دیجی‌کالا در آخرین گزارش خود از سال ۱۴۰۰ اعلام کرده کتاب دومین کالایی است که مورد جست‌وجوی کاربران این پلتفرم قرار می‌گیرد. پاسخ به چرایی این مساله ساده است، در این پلتفرم هیچ کالایی به اندازه کتاب تخفیف نخورده است. زیرا عمده کتاب‌هایی که در این پلتفرم به فروش می‌رسد، آثار کتابسازی‌شده است. کتاب‌هایی که با کپی‌برداری نادرست از روی پرفروش‌های نشرهای مختلف چاپ شده‌اند و در گوشه خیابان، مترو و پلتفرمی مانند دیجی‌کالا به فروش می‌رسد.
مسئولان دیجی‌کالا این پلتفرم را دارنده بزرگترین شبکه توزیع کالا در کشور اعلام و همچنین برای تبلیغات بسیار هزینه می‌کنند. کافی است افراد برای خرید هر کالایی وارد این پلتفرم شوند، با انواع و اقسام تخفیف مواجه خواهندشد. یکی از کالاهایی که از بیشترین تخفیف برخوردار است، کتاب است. کتاب در دیجی‌کالا با تخفیف ۶۰، ۷۰ و حتی بیش از ۸۰ درصد به فروش می‌رسد. هیچ کالایی در این پلتفرم با این درصد تخفیف بالا فروخته نمی‌شود.
کدام ناشر می‌تواند کتابش را با تخفیف بیش از ۳۰ درصد بفروشد؟ تنها در شراطی خاص اگر کتاب در تعداد انگشت شمار در انبار ناشر باقی مانده باشد یا اگر صفحات و جلد کتاب آسیب دیده باشد، شاید ناشر بتواند آن را با تخفیف ۳۰ تا ۴۰ درصد بفروشد؛ تا هزینه بالای انبارداری را صرف تازه‌های نشر کند. تنها ناشرنماهایی می‌توانند کتاب را با تخفیف ۶۰ تا بیش از ۸۰ درصد بفروشند که برای محتوای کتاب هیچ هزینه‌ای نکرده باشند و کتاب ناشری را که برای ترجمه، صفحه‌آرایی، ویراستاری و ... هزینه کرده، به رایگان کپی‌برداری، با قیمت دو برابر کتاب چاپ کنند و بعد از آن با تخفیف بالا بفروشند.
تنها عامل جذاب تخفیف بالا است
دیجی‌کالا در حالی می‌خواهد با ارائه آمار در حوزه کتاب برای خود اعتبار بخرد که کتاب‌هایی که در این پلتفرم به فروش می‌رسند، نقطه هدف افراد کتابخوان نیستند. کتاب‌هایی بیشتر در حوزه روان‌شناسی و سطحی که تنها عامل جذاب آن‌ها تخفیف بالایی است که برای آن‌ها در نظر گرفته شده‌است. همچنین نمی‌توان نادیده گرفت، بخش بزرگی از کتاب‌هایی که این پلتفرم برای مخاطبانش می‌فرستند، حتی کتاب همان ناشرنماهای ناشناخته‌ای نیست که در صفحه به نمایش درآمده‌است، بلکه کتاب را از هر ناشری که در انبار داشتند باشتند، می‌فرستند، زیرا کتاب را هم مانند دیگر کالاهای آن پتلفرم می‌فروشند و برای آن‌ها فروش این کالا فرهنگی با فروش موبایل که در رتبه نخست جست‌وجو است تفاوتی ندارد.
این‌ها در حالی است که فروش کتاب با تخفیف بالا در پلتفرم دیجی‌کالا موجب آسیب به ناشران، کتاب‌فروشان، شرکت‌های پخش، مولفان، مترجمان، ویراستاران و کل صنعت نشر خواهدشد. از طرفی وقتی فردی می‌بینند که کتابی در این پلتفرم با تخفیف بالا فروخته می‌شود، اعتماد خود را به کتاب‌فروش از دست می‌دهد؛ زیرا فکر می‌کند کتاب‌فروشان درصد سود بالاتری برای ارائه خدمات خود در نظر گرفته‌اند. از طرفی بیشتر افرادی که آثار کتابسازی شده را مطالعه می‌کنند، نمی‌توانند با کتاب ارتباط برقرار کنند. ممکن است دیدگاه اشتباهی از لذت کتابخوانی در ذهن آن‌ها نقش ببندند و کمتر اقدام به تکرار فعالیتی مانند کتابخوانی کنند.
سلیقه نشر محدود به چند فروشگاه آنلاین بزرگ خواهدبود
ایران با اینکه به کنوانسیون برن نپیوسته‌است، قوانینی برای حفاظت از حقوق صاحب اثر دارد. با اینکه سال‌ها از تصویب قانون ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی مصوب سال ۵۲ و قانون حمایت از هنرمندان، مولفان و مصنفان مصوب سال ۴۸ می‌گذرد، این قوانین هنوز هم می‌توانند از حقوق صاحب اثر در مقابل سواستفاده حمایت کنند. اما در این روزها ناشرانی که دنبال احقاق حقوق از دست رفته خود هستند، با صرف وقت و هزینه بالای وکیل برای دادگاه و پیگیری پرونده و مسائل مربوط به آن هم نمی‌توانند به نتیجه برسند، در نتیجه فعالیت پلتفرم‌های فروش آنلاین مانند دیجی‌کالا رونق بیشتری پیدا می‌کنند.
باید توجه داشت، حراج برای هر گونه تولیدکننده منوط به دریافت مجوز از صنف است، اصناف نمی‌توانند تخفیف با درصد بالا و در زمان نامحدود داشته‌باشند. این در حالی است که تخفیف دیجی‌کالا به خصوص در حوزه کتاب نامتعارف و نامحدود است. هیچ صنفی نمی‌تواند کالایش را به صورت خرده فروشی، با قیمت عمده فروشی و به‌صورت گسترده عرضه کند. در نتیجه این روند کتاب‌فروشی‌ها از بین می‌روند و سلیقه تولید ناشر و فروش کتاب، محدود به چند فروشگاه آنلاین بزرگ خواهدبود.
نظر شما