به گزارش ایرنا، سیزدهمین روز سال تاریخی کهن همتراز با خود نوروز دارد که رسوم متعددی را در خود تنیده است که امروزه کمتر کسی به سراغ این رسوم می رود. در عصر حاضر از سیزده بدر تنها دورهمی در دامان طبیعت باقی مانده است که البته در نوع خود بسیار ستودنی می باشد.
مردمان ایران زمین در هرکجای که باشند سیزدهمین روز را در میان طبیعت سپری می کنند که گذشته از گرمای وجود خانواده و دورهمی با ارزش آن، مشکلاتی را نیز به همراه دارد.حضور شمار زیاد از مردم در مناطق طبیعی به خصوص در جنگل ها که گیلان با چنین وضعیتی مواجه است، میتواند آسیب های انسانی متعددی را متوجه طبیعت کند.
محیط زیست گیلان با داشتن مناطق چهارگانه تحت مدیریت شامل یک پارک ملی ، پنج پناهگاه حیات وحش، پنج منطقه حفاظت شده، چهار اثر طبیعی ملی، ۶ منطقه شکار ممنوع شامل اشکورات - استیل-ناو اسالم - دیلمان و درفک - اژدها بلوچ - جیرنده و سایر مناطق تالابی از غنی ترین مناطق ایران اسلامی است که همه ساله شاهد حضور طبیعت دوستان و مسافران نوروزی است.
به همین منظور متولیان امور و دوستاران محیط زیست همواره برای گردشگران، مسافران و مردمان بومی توصیه های بهداشتی و زیست محیطی دارند که اهتمام به آن احترام به طبیعت و داشته های خدادادی است.
ماهی قرمز را در رودخانه ها رها نکنید
رهاسازی ماهی قرمز در طبیعت یکی از معضلات اصلی زیست محیطی در سیزدهمین روز نوروز است که چند دهه اخیر به اشتباه و غلط در باور ما رسوخ کرده است. طبق اظهارات متعدد کارشناسان ماهی قرمز به عنوان یک گونه مهاجم، موجب نابودی ماهیان بومی منطقه و اکوسیستم اطراف آن خواهد شد و همان طور که حمله ملخ کشتزارها را نابود خواهد کرد، آنان نیز نقش ملخ را در این اکوسیستم‌ها بازی خواهند کرد.
این درحالی است که گیلان به دلیل برخوداری از رودخانه های بسیار یکی از جغرافیای مادر برای تولید مثل آبزیان و تغذیه دریای خزر است و در این فصل نیزط میزان تکثیر ماهیان می باشد که حساس ترین زمان ممکن خواهد بود.
پیشتر نیز مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان نسبت به رهاسازی ماهی قرمزِ سفره نوروزی در رودخانه ها ، نهرها و تالابها هشدار داد و در پیامی تاکید کرد: رهاسازی ماهی قرمز در رودخانه ها میتواند عامل انتقال بیماری به سایر گونه ها باشد ؛ ماهی قرمز یک رقیب سرسخت غذایی برای ماهی های بومی است و فضای زیستی سایر ماهی ها و آبزیان را در یک اکوسیستم اشغال و رقابت شدیدی با گونه های بومی زیستگاه دارد.
رضا زمانی گفت: این ماهی از تخم و لارو دیگر ماهیان تغذیه و میتواند منجر به از بین رفتن گونه های بومی شود ، همچنین با از بین بردن زئوپلانکتونها که از زئوپلانکتونها تغذیه مینمایند، باعث رشد فیتوپلانکتونها و در نتیجه افزایش جمعیت جلبک ها شده که اثر منفی بر کیفیت آب داشته و اکسیژن موجود آب کاهش و موجودات آبزی تلف می شوند همچنین تغذیه گرایی وروند پیری و از بین رفتن تالابها را تسریع می کند.
مدیرکل حفاطت محیط زیست گیلان توصیه کرد: برای ماهی های قرمز خریداری شده ، محل هایی بسته و بدون ورود به رودخانه ها در نظر گرفته شود .
یکی از خصوصیات مورد توجه در مورد تولید مثل ماهی قرمز وقوع پدیده ماده زایی است. در این پدیده ماهی ماده می تواند بدون حضور ماهی نر و با استفاده از اسپرم ماهیان نر از کپورماهیان دیگر (گونه‌های مختلف) تخمک های خود را بارور ساخته و ماهی ماده تولید کند. همین امر به علاوه سن بلوغ پایین، باعث شده به سرعت در محیط های وارد شده جمعیت های پایدار تشکیل داده و تبدیل به گونه مهاجم شود و پیامدهای محیط زیستی به بار آورد.
متأسفانه این گونه که غالباً نوع وحشی آن در بین صیادان محلی به اوشین معروف است، به دلیل تجارت آن و ارزش زینتی که دارد همراه با ورود کپورماهیان دیگر از سالهای دور به کشور ما وارد شده است.
تفکیک زباله از مبدا تمرینی برای حقوق طبیعت
زباله نیز نام آشنای دیگری از رنجهای زیست محیطی استان سبز گیلان است. انباشت پسماند و زباله چه در سایت های دپو و چه در جنگل و طبیعت کماکان معضلی حل نشده است که زباله های سیزده بدر میتواند باری اضافه بر دوش طبیعت خسته و زخمی از زباله گیلان باشد.
تا به امروز آنچه تنها راه برون رفت از معضل زباله مطرح شده است تفکیک از مبدا می باشد که آن هم هنوز سامان مناسبی به خود ندیده است. اما شاید بتوان برای روز سیزده بدر در یک مسئولیت جمعی مردم با تفکیک زباله از مبدا تمیری برای رعایت حقوق شهروندی و حقوق طبیعت داشته باشند.
استاندار گیلان نیز پیش از نوروز در جلسه کمیته پسماند در محل دفن زباله در سراوان رشت با اشاره به موضوع مهم تفکیک زباله از مبدا اظهار داشت: از مردم خواهش می کنیم تا با تفکیک زباله از مبدا و صرفه جویی در مصرف زباله کمتری تولید کنند.
اسدالله عباسی با اشاره به شیرابه های محل دفن زباله سراوان رشت و ورود آن به زرجوب و درنهایت به تالاب انزلی خاطر نشان کرد: روزانه در ایام بارانی ۱۵ لیتر بر ثانیه و در روزهای غیربارانی ۶ لیتر بر ثانیه شیرابه به زرجوب و انتها به تالاب انزلی ریخته می شود.
عزت‌الله ضرغامی وزیر میراث فرهنگی،گردشگری و صنایع دستی در توئیتر به گزارشی که در هیأت دولت درباره وضعیت اسفبار زباله در جاده‌ها و به‌ویژه شهرهای شمالی کشور داده است، اشاره کرد و نوشت: رییس‌جمهور درباره اولویت پسماند که هم موجب نارضایتی گردشگران و هم مردم منطقه شده است، دستورات اکیدی صادر کردند.
وی همچنین در ویدئویی که در این‌باره منتشر کرده به حاشیه رودخانه‌ای که با زباله پوشیده شده است، اشاره می‌کند و می‌گوید: اینجا زباله‌دانی است، جز میکروب و آلودگی بصری هیچ چیز دیگری نیست.
آتش یادگاری، بزرگ ترین تهدید سیزده
در پایان باید به خطرناک ترین معضل سیر و سیاحت در طبیعت است که تا به امروز نیز گیلان آسیب های جدید از این ناحیه متحمل شد. روشن کردن آتش در طبیعت و رهاسازی آن کبریتی بر پیکر طبیعت زیبای این خطه از شمال کشور است که هر بار با وجود تاکیدهای مکرر مسئولان و دوستداران محیط زیست و همچنین رسانه ها مورد غفلت قرار می گیرد.
حال در حالی مردم و مسافران گیلان به میزبانی سیزدهمین روز از سال جدید میروند که طبق پیش بینی هواشناسی آسمان در این روز آفتادی و با افزایش دما نیز مواجه خواهد بود. همین مسئله میتواند کوچکترین سهل انگاری را به حادثه ای بزرگ و جبران ناپذیر بدل کند.
مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان نیز جنگل ها و درختان را ریه های طبیعت توصیف و تاکید کرد که چادر زدن و روشن کردن آتش در جنگل ها، مراتع و مناطق طبیعت گردی و سهل انگاری درخاموش کردن آن، خسارت جبران ناپذیری به این ذخایر می رساند و تنوع زیستی را به خطر می اندازد.
زمانی اظهار داشت: با توجه به مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست در استان گیلان و غنای طبیعی آن، برای حفاظت و نگهداری آنها، از بهره برداری، شکار و صید غیرقانونی حیات وحش و رستنی های بهاری طبیعت پرهیز شود.
وی با بیان اینکه رها کردن زباله های غیرقابل بازیافت در طبیعت آسیب های جدی به آن وارد می کند، گفت: مسافران نوروزی و طبیعت گردان، با جمع آوری زباله ها در کیسه های مخصوص زباله و رساندن آن به مکان های مخصوص جمع آوری زباله، در پاکیزگی طبیعت و حفظ خاک و آب از آلودگی ها ما را یاری کنند.
وی اظهار داشت: مسافران نوروزی همچنین با معاینه فنی خودروهای خود و رعایت نکات محیط زیستی، در تمیز نگهداشتن هوای لطیف بهاری و آلوده نشدن آن با آلاینده هایی که سلامتی هموطنان را به خطر می اندازد، نقش موثری خواهند داشت.
به گفته مدیرکل محیط زیست گیلان، تمیز کردن خودرو یا ریختن روغن های سوخته در آب های روان و سطحی، باعث آلودگی جبران ناپذیر این عنصر حیاتی و به خطر افتادن و نابودی آبزیان می شود.
حفاظت از محیط زیست گیلان اولویت گردشگری
مدیرکل میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی گیلان نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه حدود هفت میلیون مسافر تاکنون وارد استان شده اند، حفاظت از محیط زیست را اولویت گردشگری استان دانست و اظهار داشت: به همین منظور حفاظت از محیط زیست و مدیریت پسماند در قالب بنرهای متعدد آموزشی به گردشگران نوروزی توصیه شده است.
ولی جهانی موزه میراث روستایی، قلعه رودخان و شهر تاریخی ماسوله را از جمله محبوب‌ترین مقاصد تاریخی و فرهنگی گردشگران نوروزی عنوان کرد و گفت: میراث فرهنگی متعلق به همه مردم است؛ لذا گردشگران تحویل این میراث ارزشمند نیاکان را به نسل جدید مد نظر داشته باشند و با مدیریت پسماند و زباله های تولید شده به حفاظت و ماندگاری این آثار کمک کنند.
وی تاکید کرد: محیط زیست از جمله میراثی گران بها و غیرقابل جایگزین بوده و این اداره‌کل با برگزاری برنامه‌هایی نظیر ثبت جهانی سه سایت از جنگل‌های هیرکانی استان گیلان و برگزاری نمایشگاه عکاسی از میراث‌جهانی جنگل‌های هیرکانی استان گیلان که از آن به عنوان موزه طبیعی یاد می‌شود تلاش کرده تا از این میراث کهن گیلان حفاظت کند.
به گفته کارشناسان محیط زیست هر ساله در روز سیزده نوروز بدلیل هجوم یک باره مردم به دامن طبیعت و عدم توجه مردم و گردشگران به محیط زیست،خسارت های زیادی به طبیعت وارد می شود.
نچیدن گل های وحشی ، صدمه نزدن به درختان و درختچه ها ، روشن نکردن آتش بویژه در مناطق جنگلی ، عدم شکار حیوانات وحشی و در نهایت نریختن زباله ها از جمله سفارش های اکیدی است که کارشناسان و دوستداران محیط زیست برای روز طبیعت به هموطنانمان می کنند.
نظر شما