به گزاش روز چهار شنبه ایرنا به نقل از رسانه های ازبکستان، در «ناآرامی های اخیر در شهر نوکوس مرکز منطقه قره قالپاقستان ۱۸ نفر جان باختند و۲۴۳ نفر از جمله ۳۸ افسر مجروح شدند. داورون جومانازاروف، سخنگوی گارد ملی و همچنین دفتر دادستانی کل ازبکستان به تازگی در نشستی مطبوعاتی اعلام کرد که ۵۱۶ نفر هم در تظاهرات ۱-۲ جولای ( ۱۰- ۱۱ تیر) بازداشت شدند. شهر نوکوس(یا نوقوس) ششمین شهر بزرگ ازبکستان با حدود ۳۵۰ هزار نفر جمعیت و مرکز منطقه قره قالپاقستان (یا قارا قالپاقستان) است.
ساکنان منطقه قره قالپاقستان مدعی هستند که برخی بندهای مرتبط با اصلاحیه قانون اساسی، حق و حقوق آنها را نادیده گرفته است.
در قانون اساسی حال حاضر ازبکستان، منطقه قره قالپاقستان به عنوان قلمرویی درون ازبکستان توصیف می‌شود که می‌تواند با همه‌پرسی از خاک این کشور جدا شود. در قانون اساسی جدید ازبکستان که اخیرا به همه‌پرسی گذاشته شد و تا چند ماه آینده اجرایی می‌شود، به قره قالپاقستان اجازه و حق جدایی و خودمختاری داده نمی‌شود.
صدور بیانیه از سوی سازمان ملل و آمریکا
پایگاه خبری « ان دی تی وی» هند در گزارشی اعلام کرد سازمان ملل متحد و آمریکا خواستار تحقیق در خصوص کشته شدن ۱۸ تن در جریان ناآرامی ها در منطقه قره قالپاقستان شده اند.
بر اساس این گزارش «میشل باشله» کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد و آمریکا خواستار تحقیق فوری در خصوص ناآرامی های اخیر در ازبکستان شدند که در جریان آن دهها تن کشته شدند.
باشله در بیانیه ای اعلام کرد: گزارش هایی که ما در مورد خشونت های شدید از جمله قتل‌ها در جریان اعتراضات دریافت کرده ایم، بسیار نگران کننده است. من از مقامات ازبکستان می‌خواهم خویشتن دار باشند.»
وی تصریح کرد: «من از مقامات می خواهم بلافاصله تحقیقات شفاف و مستقل را در مورد هرگونه اتهام اقدامات مجرمانه آغاز کنند.»
«ند پرایس» سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز در پیامی جداگانه از همه طرف های درگیر خواست تا به دنبال راه حلی صلح آمیز برای پایان دادن به تنش ها باشند.
گفت وگوی پوتین و میرضیایف
کرملین نیز در بیانیه‌ای اعلام کرد، در گفت وگوی تلفنی ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه و شوکت میرضیایف همتای ازبکستانی وی، وضعیت قره قالپاقستان، همکاری‌های دوجانبه و ارتباطات آینده مورد بررسی قرار گرفت.
در بیانیه سه‌شنبه شب کاخ کرملین آمده است: طرف روس از تلاش‌های مقامات ازبکستان برای تثبیت وضعیت در قره قالپاقستان حمایت کرد.
پوتین و میرضیایف همچنین چندین مساله از جمله همکاری در حوزه تجارت و اقتصاد را مورد بحث و بررسی قرار داده و بر مشارکت راهبردی و روابط نزدیکتر تاکید کردند.
گفت وکوی وزرای امورخارجه ایران و ازبکستان
حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه سه شنبه شب در تماس تلفنی با «ولادیمیر اماموویچ نوروف» سرپرست وزارت خارجه جمهوری ازبکستان، در خصوص مهمترین موضوعات مورد اهتمام دو کشور گفت وگو و تبادل نظر کرد.
وی در این گفت‌وگو تاکید کرد: جمهوری اسلامی ایران از ثبات و امنیت در کشور ازبکستان حمایت می‌کند و سلب امنیت و خدشه‌دار شدن وحدت ازبکستان را قابل پذیرش نمی‌داند.
وزیر امور خارجه افزود: با اراده و تلاش دو طرف، روابط دو جانبه بین ایران و ازبکستان در حال گسترش و توسعه است.
رئیس دستگاه دیپلماسی با اشاره به اهمیت سفر مقامات عالی‌رتبه دو کشور در روند توسعه روابط، از سفر رئیس مجلس کشورمان به ازبکستان در آینده نزدیک خبر داد.
سرپرست وزارت امور خارجه جمهوری ازبکستان نیز در این گفت وگو ضمن قدردانی از مواضع اصولی کشورمان در خصوص تحولات اخیر در ازبکستان و حمایت از وحدت در این کشور تصریح کرد: فرآیند اصلاحات قانون اساسی آغاز شده و رئیس جمهور میرضیایف در این باره با مردم ازبکستان گفت وگو کرده است.
ولادیمیر نوروف روند توسعه همکاری‌های دو کشور در سطوح مختلف دوجانبه، منطقه ای و بین المللی را مثبت ارزیابی و ابراز امیدواری کرد سفر آتی رئیس مجلس کشورمان به ازبکستان موجب توسعه بیش از پیش روابط دو کشور باشد.
واکنش سخنگوی وزارت خارجه ایران
ناصر کنعانی سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران درباره تحولات تازه در ازبکستان گفت: ایران روند تحولات و ناآرامی‌های اخیر در بخشی از جمهوری ازبکستان را به دقت تحت نظر دارد. این تحولات مسئله داخلی جمهوری ازبکستان است و اطمینان داریم دولت کشور دوست و برادر ازبکستان، بزودی این مسئله را به نفع مردم شریف آن کشور حل و فصل خواهد کرد.
حمایت چین از ازبکستان
ژائو لیجیان سخنگوی وزارت خارجه چین هم درباره حوادث اخیر در شهر نوکوس مرکز منطقه قره قالپاقستان در کشور ازبکستان اظهار داشت: چین به عنوان همسایه، دوست و شریک استراتژیک ازبکستان، از دولت ازبکستان برای حفظ ثبات ملی حمایت می کند و معتقد است که تحت رهبری رئیس جمهور «شوکت میرضیایف»، ازبکستان آرامش و وحدت را حفظ خواهد کرد.
اتحادیه اروپا خواستار تحقیقات مستقل شد
اتحادیه اروپا هم پس از انتشار اصلاحات پیشنهادی در قانون اساسی ازبکستان، در بیانیه ای خواستار تحقیقات آزاد و مستقل در مورد حوادث خشونت‌آمیز در قره قالپاقستان شد. در این بیانیه آمده است ما عمیقاً از تلفات انسانی متأسفیم و تحولات را از نزدیک دنبال می کنیم.
ما اقدامات رئیس جمهور میرضیایف برای پاسخ سریع به نگرانی های عمومی در مورد اصلاحات پیشنهادی قانون اساسی را تصدیق می کنیم. ما از همه طرف‌ها می‌خواهیم که در اقدامات خود خویشتن داری نشان دهند تا از تشدید خشونت بیشتر جلوگیری کنند. اتحادیه اروپا از مقامات می‌خواهد تا حقوق بشر، از جمله حقوق اساسی آزادی بیان و آزادی تجمع را در راستای تعهدات بین‌المللی ازبکستان تضمین کنند.
اتحادیه اروپا شراکت قوی و رو به رشدی با ازبکستان دارد. ما به حمایت از تلاش‌های اصلاحی ازبکستان متعهد هستیم و از آن می‌خواهیم که این روند را با مشورت شهروندان و ذینفعان بر اساس هنجارهای بین‌المللی و بهترین شیوه‌ها ادامه دهد.
رئیس شورای اروپا خواستار خویشتن داری طرفین درگیر شد
رئیس شورای اروپا نیز در گفت و گویی تلفنی با رئیس جمهور ازبکستان بی ثبات کردن اوضاع در قره قالپاقستان توسط برخی نیروها را غیرقابل قبول دانست وی اقدامات رئیس جمهور میرضیایف برای پاسخ سریع به نگرانی های عمومی در مورد اصلاحات پیشنهادی قانون اساسی را حمایت کرد. ما از همه طرف‌ها می‌خواهیم که در اقدامات خود خویشتن داری نشان دهند تا از تشدید یا خشونت بیشتر جلوگیری کنند. اتحادیه اروپا از مقامات می‌خواهد تا حقوق بشر، از جمله حقوق اساسی آزادی بیان و آزادی تجمع را در راستای تعهدات بین‌المللی ازبکستان تضمین کنند.
سخنگوی کرملین: حوادث اخیر ازبکستان امری داخلی است
دیمیتری پسکوف، سخنگوی رئیس جمهور روسیه نیز درباره رویدادهای اخیر در قره قالپاقستان اظهار داشت که وقایع این جمهوی موضوع داخلی ازبکستان است. ازبکستان متحد، دوست وشریک بسیار مهم ما است. سخنگوی کرملین گفت: هر اتفاقی که در ازبکستان می‌افتد، یک امر داخلی این کشور است و ما شک نداریم که با فعالیت فعال رهبری جمهوری، مشکلات موجود حل خواهد شد.
کمیته اجرایی سازمان همکاری شانگهای ظاهر ضد قانون اساسی ازبکستان را محکوم کرد
کمیته اجرایی سازمان همکاری شانگهای، با محکوم کردن مظاهر ضد قانون اساسی و تلاش برای بی ثبات کردن وضعیت سیاسی-اجتماعی در ازبکستان، از حفظ ثبات، امنیت و توسعه پایدار، در رابطه با حوادثی که در اول ژوئیه سال جاری در قره قالپاقستان رخ داد، حمایت کرد. این کمیته در بیانیه ای نوشت از اقدامات دولت جمهوری ازبکستان برای تضمین حاکمیت قانون و نظم، حمایت از حقوق و آزادی های شهروندان، هماهنگی قومیتی و همزیستی مسالمت آمیز همه مردمان چند ملیتی ازبکستان حمایت می کند.
حمایت روسای جمهوری تاجیکستان، قزاقستان و قرقیزستان از میرضیایف
دفتر مطبوعاتی ریاست جمهوری تاجیکستان اعلام کرد که امامعلی رحمان از تلاش های رهبری ازبکستان برای ایجاد ثبات در وضعیت در قره قالپاقستان حمایت کرده است. بر اساس این گزارش امامعلی رحمان و شوکت میرضیایف به صورت تلفنی درباره مسائل امنیت منطقه و تعامل دو کشور در چارچوب سازمان های منطقه ای و بین المللی گفتگو کردند.
پیش از این، شوکت میرضیایف با قاسم جومارت توکایف، رئیس جمهور قزاقستان نیز گفت و گوی تلفنی داشت که در آن، به گفته سرویس مطبوعاتی ریاست جمهوری ازبکستان، توکایف حمایت کامل خود را از اقدامات قاطع برای مهار اقدامات غیرقانونی اعلام کرد.
توکایف همچنین به موقع بودن تصمیمات رهبری ازبکستان برای تضمین ثبات در قره قالپاقستان اشاره کرد. رئیس جمهور قزاقستان برای شوکت میرضیایف در برگزاری همه پرسی اصلاح قانون اساسی آرزوی موفقیت کرد و تاکید کرد که این رویداد لحظه مهمی در اجرای برنامه تحولات سیاسی و اجتماعی-اقتصادی گسترده در ازبکستان برادر خواهد بود.
صدیر جپاروف رئیس جمهور قرقیزستان نیز حمایت خود را از رئیس جمهور ازبکستان اعلام کرد. وی در گفتگوی تلفنی با شوکت میرضیایف تاکید کرد که به لطف اقدامات به موقع، قاطع و هماهنگ، می توان از عادی شدن اوضاع در قره قالپاقستان اطمینان حاصل کرد و از تشدید بیشتر آن جلوگیری کرد.
نظر شما