به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، فدراسیون سرآمدان علمی ایران، از سال ۱۳۹۴ با هدف دستیابی کشور به مرجعیت علمی آغاز به کار کرد؛ از جمله مهم‌ترین اقدامات این فدراسیون، شناسایی و انتخاب محققان معتبر، متعهد و پیشرو تحت عنوان «سرآمدان علمی» و حمایت از آنهاست.
این فرآیند سالانه و بر اساس فعالیت‌های سه سال گذشته (منتهی به دوره ارزیابی) انجام می‌شود و هر سال ۱۰۰ نفر به عنوان سرآمد علمی، شناسایی و در ۲ گروه الف و ب، متناسب با اعتبار علمی کسب‌شده حمایت می‌شوند. داشتن حداقل یکی از شرایط همچون میانگین ارجاعات، انتشار مقالات در نشریات علمی و غیره ضروری است.
دبیرخانه سرآمدان علمی با بررسی مقالات منتشر شده در نشریات برتر در سال های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱ و استفاده از آیین‌نامه انتخاب سرآمدان علمی تعداد ۱۰۰ سرآمد علمی و ۱۵ سرآمد علمی جوان را شناسایی و معرفی کرد. سرآمدان علمی جوان از بین افرادی با رتبه بیشتر از ۱۰۰ و سن کمتر از ۴۵ سال انتخاب شده اند.
مراسم معرفی سرآمدان علمی، امسال ۱۳ شهریور با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و معاون علمی و فناوری ریاست‌جمهوری برگزار و طی آن از علی مرسلی، علی اسفندیار و محمد مهدی شیخ جباری به ترتیب از دانشگاه‌های تربیت مدرس، صنعتی شریف و پژوهشگاه دانش‌های بنیادی به عنوان برگزیدگان امسال تجلیل شد.
همچنین دبیرخانه سرآمدان علمی ایران با بررسی مقالات منتشرشده در نشریات برتر در سال های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۱ و استفاده از آیین‌نامه انتخاب سرآمدان علمی، تعداد ۱۰۰ سرآمد علمی و ۱۵ سرآمد علمی جوان را شناسایی و معرفی کرد.
بر اساس بررسی های دبیرخانه پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله با کسب اعتبار علمی ۱۰۴ حائز رتبه ۴۷ شد و دکتر انوشیروان انصاری دانشیار این پژوهشگاه نیز در فهرست سرآمدان ملّی سال ۱۴۰۱ قرار گرفت.
عضو هیات‌علمی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا در مورد انتخاب شدن به عنوان یکی از سرآمدان علمی اظهار داشت: دیده شدن فعالیت های همه پژوهشگران مهم است، به ویژه اینکه انتخاب سرآمدان علمی بدون اینکه تقاضایی از سوی اعضای هیات علمی باشد، توسط فدراسیون سرآمدان علمی و با بررسی سوابق اعضا انجام می‌شود. این نوع اقدامات، خوب و دلگرم‌کننده است.
عضو هیات علمی باید بداند روی چه مسائلی کار کند
وی در مورد انتظار یک عضو هیات علمی از دولت گفت: بزرگ ترین توقع ما به عنوان عضو هیت علمی پژوهشی از دولت و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری این است که نظام مسائل کشور در حوزه زلزله تدوین و اولویت مسائل در این حوزه مشخص شود. در این صورت برای یک عضو هیات علمی مشخص خواهد شد کار روی چه موضوعاتی منجر به حل یکی از مشکلات مهم کشور خواهد شد.
دانشیار پژوهشکده مدیریت خطرپذیری و بحران توضیح داد: می دانیم در کشور مشکلات بزرگی داریم که به شکل مساله و نظام‌مند تعریف نشده است و در نتیجه نمی‌دانیم دقیقا چه کاری باید بکنیم.
همیشه به صورت کلی گفته می شود پژوهشگران و اعضای هیات علمی باید در رفع مسائل کشور کمک کنند؛ ولی برای نمونه در مساله ای به نام زلزله نظام مسائل کشور به صورت اولویت‌بندی و رتبه‌بندی وجود ندارد و هیات علمی پژوهشی بر اساس علایق و سلایق شخصی خود کار می‌کند.
انصاری تاکید کرد: در حوزه زلزله نظام مسائل کشور باید مشخص باشد و اعضای هیات علمی موظف و نه مختار، باشند که برای حل این مسائل، پژوهش کنند. پژوهشگران و اعضای هیات علمی، فقط کارشناس هستند و در زمینه سیاست‌گذاری علم و فناوری تصمیم نمی‌گیرند؛ در نهایت مقام مسئول باید سیاست ها را در حوزه‌های مختلف ترسیم کند.
وی در قالب مثالی به برنامه هفتم توسعه اشاره کرد و گفت: قبل از اینکه سیاست‌های کلی برنامه هفتم توسط مقام معظم رهبری ابلاغ شود، نظرهای کارشناسان در مجمع تشخیص مصلحت گردآوری و بعد از بررسی تصویب و بعد ابلاغ شد.
چنین روندی در فعالیت‌های پژوهشی که بخشی از آن باید توسط وزارت علوم ساماندهی شود، وجود ندارد یا اگرهست نظام اطلاع‌رسانی و کار خواستن از اعضای هیات علمی به اندازه‌ای ضعیف است که من اطلاعی از آن ندارم.
مسئولیت‌های پژوهشی عضو هیات علمی باید روشن باشد
انصاری گفت: وزارت علوم برای اقدامات پژوهشی اعضای هیات علمی هزینه می کند و باید توقع و مسئولیت های عضو هیات علمی و پژوهشگاه جهت رفع مسائل اولویت دار کشور در این زمینه روشن باشد.
عضو هیات‌علمی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله اظهار داشت: در حالی که اعضای هیات علمی پژوهشی و پژوهشگران در زمینه های مختلف مرتبط با سیل و زلزله پژوهش می کنند اما هنوز وقتی سیل یا زلزله رخ می‌دهد، با تلفات زیادی روبرو هستیم و در مدیریت بحران مشکل داریم.
وی در پاسخ به این سوال که آیا فکر نمی‌کنید، اعضای هیات علمی و پژوهشگران به طور کلی باید در انجام فعالیت‌های خود آزادی عمل داشته باشند، گفت: هیات علمی باید برای پیشرفت، خلاقیت و آزادی عمل داشته باشد ولی الان کلا فعال مایشاء است. برای نمونه بهتر است مثلا هیات علمی ۵ موضوع پژوهشی را انجام دهد که از این تعداد سه موضوع برگرفته از سیاست‌های کلان و مسائل کشور باشد.
انصاری تاکید کرد: نظام مسائل کشور باید به صورت یک سند توسط وزارت علوم و با پایش نظرات متخصصان و مسئولان کشور تهیه و اعلام شود و نهادهای پژوهشی مانند پژوهشگاه‌های ملی و بین‌المللی و پژوهشگران در قبال حل این مسائل مسئول و پاسخگو باشند.
نظر شما