به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، راه‌اندازی معاونت فناوری و نوآوری در وزارت علوم در برنامه چهارم و پنجم توسعه کشور نیز در دستور کار بود، اما اجرایی نشده بود. محمدعلی زلفی‌گل وزیر علوم، تحقیقات و فناوری دولت سیزدهم از زمان روی کارآمدن بر ایجاد آن تاکید کرد و سرانجام سازمان امور اداری و استخدامی کشور آذر ۱۴۰۰ ضمن موافقت با ایجاد معاونت فناوری و نوآوری، نمودار چارت سازمانی جدید پیشنهادی وزارت علوم را برای این معاونت ابلاغ کرد و مدتی بعد علی خیرالدین به سمت معاون فناوری و نوآوری این وزارتخانه منصوب شد.
حمایت از توسعه کارآفرینی و نوآوری در دانشگاه ها، توسعه زیست بوم فناوری و نوآوری با محوریت پارک های علم و فناوری، هدایت پژوهشگاه ها به سمت پژوهش و توسعه فناوری های مساله محور و تقاضامحور، شبکه سازی در زیست بوم نوآوری وزارت علوم و پیوند آن به بازیگران کلیدی ملی و بین المللی و طراحی، پایش نظام ملی نوآوری با تمرکز بر زیست بوم نوآوری، شبکه سازی و تقویت دیپلماسی بین المللی و تاسیس پارک علم و فناوری بین المللی از مهم ترین اهداف این معاونت است.
نامگذاری امسال به نام «تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال آفرین» توسط مقام معظم رهبری همچنین تاکید وزیر علوم بر مرجعیت علمی و دیپلماسی باعث شد اهمیت تاسیس این معاونت جدید در وزارت علوم بیشتر شود.
معاونت فناوری و نوآوری در مدت زمان حدود ۶ ماه اقدامات مختلفی را برای تحقق اهداف یادشده صورت داده است که از آن جمله می توان به تاسیس صندوق علوم، تحقیقات و فناوری، طراحی و اجرایی کردن طرح دستیار فناوری، طرح گرنت فناوری و راه‌اندازی سامانه «نان»، سامانه «سدف) داده‌ها و فرآیندها برای دسترسی پارک‌های علم و فناوری، سامانه «پنفاد» (پایش نوآوری، فناوری و اشتغال دانش‌بنیان) اشاره کرد.
طراحی و راه‌اندازی اتاق‌های فکر شانزده گانه (اندیشکده)
بررسی کارشناسی برای ایجاد اتاق های فکر در این وزارت در دوره جدید آغاز شد و از طریق رایزنی با حدود ۳۰۰ نفر از نخبگان و صاحبنظران آموزش عالی کشور و حوزه های مرتبط با محوریت معاون فناوری و نوآوری فعلی وزیر علوم، این اتاق های فکر تشکیل و سازماندهی و رونمایی شد.
هدف از ایجاد و راه اندازی این اتاق های فکر، گفتمان بین دانشمندان و سیاستمداران، رصد علمی نیازها و کاهش فاصله علم تا عمل و ارایه راهکارهای اجرایی برای مسایل و امور مختلف در وزارت عتف و آموزش عالی برای ارتقای بهره وری و کیفیت اهداف عالیه آن است.
عناوین اتاق های فکر ۱۶گانه ایجادشده در وزارت عتف سیاست گذاری علم، کاربردی سازی پژوهش، سیاستگذاری فناوری، آموزش هدفمند، اقتصاد آموزش عالی، دیپلماسی و مرجعیت علمی، اجتماعی و فرهنگی، تحول علوم انسانی، اسلامی شدن دانشگاه‌ها، جوانان و نخبگان، ایثارگران، ارزیابی برنامه‌ها و اسناد فرادستی، سنجش و انگیزش، شفافیت و تعارض منافع، رسانه و فضای سایبر، خیرین و مسوولیت اجتماعی دانشگاهیان است.
سامانه نان؛ اطلاع‌رسانی نیازها و ظرفیت‌های فناورانه
سامانه نان که از آغاز به کار معاونت فناوری و نوآوری برای راه‌اندازی آن تلاش شده بود؛ سامانه‌ای برای صاحبان صنایع، شرکت‌های دانش‌بنیان، نهادها و وزارتخانه‌هاست تا اگر نیازی دارند آن را در نان ثبت کنند و پژوهشگران و دانشمندان هم از طرف دیگر ایده خود را در پاسخ به آن نیاز وارد سامانه کنند.
کاربردی‌سازی پایان‌نامه‌های ارشد و دکتری بر اساس حل نیازهای کشور (تحقیقات نیازمحور)، نیازسنجی و اولویت‌بندی نیاز و تعریف نیاز جدید، تدوین نظام‌مند و پویای اولویت‌های تحقیقاتی و ترسیم نقشه جامع نیاز توانمندی صنعتی‌دانشگاهی کشور، افزایش بهره‌وری حمایت از نخبگان پارک‌های علم و فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان همچنین ایجاد فضایی یکسان برای افراد خلاق است.
سامانه نان ۱۰ اردیبهشت با حضور خبرنگاران رونمایی شد و تاکنون یک میلیون و ۷۵۶ هزار و ۱۱۰ ایده یا طرح و پیشنهاد و چهار هزار و ۸۶۰ نیاز یا مساله در آن ثبت شده است.
«نان» غیر از دو بخش اصلی نیازها و ایده ها بخش های دیگری شامل گزارش های تحلیلی هم دارد که ذهنیتی کلی از وضعیت نیازها و ایده‌های ثبت شده و زیست‌بوم نوآوری به دست می‌دهد.
گرنت فناوری
دیگر طرح معاونت فناوری و نوآوری برای توسعه زیست‌بوم دانش‌بنیان برنامه گرنت فناوری به عنوان برنامه‌ای ملی با هدف تقویت فناوری و نوآوری در مراکز آموزشی، پژوهشی و فناوری کشور و سوق دادن استادان دانشگاه به فناوری است که با همکاری ۲۲ استان و ۲۶ پارک علم و فناوری ۴ فراخوان گرنت فناوری اجرا شده است.
موضوع «گرنت فناوری» برای اولین بار در سال ۹۷، مطرح و آیین‌نامه اجرایی آن اسفند ۱۳۹۸ پس از امضای وزیر وقت، ابلاغ شد. اما این آیین‌نامه با اندکی تغییر، در روزهای پایانی اسفند ۱۴۰۰، به تأیید مجدد وزیر علوم رسید.
گرنت فناوری در سه سرفصل اجرا می‌شود و تاکنون پنج فراخوان با همکاری ۲۲ استان و ۲۶ پارک علم و فناوری برای عملیاتی شدن آن صادر شده است.
۱. گرنت جوانه در حوزه تحصیلات تکمیلی (پایان‌نامه ارشد و رساله دکتری) و مخاطب آن اعضای هیأت علمی وزارت علوم، وزارت بهداشت، درمان و علوم پزشکی و دانشگاه‌های غیردولتی است.
۲. گرنت شکوفایی با تمرکز بر تحقیقات دانشگاهی، به عبارت دیگر این گرنت به فعالیت‌های اعضای هیأت علمی و پژوهشگران در آزمایشگاه تحقیقاتی خودشان مربوط می‌شود.
۳. گرنت رشد؛ این گرنت مشمول دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی است که مرکز رشد دارند و واحدهای فناور یا شرکت‌های فناور در مراکز رشد آنها مستقر هستد و شرکت‌های زایشی را توسعه می‌دهد.
دستیار فناور
طرح دستیار فناوری در راستای بهبود توانمندی دانشجویان، آموزش مهارت‌های مرتبط با کارآفرینی، کار تیمی دانش تجاری و پیشگامی در عرصه فناوری و نوآوری برای دانشجویان و با راهبری دو نهاد دانشگاه و پارک‌های علم و فناوری پیشنهاد شده است.
در طرح دستیار فناوری، دانشجویان یک دوره زمانی شش ماهه کار دانشجویی در شرکت‌های فناور و دانش بنیان می‌گذرانند. بر اساس برنامه‌ریزی دانشجویان کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری به ازای ۳۰۰ ساعت کار در این مدت، ماهیانه مبلغ ۱، ۲ و ۳ میلیون تومان دریافت می‌کنند.
دانشجویان کارشناسی پس از گذراندن نیم سال ششم تحصیلی، کارشناسی ارشد بعد از گذراندن نیم سال دوم و دانشجویان دکترا بعد از گذراندن نیم سال چهارم می‌توانند در این طرح شرکت کنند.
طرح تور فناوری نیز به معنای بازدید مدیران و مسئولان از پارک‌های علم و فناوری است که اولین تور در پارک علم و فناوری دانشگاه شریف با حضور مسئولان و مدیران سازمان بازرسی امسال انجام شد.
تانا، تور ملی و بین‌المللی فناوری و ایجاد پردیس‌های مشترک بین دانشگاه و پارک‌های علم و فناوری
افزون بر این، معاونت فناوری و نوآوری طرح‌های دیگری مانند طرح «تانا» را برای ارتقای جایگاه پارک‌های علم و فناوری در استان‌ها طراحی و اجرا کرده است. بر اساس طرح تانا (توسعه اکوسیستم نوآوری استان‌ها)، پارک‌های علم و فناوری مشکلات و نیازها همچنین توانایی‌های فناوری هر استان را شناسایی و با برگزاری نشست‌های تخصصی زمینه دیدار دستگاه‌های دارای نیاز و دستگاه‌های ارائه دهنده راهکار را فراهم می‌کنند. همچنین با برگزاری نمایشگاه‌های فناورانه، دستاوردهای شرکت‌های دانش‌بنیان را داخل استان‌ها به نمایش می‌گذارد. این رویداد یک روزه نیست و یک فرآیند زمان بر است.
پارک‌های علم و فناوری مشکلات نیازها و همچنین توانایی‌های فناوری هر استان را شناسایی می‌کنند و در ادامه، نشست‌های تخصصی در خصوص راهکارهای حل مشکلات برگزار کرده، زمینه دیدار دستگاه‌های دارای نیاز و دستگاه‌های ارایه دهنده راهکار را فراهم می‌کنند و همچنین با برگزاری نمایشگاه‌های فناورانه، دستاوردهای شرکت‌های دانش‌بنیان را داخل استان‌ها به نمایش می‌گذارد.
راه‌اندازی کارخانه فناوری و نوآوری، پردیس‌های علم و فناوری مشترک دانشگاه و پارک علم و فناوری، تور ملی و در مرحله بعد تور بین‌المللی فناوری، تدوین سند نظام ملی نوآوری، راه‌اندازی سامانه «پنفاد» (پایش نوآوری، فناوری و اشتغال دانش‌بنیان) را در راستای عملیاتی کردن ظرفیت‌ها و توانایی‌های فناورانه و نوآورانه پارک‌های علم و فناوری، مراکز رشد، دانشگاه‌ها، پژوهشگاه‌ها، مراکز آموزش عالی و سایر دستگاه‌هایی که در این زمینه فعالیت دارند، از دیگر برنامه‌های معاونت فناوری و نوآوری وزارت عتف در سال جاری است.
افزون بر این برگزاری سه دوره نشست روسای پارک های علم و فناوری سراسر کشور در آذر ۱۴۰۰ (سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران) و فروردین و (وزارت علوم) و اردیبهشت ۱۴۰۱ (به میزبانی پارک علم و فناوری فارس) از دیگر اقدامات این معاونت برای تحرک‌بخشی به توسعه اقتصاد دانش‌بنیان است.
نظر شما