگار چندین هزار ساله جامعه ایرانی است که در طول تاریخ، با همه فراز و نشیب به شکل کنونی به نسل حاضر انتقال یافته است.
دکتر رضا جعفری در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: در نگاه اول به نظر می‌رسد که سنت چهارشنبه‌سوری دارای کارکردهای مهمی از جمله ایجاد شادکامی و نشاط اجتماعی به ویژه در بین نسل جوان، ایجاد انسجام و وفاق فرهنگی و اجتماعی بین اقوام حوزه فرهنگی ایران زمین، تقویت هویت ملی ایران باشد.
وی اظهار داشت: با این همه، متاسفانه طی سال‌های گذشته، این سنت فرهنگی دچار انحراف شدید از اهداف اولیه خود شده و به جای اینکه به منبع شادی‌آفرین و شادکامی در جامعه تبدیل شود به کابوسی خوفناک تبدیل شده که همه آحاد جامعه اعم از مسئولان و خانواده‌ها را دچار اضطراب و نگرانی مضاعف کرده که بروز انواع حوادث منتج به صدمات انسانی و مالی در پایان سال برغم هشدارهای مقامات و نهادهای مختلف گواه و شاهدی بر این مدعا است.
جعفری افزود: به نظر می‌رسد که بخشی از این مشکلات ناشی از سوء مدیریت فرهنگی موضوع طی دوره‌های گذشته باشد که نتوانسته فرآیند اقناع و متقاعدسازی جامعه به ویژه نسل جوان را در کنار تامین تمهیدات و مقدمات برگزاری این مراسم فراهم کند و در این بین سوداگرانی با انگیزه کسب سود و منفعت از این فرصت سوء استفاده کرده و با تولید و توزیع انواع مواد خطرناک، امنیت و سلامت جوانان و خانواده ها را در معرض مخاطره جدی قرار داده‌است.
وی اظهار داشت: با توجه به شدت و عمق مساله، پیشنهاد می‌شود که متولیان فرهنگی جامعه، زمینه برگزاری مراسم چهارشنبه سوری را در شرایط ایمن از جمله تامین فضای فیزیکی مناسب و استاندارد، تشویق همراهی و مشارکت خانواده‌ها با فرزندان، احیاء رسوم فراموش شده در کنار برخورد قضایی و پلیسی با ناقضان حقوق و سلامت شهروندان ، تبیین و تشریح ابعاد آسیب شناسانه پدیده در قالب فیلم و تلبیغات محیطی و شبکه های اجتماعی فراهم کنند.
خانواده ها بیشتر مراقب فرزندان باشند
در هر حال با توجه به فرارسیدن چهارشنبه‌سوری ضروریست تا خانواده‌ها قبل از بروز هرگونه اتفاق ناگوار، بیشتر مراقبت کنند، در کنار فرزندانشان به شیوه درست این روز را جشن بگیرند و با ارایه هشدارهای لازم، به کودکان و نوجوانان از بروز حوادث چهارشنبه آخرسال پیشگیری کنند.
رییس مرکز فوریت‌های پزشکی و اورژانس پیش‌بیمارستانی استان گیلان به خبرنگار ایرنا گفت: والدین کودکان را تنها نگذارند و توصیه‌های لازم و مخاطرات این روز را به آنان متذکر شوند.
دکتر پیمان اسدی با تاکید بر ضرورت توجه به هشدارها برای پیشگیری از حوادث چهارشنبه سوری افزود: از نگهداری مواد محترقه، تهیه و ساخت وسایل آتش‌بازی به ویژه در مکان‌هایی از جمله منزل، زیر زمین و محل کار به طور جدی خودداری شود.
وی با بیان اینکه از حمل موادمحترقه، آتش‌گیر و انفجاری حتی به مقدار بسیار کم در جیب لباس و کیفت باید پرهیز شود، اظهار داشت: مواد آتش‌بازی "منفجره و محترقه" نباید هیچ وقت در ظرف‌های شیشه‌ای و فلزی نگهداری شود به دلیل اینکه در صورت انفجار ذرات شیشه یا فلز به اطراف پرتاب شده و صدمات جانی به همراه خواهد داشت.
رییس مرکز فوریت‌های پزشکی و پیش‌بیمارستانی استان گیلان گفت: از الکل برای آتش‌گیری مواد استفاده نشود ضمن اینکه از آتش‌زدن لاستیک، هیزم، کارتن خالی و نظایر آن در واحدهای مسکونی و یا در معابر، کوچه و خیابان خودداری شود.
وی اظهار داشت: از پرتاب مواد آتش‌زا مانند فشفشه و موشک بر روی درخت‌ها، بام و بالکن منازل که از عوامل عمده بروز آتش‌سوزی هستند، باید پرهیز شود ضمن اینکه آتش در معابر باریک و در نزدیکی پست‌های برق یا ایستگاه های تقلیل فشار گاز و پارکینگ های عمومی برافروخته نشود.
دکتر اسدی از شهروندان خواست تا در صورت بروز هرگونه حادثه ضمن حفظ خونسردی در اسرع وقت با شماره تلفن ۱۱۵ مرکز اورژانس پیش بیمارستانی و مدیریت حوادث استان گیلان تماس گیرند و اتفاق را با ذکر نوع حادثه و نشانی دقیق اطلاع دهند.
برخورد قاطع پلیس با هنجارشکنان چهارشنبه‌سوری در گیلان
جانشین فرمانده انتظامی استان گیلان نیز با اشاره به نزدیک شدن روزهای پایانی سال و چهارشنبه‌سوری گفت: پلیس با افرادی که ناامنی ایجاد می‌کنند و یا آرامش مردم را برهم بزنند، به شدت برخورد می‌کند.
سرهنگ حسین حسن‌پور اظهار داشت: عزم پلیس و دستگاه قضایی امسال اراده جدی است و افرادی که بخواهند به گونه ای ایجاد نا امنی کنند و آرامش مردم را بر هم بزنند،به شدت برخورد می‌کنیم.
وی افزود: شهروندان می‌توانند در صورت مشاهده این اقدامات مراتب را از طریق ۱۱۰ به پلیس اطلاع دهند تا همکاران بلافاصله در محل حضور یافته و اقدامات برخورد را انجام می دهند.
بیاییم با برگزاری آیین‌های کهن گول گوله چهارشنبه گیلان به دور از هرگونه حوادث با شور و شادی به استقبال سال جدید برویم.
نظر شما