درخت پالونیا، تهدیدی برای طبیعت گلستان

به گزارش ایرنا، پالونیا (Paulownia) از درختان بومی کشور چین است که چوب و تنه آن در صنایع مختلف(صنعت مبلمان، تخته لایه، کبریت و کاغذ و کارتن حتی هواپیما و گلایدر و ادوات موسیقی) و برگها و گل آذین این درخت هم در تولید کمپوست و تغذیه دام استفاده می شود ولی جزو گونه های مهاجم و آب بر محسوب می شود.

گونه درختی پالونیا گیاهی غیر بومی، نورپسند و با رشد سریع است که در اکوسیستم های جنگلی در سایه خوب رشد نمی کند و با دارا بودن ریشه های قوی و برگ‌های بزرگ از رشد گونه های بومی جلوگیری می‌کند.

به اعتقاد صاحبنظران امور جنگل کشت گونه‌های بومی و سازگار با شرایط اقلیمی هر منطقه به منظور حفظ تنوع زیستی و اکوسیستم‌های طبیعی کشور  بایدمد نظر قرار گیرد.

به اعتقاد آنان امروزه درخت یکی از مهمترین و کلیدی ترین عناصر در محیط زیست و چرخه حیات در اکوسیستم جهانی محسوب می شود، تاثیر مثبت آن در ایجاد تعادل آب و هوا، پاکسازی هوا، انسجام بافت خاک، حفظ زیستگاه موجودات مختلف، کاهش گرمای زمین در کنار فواید و محصولات حاصل از آن، نشانگر نقش مهم آن در تمامی ابعاد زندگی انسان هاست.

تجربه ثابت کرده است که هرگونه درختی برای هر منطقه  دارای آب و هوایی متفاوت مناسب نیست و در جهان امروز ضروری است انجام هر امر مهمی با تحقیق و پژوهش همراه باشد.امروز رویکرد آزمون و خطا در عرصه های طبیعی روا نیست و تغییر چنین نگرشی در جهان امروز با وجود چالش های فراوان ضروری است. 

پرسش اینکه چرا گونه پالونیا درخت وارداتی باید بدون تحقیق و پژوهش وارد کشور و کاشت آن در هر منطقه ای اقدام شود؟ چرا جلوی کاشت این گونه مهاجم گرفته نمی شود؟ چرا نباید گذاشت تا هر بخشی و یا فردی خودسرانه به کاشت این درخت وارداتی در مزارع و باغ های خود اقدام کنند؟

آیا نمی شود جلوی تبلیغات کاذب هر مورد از موضوعات گوناگون را گرفت ؟ جایگاه اطلاع رسانی و آگاهی بخشی مناسب در جامعه کجاست؟ ضروری است مزایا و معایب هر طرح و اقدامی و در هر زمینه ای از جمله گونه درختی پالونیا به جامعه اطلاع رسانی شود.     

طبیعت بویژه عرصه ها و ذخیره گاه های جنگلی ریه های هر کشور و منطقه ای هستند نباید با این عضو حیات بخش زمین به خاطر کسب سود و منافع معامله و آن را بتدریج نابود کرد.    

جنگل‌های هیرکانی در شمال ایران دارای ۹۰ گونهٔ درختی و ۲۱۱ گونهٔ درختچه‌ای است و در دهه‌های اخیر تعدادی گونهٔ غیر بومی، از جمله انواع کاج و سرو نیز در آن کاشته شده که بسیاری از آنان به دلیل ناسازگاری، از بین رفته‌اند. 

مردم از کاشت نهال پالونیا خودداری کنند

در همین پیوند، رییس اداره جنگلکاری، پارک و ذخیره گاه های جنگلی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان گفت: گونه پالونیا، درختی مهاجم و آب دوست برای این استان که با مشکل کم آبی و خشکسالی مواجه است‌، توصیه نمی شود.

علی اصغر نیکویی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: در این استان توصیه به تولید نهال و کاشت پالونیا نمی شود، چون این اقدام از سوی سازمان جنگل ها و مراتع ممنوع اعلام شده است.
وی ادامه داد: نهال پالونیا ظرف سه سال به مرحله برداشت چوب می رسد و به خاطر قیمت بالای چوب آن نسبت بهترین درخت گونه جنگلی"راش"، گرایش به کاشت آن به صورت خودسرانه در منطقه وجود دارد.
رییس اداره جنگلکاری، پارک و ذخیره گاه های جنگلی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان افزود: اکنون برخی بدون گرفتن مشاوره از کارشناسان اداره کل، اقدام به کاشت آن در مزارع خود برای جایگزینی شالی و توتون کرده یا در دست اقدام دارند که به این عده توصیه می شود به خاطر بالای آب بری پرورش نسبت به کشت شالی و وجود مشکل کم آبی و خشکسالی درمنطقه، خودداری کنند.
وی خاطرنشان کرد: این اداره کل پیشنهاد کاشت گونه های صنوبر و اکالیپتوس را به علاقمندان به زراعت چوب را در منطقه می دهد چون این زراعت این گونه ها کار کارشناسی شده و در مناطق مستعد استان می تواند ضمن مدیریت مصرف آب زراعی، درآمدی چند برابر تولید شالی در منطقه جنوبی بعد از ۶ یا پنج سال عاید بهره بردار شود.
نکویی اضافه کرد: ابن اداره کل ۸۵ هکتار مزرعه تولید نهال در اختیار دارد و با توجه به سیاست سازمان جنگل و مراتع برای تولید گونه پالونیا و کاشت آن به عنوان زراعت ورود نمی کند.
به گفته بخش خصوصی و به صورت انفرادی به کشت پالونیا اقدام کرده است.

جهاد کشاورزی برنامه ای برای کاشت پالونیا در اراضی و باغ ها ندارد 

معاون مدیریت باغباتی سازمان جهادکشاورزی استان گلستان گفت: از دید کارشناسان این بخش درخت پالونیا یک گونه مهاجم به حساب می آید و با توجه به سرعت رشد و تکثیر آن در اراضی مجاور، توصیه برای کاشت آن در استان نمی شود.
نویدرضا فرهانی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: البته کسانی با توجیه ترویج زراعت چوب و ارزشمند بودن چوب آن طرفدار توسعه آن هستند، ولی سیاست جهاد کشاورزی آن را گونه مهاجم تلقی می کند و برنامه ای برای توسعه آن حداقل تا زمان تکمیل فرآیند تحقیقات و اطمینان از خسارت زا نبودن آن در اراضی و باغ ها ندارد.

ضرورت اطلاع رسانی به بهره برداران 
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گلستان گفت: زراعت پالونیا باید با بررسی مزایا و معایب طرح کاشت نهال پالونیا به صورت تحقیقاتی بوده و اطلاعات علمی و دانشگاهی آن باید به اطلاع بهره برداران در منطقه رسانده شود.
عبدالرحیم لطفی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: اکنون در این استان دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان واحد جنگل آن مطالعه بر روی گونه پالونیا را طی چند دهه اخیر پیگیری می کند و طرح آزمایشی در این رابطه در حاشیه ای از منطقه شصت کلاته شهرستان گرگان به اجرا در آورده است.
وی ادامه داد: ضرورت دارد اطلاعات لازم از طریق دانشگاه ها و مرکز تحقیقات کشاورزی استان گلستان به بهره برداران حوزه زراعت چوب از مزایای و معایب و شرایط منطقه داده شود.

ممنوع بودن کاشت پالونیادر نزدیکی جنگل 
وی تاکید کرد: کاشت این گونه در نزدیکی جنگل های هیرکانی منطقه طبق دستور سازمان جنگل ها به خاطر سریع رشد و ریشه دوانی آن ممنوع است و نباید صورت گیرد.
لطفی ادامه داد: برخی به صورت شخصی و بدون دریافت مشاوره از این اداره کل اقدام به کاشت محدود در مزارع از جمله شالی در منطقه کردند که ترغیب این عده از ایجاد مزارع پالونیا در منطقه به خاطر سریع رشد بودن و ارزش بالای صنعتی و درآمد زایی چند برابری نسبت به زراعت شالی است.   
زراعت چوب پالونیا به تازگی در فضای مجازی استان گلستان رو به گسترش است  که متاسفانه سبب ترغیب برخی از بهره برداران برای جایگزین کردن این گونه به جای تولید برنج ، توتون و سایر زراعت ها در منطقه شده است.

به گفته برخی از کارشناسان امر کاشت درخت مهاجم پالونیا در برخی از مناطق شمال ایران در حال گسترش است که ضروری است مسوولان امر برای رفع این چالش در حال توسعه تدابیری ویژه ای اتخاذ کنند.

پالونیا درختی برگ ریز است و خزان دارد و در مناطق معتدل و نیمه گرمسیری و سردسیری می توان پرورش داد، این گیاه به گفته کارشناسان با توجه به رشد سریع این درخت، قابلیت بالای تجاری سازی و درآمد زایی دارد.

ارقام مختلف پالونیا به طور معمول دارای ارتفاعی بین ۱۰ تا ۲۵ متر بوده و دارای گستردگی عرضی تا ۱۰ متر نیز است در نتیجه برعکس برخی درخت هایی که برای چوب کاشته می شود دارای سایه است، عمر این درخت را تا ۳۰۰ سال نیز برآورد کرده اند.

پالونیا دارای برگ های پهنی است که طول و عرض آن ها به ترتیب به ۳۰ و ۲۰ سانتی متر می رسد.

استان گلستان با جای دادن هفت اقلیم از ۱۳ اقلیم، دارای ۶۶۷ هزار هکتار اراضی کشاورزی مستعد در نوار جنوبی و دشت و ۴۵۲ هزار هکتار عرصه های جنگلی است و نقش بسزایی در تولید محصولات راهبردی کشور ایفا می کند.
در این استان شمالی ۲ میلیون نفر جمعیت سکونت دارد که اقتصاد اصلی ساکنان آن بر پایه کشاورزی است.