مشاور وزیر ارشاد: صیانت از کودک و خانواده در فضای مجازی، دستور کار جدی ما است

به گزارش خبرنگار فرهنگی ایرنا، حجت الاسلام والمسلمین حامد حاجی ملامیرزایی عصر دوشنبه - ۷ شهریورماه - در نشست هم اندیشی فعالان خانواده و کودک در فضای مجازی که با حضور نمایندگان نهادهای مختلف کشور در سالن همایش وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد با اشاره به اهداف نشست و برنامه های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه فضای مجازی، گفت: موضوعی که مدتی

است در بخش فضای مجازی این وزارتخانه در دوره جدید فعالیتی در دولت سیزدهم پیگیری شده و در دستور کار جدی قرار دارد، دغدغه صیانت از کودک و خانواده در فضای مجازی است که به صورت دغدغه ای عام و عمومی مطرح است.

برنامه ریزی وزارت فرهنگ برای صیانت از کودک در فضای مجازی

مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی ادامه داد: وزارت فرهنگ اقداماتی در این  زمینه برنامه ریزی کرده که با عبارت ها و بسته های سیاستی متنوع در قالب اسناد شبکه ملی اطلاعات و توسعه محتوا در بستر شبکه ملی اطلاعات تا موضوع سند سیاستی فضای سالم و سند صیانت از کودک ارائه خواهد شد.

تاکید بر پیگیری مصوبات شورای عالی فضای مجازی

حجت الاسلام ملامیرزایی همچنین با اشاره به اینکه به دنبال پیگیری این اسناد در قالب مصوبه شورای عالی فضای مجازی هستیم، اظهار داشت: این سلسله جلسات در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیگیری می شود تا ماموریت های مد نظر را اجرا کنیم.

نظام یکپارچه برای رده بندی محتوای مناسب برای کودک

رئیس مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی، یکی از این‌تکالیف را نظام یکپارچه برای رده بندی محتوای مناسب برای کودک عنوان کرد و افزود: این مهم در مرحله رونمایی قرار دارد و بزودی انجام خواهد شد.

مشاور وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه، تولید وایت لیستی را به عنوان دیگر اقدامات عنوان کرد که به نوعی گفتمان اجرایی تری برای نشر محتوای این حوزه معرفی کند.

تاکید همه کشورها بر ضرورت صیانت از کودک در فضای مجازی

رئیس مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی، گفت: این مسئله هم در مطالعات میدانی سایر کشورها خیلی پررنگ است و هم در داخل کشور فارغ از آرایش های سیاسی در ارتباط با نحوه مدیریت فضای مجازی همه صاحب نظران در این زمینه بر ضرورت صیانت از کودک اذعان دارند. یعنی فقط این نیست که نگرش خاصی در کشور بر این مسئله تاکید داشته باشد.

تاکید بر اهتمام ویژه همگان بر موضوع کودک و خانواده

حاجی ملامیرزایی در عین حال خاطرنشان کرد: قوانین سختی در کشورهای غربی و توسعه یافته در مورد صیانت از کودک در فضای مجازی وجود دارد و موسسات و سمن های فراوانی به این موضوع می پردازند.

ملامیرزایی تصریح کرد: همگان باید به موضوع کودک و خانواده اهتمام ویژه داشته باشند.

به گفته وی، تاکنون فعالیت های زیادی در این زمینه انجام شده که باید تداوم داشته باشد.

وی افزود: نهادهای فراوانی در کشور هستند که در این زمینه فعالیت دارند و مسئله صیانت از کودک را دنبال می کنند.

تقدیر از کنشگران حوزه صیانت از کودک و خانواده

رئیس مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی، در ادامه هدف از برگزاری این نشست را تقدیر از تمامی‌کنشگران حوزه صیانت از کودک و خانواده، برطرف کردن موانع این حوزه و توسعه مقوله صیانت از کودک و خانواده در فضای مجازی وهم اندیشی و استفاده از تجارب، اظهارنظرات و پیشنهادات عنوان کرد.

فعالیت های صیانت از کودک در فضای مجازی توسعه یابد

حاجی ملامیرزایی تاکید کرد: باید تلاش کنیم فعالیت های صورت گرفته در این حوزه را توسعه داده و در این زمینه فعالیت گسترده داشته باشیم.

مقابله با انیمیشن‌های هالیوودی یک ضرورت است

در ادامه رئیس مجمع فعالان فضای مجازی در حوزه کودک و نوجوان نیز به عنوان دیگر سخنران این نشست با اشاره مختصری به برخی مسائل و مشکلات پیرامون فضای مجازی به ویژه در حوزه کودک و نوجوان در سخنانی اظهار داشت: از سال ۹۷ با ابداع برخی همکاران، موضوع صیانت از کودک و خانواده در فضای مجازی با جدیت پیگیری شد.

محمود نظری‌منش با بیان اینکه بخش خصوصی در این زمینه دچار مشکلاتی است که نهادهای حاکمیتی با آن آشنایی چندانی ندارند، یادآور شد: مرکز ملی فضای مجازی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ساترا، وزارت ارتباطات و آموزش و پرورش نهادهای حاکمیتی حوزه فضای مجازی را تشکیل می‌دهند.

وی ادامه داد: مجمع فعالان فضای مجازی در حوزه کودک و نوجوان از سال ۹۸ در تمامی جلسات حاکمیتی حضور پیدا کرده و تفاهم‌نامه‌هایی با بازیگران اصلی این حوزه مانند پلیس فتا و ... منعقد کرده است. همچنین، ایجاد همکاری بین فعالان شناسایی شده نیز از جمله دستاوردهای مجمع بوده است.

رئیس مجمع فعالان فضای مجازی در حوزه کودک و نوجوان با اشاره به اینکه مجمع در یک سال و نیم اخیر به دنبال صادرات فرهنگی بوده است، گفت: حلقه واسط بین نهادهای حاکمیتی و بخش خصوصی در این زمینه، اقتصاد محتوای دیجیتال است.

به گفته این فعال در حوزه فضای مجازی، آمار جمعیتی ایران نشان می‌دهد که ۲۵ درصد جمعیت کشور زیر ۱۵ سال دارند و نیاز محتوایی فراوانی در این زمینه وجود دارد لذا زمان خوبی برای دادن خوراک فکری لازم به کودکان و نوجوانان است.

تولید محتوا و توسعه بازار به سمت صادرات فرهنگی

وی تصریح کرد: کارآفرینی که تولید محتوا می‌کند، لزوما دانش این حوزه را ندارد. امروز ما باید با انیمیشن‌های هالیوودی مقابله کنیم لذا باید از امکانات مورد نیاز در این زمینه بهره‌مند باشیم. برای یک کارآفرین منابع مالی، نیروی انسانی، دانش تخصصی، قوانین پشتیبان و مهارت در کسب و کار نیاز مبرم است.

رئیس مجمع فعالان فضای مجازی در حوزه کودک و نوجوان اظهار کرد: اهداف راهبردی مجمع فعالان فضای مجازی در حوزه کوک و نوجوان شامل بهبودی شیوه پرداخت آنلاین، ترویج و فرهنگ سازی مصرف محتوا، تقاضای تولید محتوا و توسعه بازار به سمت صادرات فرهنگی می‌شود که باید از سوی تمامی نهادهای حاکمیتی و مجموعه‌های خصوصی در این حوزه مورد پیگیری قرار گیرد.

نگاه اکوسیستم محتوایی به نگاه دولت متمرکز است

مدیرکل توسعه کسب‌وکار وزارت صمت نیز در این نشست گفت: اگر می‌خواهیم کسب‌وکاری رشد کند، باید به آن نگاه صنعتی داشته باشیم از این رو در این نگاه یک ورودی، خروجی و فرآیندهایی را داریم؛ به شاخصه‌های مشتری، بررسی استراتژی ورود به بازار و غیره نیاز داریم. در بررسی‌هایی که داشتیم متأسفانه این موارد به صورت حرفه‌ای انجام نمی‌شود.

امیرحسین اسدی، اظهار داشت: نگاه اکوسیستم محتوایی به نگاه دولت متمرکز است. آن‌ها صرفا منتظر هستند دولت حمایت کند تا رشد و توسعه داشته باشند. هر صنعتی که وابسته به دولت شد با مشکل مواجه می‌شود، چرا که نوآوری از خود نخواهد داشت.

در نگاه صنعتی دوست داریم ممیزی انجام شود

مدیرکل توسعه کسب‌وکار وزارت صنعت، معدن و تجارت همچنین با بیان اینکه نگاه صنعتی به محتوا به معنای رعایت همه شاخصه‌های صنعت است، ادامه داد: بر اساس این اصل، اولین نکته این است که محصول برای جامعه هدف مشخصی تولید شود. نگاه صنعتی ما در حال حاضر، دولتی است. در نگاه صنعتی دوست داریم ممیزی انجام شود چراکه گاهی بازار را رشد می‌دهد. 

وی با اشاره به اینکه برای رشد یک زیست‌بوم در حوزه کودک باید نگاه حاکمیتی به نگاه صنعتی تغییر پیدا کند، خاطرنشان کرد: یکی از مشکلات در صنعت محتوا در فضای مجازی عدم استانداردهای خدمات پس از فروش است از همین رو لازم است اتحادیه‌هایی ایجاد شوند تا در این راستا همکاری کنند.

تاکید بر اهمیت هدایت مصرف و تنظیم‌گری در حوزه کودک 

مدیرعامل مؤسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان نیز در ادامه این نشست، اظهار داشت: مسئله‌ای که در حوزه کودک اهمیت دارد، موضوع هدایت مصرف و تنظیم‌گری است. یکی از دغدعه‌هایی که کمتر به آن پرداخته شده، تنظیم‌گری نرم است، به دنبال آن هستیم که به کمک مخاطب جلو برویم تا در فضای مجازی توانمند شوند.

سیدرضا کاظمی، درباره سامانه هدایت مصرف، اظهار کرد: این سامانه از چند پایه تشکیل شده است؛ ارزیابی، آموزش، مشاوره و رده‌بندی سنی و غیره. در بحث رده‌بندی سنی توضیحاتی داده شده که اگر فرزند خانواده، فیلمی که مناسب سن و سالش نبوده را مشاهده کرد، چه باید کار کرد.

مدیرعامل مؤسسه فرهنگی و اطلاع‌رسانی تبیان ادامه داد: حوزه آموزش ما به صورت جدی محتواهایی تولید می‌کند و در سامانه پرسان هم دغدغه‌ها و سوالات مطرح می‌شوند تا مشاوران به پاسخگویی بپردازند.

ورود به دنیای کودکان بسیار مشکل و نیازمند آگاهی و دانش کامل است

در ادامه این نشست، رئیس دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران نیز در سخنانی بیان کرد: کودک و نوجوان تقریباً ترکیبی علمی نیست؛ چراکه نوجوان از کودکی کنده شده و رو به جوانی می‌رود اما کودک به نوبه خود مقوله خاصی است که ویژگی‌های مربوط به خود را دارد. بنابراین نباید از واژه کودک و نوجوان در کنار هم استفاده کرد.

رضا پورحسین، با بیان اینکه کودک، مینیاتور بزرگسالی نیست و ماهیت خود را دارد، اظهار داشت: انسان وقتی زاده می‌شود، لوح سفید نیست و سرشار از نشانه‌های الهی است. کودک نظامی در حال رشد است که خود را به سمت تعادل و سازش با محیط می‌برد. همه موجودات ذاتاً خود را به سمت تعادل می‌برند. دنیای ذهنی و روانی کودک با بزرگسال متفاوت است.

پورحسین ادامه داد: ورود به دنیای کودکان بسیار مشکل است و نیازمند آگاهی و دانش کامل است، به همین دلیل نیازهای کودکان نیز با بزرگسالان متفاوت است. کودک مرز بین خیال و واقعیت را نمی‌شناسد و دنیای عینی برای او با دنیای خیالی و فضای مجازی درهم تنیده است. همچنین، دنیای ذهنی کودک یکسره به بیرون منعکس می‌شود و از محرک‌های محیطی تأثیر می‌پذیرد. تعادل بین این دو کنش، کودک را به سمت تعادل و سازگاری می‌برد.

منشأ اضطراب برای کودک فضای مجازی ست

وی تصریح کرد: فعلاً فضای مجازی فضایی نیست که کودک را به سمت تعادل ببرد و منشأ بسیاری از اضطراب‌ها نیز همین فضای مجازی است. ذهن کودک نمی‌تواند برون‌سازی نداشته باشد. کودک با تأثیرگذاری بر اشیا احساس کفایت و مولد بودن می‌کند. کودکان در واقع به پاس برون‌ریزی احساس و فکر خود به آرامش می‌رسند.

رئیس دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران تصریح کرد: دست‌ورزی، تغییر شکل، تخریب و سازماندهی و جابجایی در فضا از نیازهای اساسی اما ناگفته کودک است. البته این نیازها در فضای عینی برآورده می‌شوند و شناخت کودکان نتیجه دست‌ورزی‌ها و کنش روی مسئله‌هاست. کودکانی که در فضا جابجا نمی‌شوند، جستجوگری ایشان به شدت کاهش پیدا می‌کند.

فعال شدن کنشگری کودکان با بازی‌های میدانی

وی اظهار کرد: بازی‌های میدانی کنشگری کودکان را فعال‌تر می‌کند، اما بازی‌های مجازی چنین ویژگی ندارند از این رو فضای مجازی برای تحول روانی کودکان در مرتبه دوم اهمیت قرار داد؛ چراکه کودک در این فضا کنش ورزی کمتری دارد و میزان انتخاب او در تحقق کار مورد نظر پایین است.

پورحسین در عین حال تاکید کرد: در ادبیات روانشناختی حقوق کودک معادل نیازهای زیستی و روان شناختی اوست و قانونی بر حیات روانی کودک حاکم است که باید رعایت کرد. 

به گفته رئیس دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران کودکان باید در صفحه خود در این فضا تعامل داشته باشند. دنیای مجازی کودکان باید با دنیای مجازی بزرگسالان کاملا متفاوت باشد. باید به سمت این موضوع برویم که چگونه می‌توان فضای مجازی را برای کودکان‌ آماده و مهیا کنیم.

نشست هم‌اندیشی فعالان حوزه «خانواده و کودک در فضای مجازی» عصر دوشنبه -هفتم شهریورماه- به همت مرکز توسعه فرهنگ و هنر در فضای مجازی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با حضور نمایندگان نهادهای مختلف کشور و به میزبانی این در سالت جلسات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار شد.