دانش‌بنیان‌های خراسان رضوی و تحریم داخلی‌ها/ لزوم چاره‌جویی برای رفع مشکل

به گزارش ایرنا، پس از نامگذاری سال ۱۴۰۱ از سوی رهبر معظم انقلاب با عنوان "تولید، دانش بنیان، اشتغال آفرین" بار دیگر نگاه ها و توجه ها در کشور به مقوله دانش بنیان ها معطوف شده است.

استان خراسان رضوی با حدود ۶ درصد شرکتهای دانش بنیان کشور، پس از تهران و اصفهان جایگاه سوم استانی را در اختیار دارد که قدم در ارتقای جایگاه خود در این عرصه گذاشته است و این روند را از سالها قبل آغاز کرده بود.

بر اساس اعلام استانداری خراسان رضوی از سال ۱۳۹۵ تاکنون شمار شرکتهای دانش بنیان و فناور خراسان رضوی روندی رو به رشد داشته است به طوری که تعداد شرکتهای عضو پارک علم و فناوری و مراکز رشد استان در حدفاصل سالهای ۹۵ تا ۹۹ از ۲۰۱ به ۳۵۰ شرکت رسیده است که  رشد ۷۵ درصدی داشته است و اکنون در سال ۱۴۰۱ شمار این شرکتها به ۳۷۰ مورد رسیده است.

در ادامه این روند خراسان رضوی در ذیل قرارگاه اشتغال، حمایتهای خود از شرکتهای دانش بنیان را در سال جاری افزایش داده و از ظرفیت شرکتهای دانش‌بنیان در راستای تقویت تولید بهره می‌گیرد.

هفته پیش سرپرست معاونت علمی و فناوری ریاست‌ جمهوری در سفری به مشهد، در سومین گردهمایی شرکتهای دانش بنیان خراسان رضوی حضور یافته و تا حدی با وضعیت و چالش های شرکتهای دانش بنیان استان آشنا شد.

روح الله دهقانی فیروزآبادی در جلسات هفته گذشته مطابق آنچه انتظار می رفت در حمایت از شرکتهای دانش بنیان سخن گفت اما این بار جنس این حمایت ها از نوع دیگری بود، او با یاد آوری اینکه گردش مالی بخش خصوصی کشور ۲۰۰ هزار میلیارد تومان است؛ گفت: مسیر شرکتهای دانش بنیان باید از بازار بگذرد و این اقدام به عنوان بزرگترین کمک به این شرکتها با کمک بخش خصوصی انجام خواهد شد.

وی اضافه کرد: بر اساس آمار یاد شده، کل بودجه معاونت علمی ریاست جمهوری تنها معادل سه درصد این میزان گردش مالی است.

سرپرست معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری تاکید کرد: نظام نوآوری از مسیر بازار شکل می‌گیرد و در کشور ما باید این مسیر با تغییر ۱۸۰ درجه ای از سمت بازار آغاز شود.

دهقانی گفت: بزرگترین فرصتی که حاکمیت می‌تواند در اختیار جوانان قرار دهد واگذاری مجوزهای قانونی است که در اختیار مجلس، دولت و استان هاست و با یاری آنها، صنعت به سراغ جوانان خواهد آمد.

وی اظهار داشت: اگر فضای جذابی برای حمایت از شرکت‌های دانش بنیان فراهم شود، شاهد حضور جوانان بسیاری برای فعالیت نخبگانی خواهیم بود که این خود می‌تواند جامعه را متحول کند.

به گزارش ایرنا، ۸۰۰ شرکت فناور در خراسان رضوی در قالب پارک علم و فناوری و ۶ پردیس تخصصی علاوه بر مشهد در شهرستان‌های گناباد، خواف و نیشابور فعالیت دارند که از این تعداد ۳۷۰ شرکت زیر نظر پارک علم و فناوری هستند و مطابق آمار بیشتر اعضای این شرکتها جوانان تحصیل‌کرده در مقاطع مختلف تحصیلی و زیر ۳۰ سال هستند.

کمبود نقدینگی

برای بررسی مشکلات میدانی پای صحبت مدیران شرکتهای دانش بنیان حاضر در سومین گردهمایی شرکتهای دانش بنیان خراسان رضوی نشستیم که مدیرعامل شرکت "ایمن انرژی فرایند"، که در زمینه صنایع حرارتی و نفت و گاز فعالیت دارد، از تامین منابع مالی و سرمایه در گردش به عنوان نخستین چالش این حوزه یاد کرد.

سعید میری، البته مساله نقدینگی را چالش عمومی شرکتها دانست و افزود: برخلاف بسیاری از شرکتهای باسابقه، دانش بنیان ها در برندسازی و معرفی محصولاتشان دچار مشکل هستند هر چند ما تواناییم اما طول می کشد تا وارد بازار شویم.

وی گفت: برای اینکه وارد فهرست طرفهای قرارداد با شرکتهای نفت و گاز شده و در کنار صنایع بزرگ حرارتی قرار بگیریم باید رسانه داشته و برندسازی کنیم.

مدیرعامل این شرکت دانش بنیان که از حمایتهای مجموعه صنایع پیشرفته رضوی نیز بهره مند است، گفت: در قرارداد با شرکتهای دولتی با مشکل نحوه پرداخت مواجه هستیم لذا همکاری با آنها برای ما سخت شده است و در عوض از کار با شرکتهای خصوصی رضایت بیشتری داریم، هرچند قراردادهای ما با آنها کمتر است اما به دلیل پرداخت نقد رغبت بیشتری برای فعالیت داریم.

خریداران دولتی محصولات ایرانی را باور ندارند

مدیرعامل شرکت دانش بنیان کارن، تولید کننده سیم و کانکتر یا همان سیم های سوکت دار، نیز به مساله سرمایه در گردش اشاره کرد و گفت: پیش پرداختها به تولید کننده برای پروژه های ما ۲۵ درصد است، این رقم شامل نمونه سازی و قالب سازی می شود از طرفی برگشت سرمایه نیز بسیار طولانی است.

مجید پوراکبر افزود: البته مساله اصلی تحریم های داخلی علیه تولیدات داخلی و دانش بنیان است، در حقیقت می توان گفت خریداران محصولات و عموما خریداران دولتی به تولیدات داخلی باور ندارند و بیشتر به محصولات خارجی تمایل نشان می دهند.

وی به صورت مصداقی اظهار داشت: تقریبا ۲ سال است در انتظار حضور در فهرست فروشندگان کالا به شرکت نفت هستیم و در این مدت درخواست داده ایم که گفته اند در حال ارزیابی و بررسی هستیم.

مدیر عامل شرکت دانش بنیان "کارن" خاطرنشان کرد: مدیران و مسوولان شرکتهای بزرگ دولتی به عنوان عمده سفارش دهنده محصولات؛ باور قلبی به محصول ایرانی ندارند هرچند در برخی قسمتها این رغبت هست، شاید ۲۰ درصد صنایع به استفاده از محصولات شرکتهای دانش بنیان داخلی علاقه نشان دهند.

پوراکبر گفت: یکی از دلایل مهم عدم رغبت به خرید کالای داخلی، وجود منافع بیشتر برای افراد در خرید محصولات به خصوص محصولات خارجی خاص است، مثلا در برخی موارد خریدار به سفر خارجی می رود و یا از منافعی خاص بهره مند می گردد لذا می بینیم همین ها از وارد کردن شرکتهای داخلی به فهرست خرید خود خودداری می کنند.

وی بیان داشت: اقتصاد کشور ما دولتی و مملو از بروکراسی و دیوان سالاری زائد است و همین ما را اذیت می کند، به همین دلایل در بستن قرارداد با بخش خصوصی راحت تر هستیم.

مدیرعامل شرکت دانش بنیان کارن، مبلغ قراردادهای شرکتش با بخش خصوصی را کمتر دانست و گفت: قراردادها با بخش خصوصی شفاف تر اما راحت است و از طرفی امکان پرداخت ها به ما در این بخش سهل الوصول تر است، چرا که ما یکدیگر و منافع هم را درک می کنیم اما وقتی با بخش دولتی کار می کنیم با بروکراسی های زائد و مناقصات با شرایط دشوار روبه رو می شویم.

پوراکبر اضافه کرد: بخش دولتی وقتی می خواهد همان کالای تولیدی ما را از خارج وارد کند، سختگیری نشان نمی دهد اما اگر بخواهد همان محصول یا قطعه را از داخل بخرد فیلترهای مختلف سر راه ما قرار می دهد تا مثلا کیفیت محصول ما را تایید کنند.

رفتارهای غیرقانونی با دانش بنیان ها در سطوح پایین اداری

رییس پارک علم و فناوری خراسان رضوی با تایید عدم اقبال خریداران دولتی و عمومی به تهیه محصولات دانش بنیان گفت: در لایه های بالایی حاکمیت اقدامات خوبی به خصوص در دولت آقای رییسی برای حمایت از تولیدات دانش بنیان صورت گرفته است و البته قوانین نیز شرکتهای دولتی را ملزم به تامین نیاز از محصولات داخلی می کند.

مسعود میرزایی شهرابی افزود: اما باوجود زمینه حمایت از دانش بنیان ها در سطوح بالا و قوانین جاری، گاه مشاهده می شود که رییس یک بخش دستور می دهد اما مسوول رده پایینی همان بخش تعلل کرده و در عمل از تولید داخل حمایت نمی کند.

وی گفت: در راستای برخورد با این چالشها، شرکتهای دانش بنیان اقدامات غیرقانونی برخی افراد در دستگاه های اجرایی و سنگ اندازی ها در خصوص فعالیت و تولیدات دانش بنیان را گزارش کنند تا از طریق دستگاه قضایی پیگیری شود.

رییس پارک علم و فناوری خراسان رضوی خاطرنشان کرد: این شکایات به همراه مواردی که پارک علم و فناوری خراسان رضوی و دیگر نهادهای متولی در خصوص برخی مشکلات دانش بنیان وجود دارد در جلسات مشترک و منظم ۲ هفته ای با حضور معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری خراسان رضوی و بازرس کل استان پیگیری و رسیدگی می‌شود.

ورود دادستانی به کارشکنی ها علیه تولیدات دانش بنیان

میرزایی شهرابی اضافه کرد: کارگروهی ویژه زیر نظر دادستانی تشکیل شده و به درخواست های دارای وجاهت قانونی و منطقی شرکتهای دانش بنیان رسیدگی می کند، که این کارگروه با حضور نماینده دادستانی و نماینده شرکتهای دانش بنیان مشکلات مبتلابه این بخش را استخراج و مطرح می کند و به عنوان نمونه به تازگی مشکلات شرکت پارت لاستیک در این کارگروه مطرح و رسیدگی شد.

رییس پارک علم و فناوری خراسان رضوی گفت: دستگاه قضایی آن دسته از موارد بی قانونی را که بر سر راه تولید دانش بنیان یا بازاریابی و تولید محصول مشکل ایجاد می کند به شدت پیگیری می کند.

وی افزود: اصلی ترین کانال ارتباطی با ریاست پارک علم و فناوری استان، درگاه اینترنتی https://network.kstp.ir  است که فعالان دانش بنیان استان در قالب این درگاه با ارسال پیام به صورت کاملا خصوصی برای بنده مسایل و مشکلات خود را مطرح می کنند که البته اگر مشکلات خاص و فوری پیش آید می توانند به صورت حضوری نیز در پارک علم و فناوری خراسان رضوی مساله را طرح کنند.

هرچند رییس پارک علم و فناوری خراسان رضوی به تازگی سکان مدیریت این مجموعه را در دست گرفته و در این مدت عزمی راسخ از خود برای رفع مشکلات شرکتها نشان داده است اما آیا رفتار همین یک بخش برای رفع بروکراسی اداری و شکستن تحریم های داخلی که پیش پای دانش بنیان ها قرار گرفته است، کافی است؟

این در حالی است که به گفته رییس پارک علم و فناوری خراسان رضوی، هنوز بسیاری از فعالان عرصه دانش بنیان از نشانی درگاه اینترنتی این پارک اطلاعی ندارند و آیا با این ارتباطات اندک، می توان برای تسهیل خدمات و اطلاع رسانی به شرکتهای عمدتا نوپای دانش بنیان گامی موثر برداشت؟