دیابت بیماری شیرین با علائم خاموش

به گزارش خبرنگار ایرنا، یکی از ویژگی های شاخص و علائم بیماری دیابت، بی علامتی است و بسیاری از مواقع مبتلایان به این بیماری سال ها از ابتلا به دیابت خبردار نبوده و تنها در صورت بروز برخی علائم و انجام آزمایش های لازم به این موضوع پی می برند.

به باور کارشناسان بهداشتی شاخص ترین نشانه های دیابت قند خون بالا است یعنی اگر میزان نرمال قند خون برای فرد ناشتا را ۷۰ تا ۹۹ میلی گرم بر دسی لیتر در نظر بگیریم افرادی با قند خون بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ به دیابت نوع سه و ۱۲۵ میلی گرم بر دسی لیتر به بالا به دیابت مبتلا هستند.

هر چند قند خون بالا به تنهایی نشانه قند بالا نیست بلکه دیگر اختلالات متابولیکی، مولفه هایی نظیر کلسترول، فشار خون بالا و چربی بالا نیز از دیگر شاخصه های ابتلا به دیابت به شمار می رود و این امر ضرورت کنترل چربی را نشان می دهد.

۳۰ هزار دیابتی زیر پوشش شبکه بهداشت

رئیس گروه بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشتی همدان با بیان اینکه هفت درصد جمعیت بالای ۳۰ سال همدان دیابتی هستند گفت: ۳۰ هزار دیابتی هم اینک زیر پوشش این مرکز بوده و  دست کم ۲۰ درصد جمعیت بالای ۳۰ سال استان مبتلا به پیش‌دیابت هستند.

به گفته راضیه سادات میرمعینی، دیابت ملیتوس شامل گروهی از بیماری‌هاست که در آن‌ها غلظت قند خون در اثر نقصان در ترشح انسولین، عمل انسولین یا هر ۲ افزایش می یابد و این بیماری به دلیل کمبود در انسولین، افزایش قند خون یا هایپرگلیسمی اتفاق می‌افتد.

وی با بیان اینکه انسولین برای استفاده و ذخیره کربوهیدرات، پروتئین و چربی موجود غذا در بدن ضروری است گفت: بیماری دیابت معمولا با اختلال تحمل گلوکز که اصطلاحا "پره دیابت" یا "قبل از دیابت" شناخته می‌شود، آغاز شده و فرد در این مرحله معمولا هیچ علامت خاصی ندارد.

رئیس گروه بیماری‌های غیرواگیر معاونت بهداشتی همدان ادامه داد: پره دیابت یا پیش دیابت به افرادی تعلق می‌گیرد که قند خون ۲ ساعت پس از صرف غذا ۱۹۹-۱۴۰ میلی گرم سر دسی لیتر و قند خون ناشتای آن بین ۱۲۵-۱۰۰ میلی گرم بر دسی لیتر است.

میرمعینی بیان کرد: تشخیص به‌موقع پره دیابت اهمیت بسیاری دارد زیرا معالجه و بهبود در این بیماری و اقدام به کنترل عوامل خطر آن از جمله کاهش وزن از طریق اصلاح رژیم غذایی و افزایش فعالیت‌ بدنی می‌تواند از بروز دیابت نوع دوم و عوارض مرتبط با آن مانند بیماری قلب و عروق، مشکلات بینایی و بیماری‌های کلیوی که غالبا قبل از تشخیص بالینی دیابت ایجاد می‌شود پیشگیری کند.

وی افزود: مشورت با کارشناسان تغذیه در خصوص رژیم غذایی، اجتناب از مصرف فست فودها و غذاهای فرآوری شده، انتخاب مواد غذایی کم قند یا بدون قند از بین مواد غذایی، به‌عنوان مثال غلات کامل، ماست غیرطعم‌دار و حذف شکر از برنامه غذایی در پیشگیری از بیماری دیابت موثر است.

رئیس گروه بیماری‌های غیر واگیر معاونت بهداشتی همدان به اهمیت حذف نوشیدنی­‌های شیرین از رژیم غذایی، اعتدال در مصرف میوه، عسل و سایر مواد طبیعی شیرین، استفاده از سبزیجات قبل از وعده اصلی غذا و کاهش وزن اشاره کرد و گفت: دیابت در بین افراد چاق شایع‌تر است که افراد می‌توانند با کاهش پنج درصد از وزن خود احتمال ابتلا به دیابت را ۷۰ درصد کاهش دهند.

میرمعینی با اشاره به اینکه افزایش فعالیت بدنی و کاهش استرس و هیجانات در کنترل بیماری دیابت مهم است ادامه داد: انجام پیاده‌روی نیز موثر است؛ هیچ چیز سریع‌تر از فعالیت بدنی نمی­‌تواند به کنترل قند خون کمک کند.

وی با بیان اینکه ۳۰ دقیقه ورزش در روز تا ۴۰ درصد عوارض دیابت را کاهش می­‌دهد خاطرنشان کرد: ورزش کردن یکی از بهترین روش­‌ها برای کنترل استرس است، اگر با ورزش موفق به کنترل استرس نشدید، حتما از یک مشاور کمک بخواهید.

کاهش سن دیابت

رییس انجمن دیابت همدان نیز گفت: پیشتر انجام سه نوبت آزمایش قند خون به افراد بالای ۴۵ سال توصیه می شد که این آزمایشات از سال گذشته به ۳۵ سال به بالا کاهش یافته که گویای کاهش روز افزون سن ابتلا به دیابت است.

دکتر «حسین معین توکلی» اظهار داشت: تعداد بیماران مبتلا به دیابت همچنان در جهان می تازد و شمار بیماران هر روز رو به افزایش است به گونه ای که در کشورمان در افراد نوجوان نیز شاهد بروز دیابت نوع ۲ بوده که خیلی نگران کننده است.

وی بیان کرد: هر چند مهمترین راهکار تشخیص دیابت با قند خون بالا است اما دیابت تنها به بالا بودن قند خون اطلاق نمی شود بلکه دیابت مجموعه از اختلالات متابولیکی است که قسمت های مختلف بدن شامل عروق کوچک و بزرگ، اعصاب محیطی و عضلات را درگیر می کند.

رییس انجمن دیابت همدان اضافه کرد: برخی افراد پس از گذشت پنج تا هفت سال از ابتلا به دیابت به این موضوع پی می برند با این وجود اصرار به اثبات خلاف این موضوع را دارند در حالیکه اولین گام درمان، پذیرش بیماری است.

معین توکلی درباره علایم دیابت نوع ۲ که حدود ۹۰ درصد بیماران دیابتی را شامل می شود گفت: این بیماری در گام نخست علامتی ندارد و پس از انجام یکسری آزمایش های دقیق یا شروع درد و مشکلاتی در ناحیه چشم، کلیه ها، قلب و اعصاب محیطی متوجه می شود.

وی ادامه داد: افرادی که در خانواده یا بستگان درجه یک دارای فرد مبتلا به دیابت هستند باید بیش از سایر افراد این بیماری را جدی بگیرند.

رییس انجمن دیابت همدان گفت: برای انجام آزمایش ها نباید منتظر بروز علائم بیماری بود بلکه باید برای سلامتی وقت گذاشت و پیش از بروز هر نوع بیماری یکسری کارها از جمله ورزش، رژیم غذایی مناسب و انجام به موقع آزمایش ها را جدی گرفت.

معین توکلی تاکید کرد: بیشترین میزان کوری بعد از تصادف مربوط به بیماران مبتلا به دیابت است همچنین عامل بیشتر معلولیت ها، سوزش پا و از دست دادن حس لامسه ناشی از ابتلا به این نوع بیماری است.

وی با بیان اینکه تشخیص و درمان به موقع بیماری بسیار با اهمیت است ادامه داد: افراد بالای ۳۵ سال باید به طور حتم نسبت به انجام آزمایش های دوره ای به ویژه تست هموگلوبین اقدام کنند و فریب بی علامت بودن بیماری دیابت را نخورند.

رییس انجمن دیابت همدان گفت: افراد دست کم باید سه ماه یکبار فشار خون، سالی یکبار آموزش تغذیه و سالی یکبار آزمایش کلیه بدهند و بدانند مشکلات کلیوی تنها با درد پهلو مشخص نمی شود.

معین توکلی اظهار داشت: کنترل فشار خون، چربی خون و قند برای یک بیمار دیابتی بسیار مهم است و افراد بالای ۴۰ سال دیابتی باید داروی کلسترول را به منظور جلوگیری از سکته های قلبی و مغزی مادام العمر مصرف کنند و به بهانه کم بودن چربی خودسرانه مصرف دارو را قطع کنند چرا که ۸۰ درصد چربی و کلسترول درون بدن توسط کبد تولید می شود.

وی با بیان اینکه کنترل فشار خون نیز باید جدی گرفته شود افزود: طبق تعاریف جدید فشار خون باید کمتر از ۱۳ به روی هشت برای همه سنین و افراد باشد و فشار خون باید در حال استراحت، نشسته و توسط دستگاه دیجیتالی استاندارد بررسی شود.

رییس انجمن دیابت همدان اضافه کرد: برخی از بیماران دیابتی به بهانه داشتن استرس سیگار مصرف می کنند و فرد سیگاری در صورت عمل به همه توصیه های پزشکی، انگار هیچ کاری برای کنترل دیابت انجام نداده است.

معین توکلی گفت: بیماران نیازمند به انسولین باید از تزریق آن هراسی نداشته باشند برخی به علت ترس یا با این باور که در صورت یک نوبت تزریق باید همیشه انسولین بزنند، از تزریق آن خودداری می کنند.

بی خبری ۶۰ هزار همدانی از ابتلا به دیابت 

رییس مرکز بهداشت شهرستان همدان گفت: طبق گزارش وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی هفت درصد مردم این شهرستان دیابتی هستند که تاکنون تنها ۲ درصد از مبتلایان دیابت شناسایی و برای آنها پرونده پزشکی تشکیل شده است.

علیرضا رستمی کیا بیان کرد: از جمعیت حدود ۷۰ هزار نفری بیماران دیابتی شهرستان همدان حدود ۶۰ هزار نفر ناشناخته هستند.

وی اضافه کرد: همواره از دیابت به عنوان یک بیماری خاموش یاد می شود چراکه احتمال می رود فرد سالها به این بیماری ها مبتلا باشد اما تنها در صورت پدیدار شدن عوارض بیماری، فرد متوجه بروز این بیماری در بدن خود شود.

رییس مرکز بهداشت شهرستان همدان اظهار داشت: هم اینک ۵۰ مرکز بهداشت شهری و روستایی در شهرستان همدان فعال است و همه پایگاه ها و مراکز جامع سلامت آماده پذیرش بیماران دیابتی هستند.

رستمی کیا گفت: کنترل منظم قندخون، ویزیت بیماران توسط پزشک، کنترل فشار خون و ارائه رژیم های غذایی مناسب توسط کارشناسان تغذیه از جمله اقداماتی است که به صورت رایگان در اختیار مراجعان قرار می‌گیرد.

وی افزود: بدن انسان نیازمند قند، چربی و پروتئین است که با ورود به بدن تبدیل به انرژی می شود همچنین سلول های بدن نیازمند انسولین هستند و کمبود انسولین یا کاهش فعالیت آن در بدن انسان، موجب افزایش میزان قند خون و بروز بیماری دیابت می شود.

تغذیه مناسب سد پیش روی دیابت

به گفته رییس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان کاهش مصرف قند، نمک و چربی و افزایش مصرف میوه، سبزی و حبوبات سبب افزایش سلامتی و کاهش ابتلا به دیابت می شود.

آرزو کاوه‌ئی معتقد است: مصرف فیبر در رژیم غذایی بسیار مورد تاکید است بنابراین باید دریافت فیبر از طریق مصرف یکسری مواد غذایی شامل میوه ها، سبزی ها، حبوبات و نان های سبوس دار را افزایش داد.

وی افزود: فیبرها به شکل محلول در میوه هایی نظیر سیب، انگور، آلو، مرکبات، غلاتی مثل جو، جو ۲ سر و انواع حبوبات شامل عدس، لوبیا و نخود وجود دارد که در کاهش کلسترول خون و به میزان زیادی در کاهش وزن تاثیر دارد.

رییس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان اضافه کرد: بزرگسالان و جوانان دست کم روزانه نیازمند ۲۵ گرم «فیبر» هستند و به طور حتم باید با مصرف روزانه پنج واحد سبزی و میوه بخشی از فیبر مورد نیاز بدن را تامین کنند.

کاوه ئی ادامه داد: برای جلوگیری از ابتلا به دیابت مصرف بیش از حد چربی را نیز باید کاهش داد چراکه مصرف بیش از حد چربی روغن علاوه بر ایجاد مشکلاتی برای سیستم قلبی و عروقی موجب افزایش دریافت کالری و در نهایت بروز اضافه وزن و چاقی شده که زمینه ساز ابتلا به دیابت است.

وی اظهار داشت: بیماری مبتلایان به دیابت در صورت مصرف چربی تشدید می شود بنابراین باید از اسیدهای چرب که در دمای اتاق به حالت مایع هستند نظیر روغن های گیاهی، روغن کنجد و روغن زیتون و روغن آفتابگردان استفاده کنند.

رییس گروه بهبود تغذیه جامعه معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی همدان تاکید کرد: هنگام خرید روغن باید به میزان اسید چرب ترانس موجود در آن توجه کرد چراکه این اسید برای سلامتی بدن بسیار خطرناک و مضر بوده و بیشتر در فست فودها، غذاهای سرخ شده و روغن های جامد شامل روغن حیوانی، نباتی، کره، پی و دمبه وجود دارد.

کاوه ئی گفت: افزایش میزان فعالیت فیزیکی و ورزش سبب کاهش میزان قند خون و حساسیت بدن به انسولین می شود؛ فعالیت های ورزشی هوازی دست کم باید پنج روز در هفته هر بار به مدت ۳۰ دقیقه صورت گیرد البته در صورت فعالیت بدنی با شدت بیشتر، ورزش سه روز در هفته و در هر نوبت ۲۰ دقیقه توصیه می شود.

ورزش، ضامن سلامت بدن

عضو هیات رییسه فدراسیون پزشکی ورزشی کشور گفت: احتمال ابتلا به دیابت در افرادی که ترکیبی از ورزش هوازی و بی هوازی انجام می دهند کمتر از سایر افراد است.

دکتر رشید حیدری مقدم افزود: کاهش تحرک موجب اضافه وزن و چاقی افراد شده به گونه ای که طبق آخرین تحقیقات نیمی از دانش آموزان همدان با افزایش وزن و چاقی درگیر هستند که با افزایش سن و ورود به بزرگسالی این وضعیت نگران کننده نیز است.

وی تاکید کرد: برخی از افراد با وجود سلامت بدن اما تحرک کافی را ندارند و به جای ورزش برای کسب تندرستی روزانه به اندازه مصرف ۲۰ نخ سیگار به بدن آسیب وارد می کنند.

متخصص طب فیزیکی در همدان با بیان اینکه اولین ثروت هر انسان سلامتی است، تصریح کرد: افراد باید برای سلامتی خود وقت بگذارند و ورزش را در برنامه زندگی خود قرار دهند.

به گفته حیدری مقدم، ورزش موجب تنطیم فشار خون و چربی خون، تقویت عضلات لگن شده و از بروز برخی بیماری های شامل درد مفصل و استخوان در دوران سالمندی جلوگیری می کند.