رسانه اسپانیایی: اروپا قادر به قطع وابستگی به روسیه نیست

به گزارش روز سه‌شنبه ایرنا به نقل از روزنامه لا وانگواردیا اسپانیا، اینکه در لاهه، در زمستان، با دمای متوسط ‌کمی بیش از ۰ درجه سانتیگراد و بدون گاز، یک فرد هلندی خانه خود را گرم کند، تقریبا در حال حاضر نیز غیر ممکن است. تا ۸۵ درصد هلندی‌ها، سه چهار بریتانیایی‌ها و حدود نیمی‌از ایتالیایی‌ها، مجارها، بلژیکی‌ها یا آلمانی‌ها به واردات انرژی روسیه وابسته هستند.

بدتر اینکه ۴۱ درصد گاز مصرفی و تامین ۳۵ درصد نفت و ۱۹ درصد زغال‌سنگ اتحادیه اروپا به روسیه بستگی دارد. طبق داده‌های یورو استات، ۲۴ درصد از مجموع انرژی موجود اتحادیه اروپا از مبدا روسیه است.  

اروپا تقریباً ۱۰۰ درصد نفت و ۸۵ درصد گاز را وارد می کند (در حالی که این میزان در سال ۱۹۹۰ بیش از ۵۰ درصد بود) و در انجام این فرآیند، بیش از همه به روسیه وابستگی دارد.

وابستگی به واردات انرژی در مالت تقریباً ۱۰۰ درصد، در قبرس و لوکزامبورگ بیش از ۹۰ درصد، در یونان نزدیک به ۸۰ درصد و همیشه بیش از ۵۰ درصد در شماری از کشورهای بلژیک، لیتوانی، ایتالیا، ایرلند، هلند، اسپانیا، پرتغال، آلمان، اتریش، مجارستان، اسلواکی و کرواسی است.  

تهدید روسیه مبنی بر بستن شیر گاز در حال حاضر در مورد لهستان و بلغارستان به واقعیت پیوسته است. «نوریا جی. رابانال» اقتصاددان متخصص در حوزه انرژی و دفاعی در دانشگاه لئون اسپانیا معتقد است «مسئله این است که امکان یافتن بازار جایگزین در کوتاه مدت وجود ندارد».

گازپروم تامین کننده بزرگ گاز در روسیه اعلام کرد که تحویل گاز به بلغارستان و لهستان را به دلیل عدم پرداخت هزینه ها به روبل از سوی این کشورها به طور کامل متوقف کرده است. بر اساس بیانیه این شرکت، تا زمانی که صوفیه و ورشو شرایط جدید را رعایت نکنند، عرضه گاز از سر گرفته نخواهد شد.

مسئله دیگر اینکه اتحادیه اروپا با فرصت چهارماهه برای سازگاری باشرایط جدید، واردات زغال‌سنگ روسیه را در قالب پنجمین بسته تحریمی، ممنوع کرده است. اتحادیه اروپا در تلاش است که تا سال ۲۰۳۰، وابستگی خود به سوخت‌های فسیلی را پایان دهد. تحریم نفت روسیه در مراحل پایانی است و کاهش حدود دو سوم گاز وارداتی در سال جاری میلادی در دستور کار اتحادیه اروپا است.  

اما واقعا تحریم روسیه امکان پذیر است؟ همه اقدامات در هاله‌ای از تردید قرار دارند

به گفته کارشناسان، تحریم زغال‌سنگ روسیه به افزایش عرضه زغال‌سنگ چین کمک می‌کند. همچنین چرخش دوباره به سمت کارخانه‌های زغال‌سنگ در جمهوری چک، بلغارستان، ایتالیا یا آلمان به رغم تغییرات آب‌وهوایی بسیار محتمل است. در مورد نفت، مقام‌های اروپایی از فراهم بودن زیرساخت‌ها برای جبران کمبودها خبر می‌دهند هر چند هیچ قطعیتی در مورد سرعت برآورده شدن تقاضا وجود ندارد. مسئله پیچیده‌تر اما همچنان گاز طبیعی است.  

از منظر تامین گاز طبیعی، وضعیت پیچیده است زیرا زیرساخت‌هایی مانند خطوط لوله گاز و پایانه‌های گازرسانی مجدد مورد نیاز است. «آن سوفی کوربو» استاد و محقق سیاست انرژی جهانی در دانشگاه کلمبیا، در پاسخ به پرسشی درباره احتمال واقعی جایگزینی کامل واردات فعلی از روسیه به لا وانگواردیا گفت: گزینه‌های محدودی از خط لوله از سمت تامین‌کنندگان سنتی در اروپا وجود دارد.  

از آنجا که عرضه گاز بر اساس قراردادهای بلندمدت و برای یک حجم ثابت انجام می شود، نقش دیگر بازیگران به ویژه چین برجسته می‌شود.

و به این ترتیب، پرسش تردیدآمیزی که مطرح می‌شود اینکه اگر اتحادیه اروپا قصد دارد تا سال ۲۰۳۰ و یا آلمان تا سال ۲۰۲۴ به وابستگی خود به روسیه (به ویژه گاز) پایان دهند، آیا این امر واقعا حتی در میان‌مدت ممکن است؟

«مایک فولوود» از موسسه مطالعات انرژی دانشگاه آکسفورد اینطور پاسخ می‌دهد: شانس کمی وجود دارد که اتحادیه اروپا تا سال ۲۰۳۰ یا آلمان تا سال ۲۰۲۴ به واردات گاز روسیه پایان دهد، این بازه زمانی برای جایگزینی یا روی آوردن به سوخت‌های دیگر کافی نیست. جریان‌های واردات می‌توانند متوقف شوند، اما پیامد این وقفه عرضه و اثرات آن بر قیمت‌ها بسیار زیاد خواهد بود و نه تنها اروپا، بلکه بازار جهانی و کشورهای در حال توسعه را نیز تحت تاثیر قرار خواهد داد.

علاوه بر این، آنچه اروپا از روسیه نمی‌خرد، توسط چین یا هند با قیمت پایین خریداری می‌شود، چرا که قیمت گاز روسیه بدون رقابت با اروپا یا فشارهای تقاضای جهانی، به نفع سایر خریداران خواهد بود. لاوانگواردیا با اشاره به یکی دیگر از ذینفعان تحریم روسیه می‌نویسد: ایالات متحده آمریکا به تامین کننده اروپا تبدیل می‌شود این امر، جنگ بدون توپ و موشک است.

«سون استن» اقتصاددان ارشد اروپا در گلدمن ساکس پیش‌بینی می‌کند که «تحریم کامل» خطوط لوله گازی که از روسیه وارد خاک اروپا می‌شوند، افزایش تولید ناخالص داخلی منطقه یورو را تا ۲.۲ درصد در سال ۲۰۲۲ کاهش می‌دهد.  

«دانیل لاکایه» مدیر شرکت سرمایه‌گذاری «ترسیس خِستیون» (Tressis Gestión) نیز می‌گوید «هیچ گزینه‌ای ارزان‌تر از عرضه‌ای که از طریق خطوط لوله گاز اوکراین عبور می‌کند، وجود ندارد». به عقیده این کارشناس، تنها راه موجود، «افزایش واردات از ایالات متحده، دوبی و قطر» است. هر چند این نوع واردات با هزینه‌های بالا و دوره‌های طولانی انتقال همراه است.

وی همچنین می‌افزاید: طراحی مجدد استراتژی انرژی از طریق یک سیاست جدی از سوی کشورهای اروپایی به منظور فراهم آوردن امکان اکتشاف و بهره‌برداری از ذخایر گازی قاره پیر، ضروری است.