احیا و آبدهی مجدد چاه‌های عمیق با ربات دانش بنیان ایرانی

به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، به دنبال کمبود آب در ایران با توجه به وضعیت جغرافیایی کشورمان که در منطقه ای نیمه خشک واقع شده است، بسیاری از کشاورزان و صنعتگران برای بهره برداری بیشتر آب در مناطق مختلف به سمت حفر بی‌رویه چاه های عمیق روی آورده‌اند.

چاه هایی با عمق تقریبا ۳۰۰ تا ۵۰۰ متر در نقاط مختلف کشور که بعدها به دلیل فرسودگی و گرفتگی، پدیده فرونشست و رانش زمین را ایجاد کردند و خود این رانش ها نیز بعضا باعث آسیب دیدن بیشتر این چاه ها شده است.

حال یک شرکت دانش بنیان کشورمان با سرمایه گذاری ۱۰ میلیارد ریالی موفق به ساخت محصولی تحت عنوان ربات شیارزن چاه عمیق با هدف ایجاد شیار در دیواره های چاه های آب و رفع انسدادهای آن به منظور احیاء مجدد این چاه ها شده است.

ابوالفضل حسنی مدیرعامل شرکت دانش بنیان ایده کاوان که مجموعه آنها در پارک فناوری پردیس مستقر است، با اشاره به ورود این مجموعه نوآور در سال ۱۳۹۱ به پارک فناوری پردیس افزود: در سال ۱۳۹۳ عنوان دانش بنیانی را از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اخذ کردیم.

وی در خصوص کارکرد دستگاه بومی سازی شده این شرکت دانش بنیان تحت عنوان ربات شیارزن چاه های عمیق می گوید: در واقع چاه هایی را که قبلا حفر شده است و طبق نظر کارشناسان با اسکن منطقه این چاه ها پس از ۵ تا ۱۰ سال استفاده دچار فرسودگی، گرفتگی شبکه، رسوب گرفتگی و در ادامه به دلیل این آسیب ها دچار کاهش آبدهی شده اند و باید از رده خارج شوند، مجددا احیا می کنیم.

حسنی با اشاره به طراحی یک دستگاه تحت عنوان ربات شیارزن (مشبک زن) چاه های عمیق و همچنین بومی سازی دو دستگاه شامل دوربین ویدئومتری چاه عمیق و دستگاه جک ترمیم چاه برای احیاء مجدد چاه های فرسوده و آسیب دیده، افزود: در واقع ما در ابتدا با دوربین بومی سازی شده عیوب و اشکالات موجود در داخل چاه را شناسایی و در مرحله بعد با دستگاه جک ترمیم، دفرمگی و انسداد چاه را برطرف و مجددا چاه را احیا و قابل استفاده می کنیم.

وی در خصوص کارکرد دستگاه شیارزن (مشبک زن) جداره چاه نیز با بیان اینکه، شیارهای پیرامون لوله فلزی چاه های عمیق گاها به دلیل رسوبات املاح آب، آهک و ماسه یا ریزش چاه دچار گرفتگی می‌شوند، افزود: این مساله به مرور زمان منجر به کاهش سرریز آب به داخل چاه و در نتیجه افت سطح آب و کاهش بهره‌وری آن می شود.

مدیرعامل این شرکت فناور اضافه کرد: به منظور رفع این مشکل که توسط دوربین ویدئومتری چاه به روش بازدید آنلاین از جداره قابل تشخیص است، روش‌های متفاوتی وجود دارد که یکی از کارآمدترین روش‌ها ایجاد شیار جدید با استفاده از دستگاه شیارزن (مشبک زن) جداره چاه است.

وی تصریح کرد: دستگاه شیارزن طراحی شده با کاربری بسیار ساده و با کنترل چند دکمه از طریق دستگاه کنترل پنل، می‌تواند شیارهایی به طول ۸ تا ۱۰ سانتیمتر و عرض ۲ تا ۵ میلیمتر در جداره چاه ایجاد کند.

حسنی با بیان اینکه، این دستگاه شیارزن به پاورپک داخلی مجهز است، افزود: این دستگاه بدون نیاز به ارسال شلنگ هیدرولیک به داخل چاه قادر است عملیات شیارزنی را تا عمق ۵۰۰ متری اجرا کند و پس از قرارگیری در عمق مورد نظر، سه بازوی نگهدارنده‌ خود تنظیم، دستگاه را در داخل لوله فیکس می کند تا امکان برش دقیق و بدون لرزش در چاه‌های به قطر ۱۰ تا ۱۶ اینچ فراهم شود و پس از ایجاد شبکه در دیواره چاه مجددا آبدهی چاه افزایش یافته و چاه احیا می شود.

وی افزود: با این اقدام، چاهی را که حدود یک تا دو میلیارد ارزش دارد، دوباره به چرخه مصرف بازمی گردانیم و به بهره برداری می رسانیم و نیازی نیست که مجددا چاه جدیدی حفر شود و این در واقع عملیاتی است که بیشتر در کشورهای همچون ایران که با خشکسالی و کمبود آب مواجه است، کاربرد دارد که البته به نظر می رسد در آینده نزدیک کشورهای زیادی به این دستگاه نیاز خواهند داشت.

این فعال حوزه دانش بنیان کشورمان همچنین با بیان اینکه، دو دستگاه بومی سازی شده شامل دوربین ویدئومتری چاه عمیق و دستگاه جک ترمیم چاه دارای نمونه خارجی هستند، افزود: البته نمونه خارجی این دستگاه ها بین یک تا یک و نیم میلیارد قیمت دارند اما ما این دو محصول را با قیمت بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون عرضه می کنیم و در اختیار پیمانکاران داخلی قرار دهیم که این خود باعث خروج ارز از کشور شده است.

مدیرعامل شرکت دانش بنیان ایده کاوان همچنین با بیان اینکه، در حوزه آب و فاضلاب بیشترین فروش این شرکت فناور مربوط به دوربین های ویدئومتری چاه و جک های ترمیم چاه های عمیق است، افزود: سومین محصول ما ربات مشبک زن است که به تازگی رونمایی شده است و امیدواریم در آینده بتوانیم فروش بیشتری از این دستگاه فناورانه داشته باشیم.

وی با اشاره به ایجاد اشتغال ۲۵ نفری مستقیم در این مجموعه دانش بنیان مستقر در پارک فناوری پردیس ساخت «دوربین های ویدئومتری شبکه فاضلاب یا ربات بازرس شبکه فاضلاب» و «تونل های زیرزمینی و تاسیسات شهری»، «سایرو (Si-Ro)- ربات بازرس محیط» و «ربات رسوبزدایی و شستشوی مبدل‌ حرارتی» و همچنین «ربات های کاربردی در حوزه پتروشیمی و نفت» را از دیگر تولیدات این واحد فناور نام برد.

حسنی در خصوص وضعیت صادرات محصولات این شرکت دانش بنیان نیز اظهار کرد: با وجود اینکه در حوزه داخلی موفق عمل کرده ایم و مجموعه به یک رشد بسیار خوبی رسیده است اما همچون بسیاری دیگر از شرکت های فناور که در تلاش برای تغییر فرهنگ اقتصاد کشور از خام فروشی به اقتصاد دانش بنیان هستند، با چالش فروش و بازار مواجه هستیم و به دلیل مشکلات تحریم ها و روابط خارجی محدودیت در صادرات داریم و نتوانسته ایم به شکل موثری در حوزه صادرات موفق عمل کنیم و نیازمند حمایت های جدی تر دولت هستیم.