خلیج فارس یا خلیج پارس آبراهی است که در امتداد دریای عمان و در میان ایران و شبه جزیره عربستان قرار دارد. مساحت آن ۲۳۷ هزار و ۴۷۳ کیلومتر مربع است و پس از خلیج مکزیک و خلیج هودسن سومین خلیج بزرگ جهان به شمار می آید.
این خلیج از شرق از طریق تنگه هرمز و دریای عمان به اقیانوس هند و دریای عرب راه دارد و از غرب به دلتای رودخانه اروند، که حاصل پیوند ۲ رودخانه دجله و فرات و پیوستن رود کارون به این است، ختم می شود.
نامگذاری خلیج فارس سابقه چند هزار ساله دارد. این دریا در ادوار پیشین اعم از سومری ها، هخامنشی ها و حکومت پارس ها به نام خلیج فارس خوانده شده است و مورخین، نویسندگان و دانشمندان زیادی از جمله استرابون جغرافی دان ایتالیایی، بطلمیوس فیلسوف یونانی و بسیاری دیگر از جغرافی دانان مشهور در کتاب های خود از آن به نام خلیج فارس، بحر الفارس و پرشین گلف یاد کرده اند.
همچین خلیج فارس به عنوان یک منطقه و زیر سیستم جنوب غربی آسیا یکی از مناطق بسیار حسّاس و در عین حال باستانی است و به دلیل همجواری با ژئواکونومیک (جغرافیای اقتصادی - سیاسی) و ژئوپلتیک (سیاست جغرافیایی) آسیای مرکزی و قفقاز و جنوب آسیا و شمال آفریقا نقش تجاری و سیاسی مهمی را در معادلات نظام بین الملل دارد.
این خلیج دریای نیمه بسته ای است که هشت کشور ایران، عمان، عراق، عربستان سعودی، کویت، امارات متحده عربی، قطر و بحرین بر کرانه های آن واقع شده اند.
با توجه به مشخصات اقلیمی و استقرار استان هرمزگان در منطقه فوق حاره ای، گرمی هوا مهمترین پدیده مشهود اقلیمی در این منطقه است. آب و هوای نوار ساحلی در تابستان ها بسیار گرم و مرطوب است و گاهی دمای آن در تابستان از ۵۲ درجه سانتی گراد تجاوز می کند و زمستان های آن ملایم و کوتاه است.
به طور کلی مهمترین ویژگی آب و هوایی استان هرمزگان را می توان برخورداری از یک فصل طولانی گرم و یک فصل کوتاه خنک بیان کرد، به این معنی که فصل گرم همراه با هوای شرجی از اوایل اسفندماه شروع شده و به تدریج رو به گرمی می رود به طوری که در تیر و مرداد به اوج خود می رسد. این دوره گرما به مدت ۹ ماه به طول می انجامد.
فصل خنک همراه با خشکی نسبی هوا از اوایل آذر شروع و به مدت سه ماه ادامه می یابد در این دوره استان هرمزگان تحت تاثیر توده های هوای خنک غربی قرار می گیرد دمای هوای استان هرمزگان در سردترین شب های سال به ندرت به صفر درجه می رسد و در روزهای زمستانی دمای آن از ۱۰ درجه سانتیگراد بالای صفر پایین تر نمی آید میانگین دمای سالیانه استان هرمزگان حدود ۲۷ درجه سانتیگراد است،
در این مناطق حدود ۹ ماه از سال بارندگی چشمگیری دیده نمی شود و قسمت عمده بارندگی در یکی ۲ نوبت به صورت سیل آسا به وقوع می پیوندد و بیشتر خساراتی را در بر دارد.
مرتضی فاخری کارشناس ارشد آب و هواشناسی با معرفی بادهای اصلی و محلی خلیج فارس می گوید: قوی ترین بادها در ناحیه دور از سواحل و قسمت های میانی خلیج فارس که دور از تاثیر عوامل ساحلی است روی می دهد، زیرا در نواحی دور از ساحل، هوا تنها روی سطح آب جریان دارد و اصطکاک به حداقل می رسد. در نتیجه، سرعت باد در این مناطق، بیشتر از مناطق نزدیک به ساحل است.
وی ادامه می دهد: در خلیج فارس، موضوع باد مانند دیگر دریاها و اقیانوس ها، از ۲ جنبه دریانوردی و انتخاب لنگرگاه، اهمیت فراوانی دارد و شناخت آب و هوای خلیج فارس، به خصوص از نقطه نظر شدت وزش بادهای آن، می تواند راهنمای خوبی برای دریانوردان در انتخاب مسیر مناسب و به خصوص لنگرگاه ایمن برای در امان بودن از هر نوع خسارت جانی و مالی باشد.
این کارشناس هواشناسی دریایی توضیح می دهد: بادهای منطقه خلیج فارس را می توان به ۲ دسته کلی بادهای موسمی منظم فصلی (Monsoon) و موسمی شمال شرقی (موسم زمستانی) تقسیم کرد.
فاخری اضافه می کند: این نوع بادها مانند سایر بادهای منظم فصلی، در اثر تغییرات فشار هوا در مقاطع زمانی مختلف و در طول سال به وجود می آیند و معمولا شدت آن ها زیاد نیست. با توجه به اینکه در زمستان، هوای مجاور کرانه های گرم خلیج فارس از هوای مجاور فلات این منطقه و شبه جزیره عربستان، گرم تر است، بنابر این، جهت بادها از شمال و جنوب به درون خلیج فارس است و در نتیجه، از جهت شمال غربی به جنوب شرقی و به موازات سواحل به حرکت در می آیند.
وی می گوید: نظم و ترتیب این بادها از طریق جبهه های هوای سرد مدیترانه که از سمت عراق وارد خلیج فارس می شوند، به هم می ریزد و تغییرات عمده ای در جهت وزش آنها به وجود می آید. بدین معنی که با تشکیل هر یک از مراکز کم فشار، بادها از جنوب شرقی به سوی آن کشیده می شود و یا از شمال غربی به جنوب غربی آن را همراهی می کند.
این کارشناس ارشد آب و هواشناسی با بیان اینکه در فصل تابستان، بادهای منظم موسمی خلیج فارس، زاییده منطقه فشار کم آسیایی، بر فراز پاکستان است و به همین سبب در تمام تابستان، باد در جهت ثابت شمال غربی به جنوب شرقی می وزد، می افزاید: به طور کلی این بادها به صورت استوار و ثابت و محل اصلی تشکیل آن در دریای چین و اقیانوس هند بوده، به طوریکه در این مناطق، هوای بالای خشکی در تابستان گرم تر و در زمستان سرد تر از هوای روی اقیانوس است؛ در نتیجه تغییری دایمی در فشار جوی این منطقه تولید می شود و تغییرات فصلی حرارت هوا، موجب تولید بادهای موسمی می شود که شامل بادهای موسمی جنوب غربی(موسمی تابستانی) و موسمی شمال شرقی(موسم زمستانی) است.
وی ادامه می دهد: بادهای موسمی جنوب غربی (موسمی تابستانی) از فروردین ماه تا اواخر شهریور ماه می وزد و با شدت قابل ملاحظه ای به بعضی سواحل برخورد می کند. این موسمی به «موسم تر» نیز معروف است و با باران و رعد و برق نسبتا شدیدی هم همراه است. بیشتر شدت این موسمی، از موسمی شمال شرقی یا موسمی زمستانی که توضیح داده خواهد شد، بیشتر است.
فاخری می گوید: بادهای موسمی شمال شرقی (موسم زمستانی) نیز از مهرماه تا اواخر اسفندماه از دریای چین و اقیانوس هند می وزد. این موسمی تحت عنوان موسمی آرام و یا خشک نیز نامیده می شود؛ هرچند که شدت آن اغلب به اندازه طوفانی متوسط است.
وی با اشاره به وزش بادهای محلی در دریای پارس می افزاید: بادهای محلی منطقه خلیج فارس، همان باد هایی هستند که از سمت ثابت شمال غربی به جنوب شرقی می وزند و در هر منطقه از اقلیم خلیج فارس به نام های ویژه ای معروف هستند که با توجه به اینکه وجوه مشترکی بین بادهای هرمزگان و بوشهر وجود دارد.
این کارشناس هواشناسی دریایی با اشاره به باد شمال در منطقه خلیج فارس توضیح می دهد: باد شمال بیشتر از سمت شمال و شمال غربی می وزد و با شدت متفاوت (متغیر) تقریبا ۹ ماه از سال به موازات کرانه شمال خلیج فارس می وزد. تقریبا در تمامی منطقه خلیج فارس به نام باد شمال معروف است. البته باید دانست در مناطق دریایی قشم و بندر عباس به دلیل چرخش جهت عقربه های قطب نما، جهت وزش آن از غرب و حتی جنوب غربی است.
وی با اشاره به اینکه کاهش ناگهانی فشار هوا که سبب ایجاد باد شمال می شود، می افزاید: این باد اغلب طوفان های شدید و خطرناک حتی با مقیاس شش و گاهی تا هشت درجه را به وجود می آورد و شدت آن بین ۲۲ تا ۲۷ نات و گاهی اوقات به ۳۴ تا ۴۰ نات نیز می رسد که بهترین نمونه باد شمال در تابستان، باد شمال ۴۰ روزه است که از اواسط خرداد ماه تا پایان تیرماه می وزد و در نواحی شمال خلیج فارس، گرد و خاک فراوانی از صحرا های سوریه و عراق به همراه می آورد که نتیجه این گرد و خاک، کم شدن دید در دریاست که گاهی آن را به صفر می رساند.
به گفته فاخری، باد شمال برخلاف باد کوش یا قوس، باد خشکی است و وزش آن در زمستان به ویژه در هرمزگان، دما را کاهش می دهد و گاهی نیز سبب بارندگی می شود و همچنین، موجب کاهش دید و ایجاد گرد و غبار می شود. این باد در تابستان موجب شرجی کمتر و ایجاد گرمای سوزناک شده و بارندگی به همراه ندارد و در صورت بارش، در سمت شرق هرمزگان خواهد بارید. در ضمن، در هنگام رخداد این باد و شدت عمل آن در قشم و بندر عباس، ابرها کاملا از بین رفته و شاهد آسمانی صاف می‌شویم.
این کارشناس ارشد آب و هواشناسی عنوان می کند، تجربه نشان می دهد که عملکرد این باد، بیشتر در ساعت های عصر از حوالی یک بعدازظهر تا قبل از دو شب و همچنین شدت آن بین ساعت های سه تا هفت عصر است. جالب است بدانید که این باد، معروف ترین باد محلی استان بوشهر است و تقریبا تنها جریانی است که هوای گرم تابستان را تا حدودی متعادل می سازد. به همین دلیل در گذشته، بیشتر ساکنان بوشهر، پنجره های منازل خود را به طرف شمال غربی نصب می کردند. پایداری باد شمال در تابستان بیشتر از زمستان است. بین نیمه خرداد ماه تا ۲۵ تیر ماه، روزهای تداوم این باد است.
وی ادامه می دهد: وزش این باد در زمستان ناگهانی است و طی چند دقیقه از باد ملایم جنوب شرقی به باد شمال غربی تغییر می یابد. گاهی اوقات این باد در زمستان باعث رگبار و باران می شود، ولی در تابستان خشک بوده و آسمان نیز صاف و بدون ابر است. وزش شدید و ناگهانیِ باد شمال برای کشتی ها و قایق های کوچک خطرناک است. از نشانه های دیگر آن می توان به گرد و خاک ناگهانی و کاهش دید اشاره کرد.
فاخری می گوید: در زمینه وزش این نوع باد در مناطق دریایی تنگه هرمز باید به این موضوع اشاره داشت که با ۲ نوع از این بادها مواجه هستیم که نخست «باد شمال زمستانی» که سمت این باد از غرب و در ماه های آبان تا بهمن وزیدن می گیرد و از نشانه های آن، موج های مرده سنگین پس از اتمام بادها به ویژه در بنادر غرب تنگه هرمز است و دوم باد شمال تابستانی است که سمت این باد از جنوب غربی و در ماه های خرداد تا شهریور وزیدن می گیرد و از نشانه های آن، گرد و خاک همراه با کاهش دید افقی است.
این کارشناس هواشناسی دریایی با معرفی یکی دیگر از بادهای محلی خلیج فارس آن را باد نشئی یا نعشی (Nasi) معرفی می کند و توضیح می دهد: این باد بیشتر از سمت شرق و شمال شرقی در اواخر پاییز و فصل زمستان، کرانه های هرمز و نواحی اطراف را تحت تاثیر قرار می دهد و در جابه‌جا کردن ابرها و یا در اصطلاح محلی در نو و کهنه کردن ابرها، موثر افتاده و نوید باران را می‌دهد.
وی اضافه می کند: عده‌ای بر این باوراند که باد نعشی از جانب (النعش) می وزد و علت نام گذاری آن نیز به همین دلیل است. نحوه وزش آن ناگهانی و نسبتا شدید و سرعت باد نیز به فراتر از ۳۰ نات می رسد و همراه با سرما و گاهی اوقات با ابر و بارندگی است و بیشتر از چند روز ادامه پیدا می کند. در ضمن با ۲ نوع باد نعشی کوچک و نعشی بزرگ شناخته می شود که نعشی کوچک تا سه روز و نعشی بزرگ هم معمولا تا هفت روز ادامه خواهد داشت که سه روز اول بسیار شدید خواهد بود و احتمالا از بادی است که از مراکز کم فشار آسیا سرچشمه می گیرد و به سوی خلیج فارس رانده می شود.
این کارشناس ارشد آب و هواشناسی ادامه می دهد: از موارد تشخیص باد نعشی کوچک و بزرگ در این است که اگر باد نعشی در تلاقی با سپیده دم با جزر آب بود، در ادامه با نعشی کوچک مواجه هستیم و اگر با مد صبحگاهی مواجه شدیم، با نعشی بزرگ و شدید مواجه خواهیم شد. این باد به ندرت پیوسته و یکنواخت و در مدت زمان طولانی در جهت و سرعت ثابت باقی می ماند؛ بنابراین زمانی بیش از ۱۰ دقیقه برای تشخیص و اظهار عقیده لازم است و از علایم آن گرد و خاک ناگهانی است و بیشتر از نیمه شب به بعد با شدت و تا ظهر ادامه خواهد داشت و به تدریج از سرعت آن کاسته خواهد شد و دوباره در شب بعدی با همان شدت شروع به وزیدن خواهد کرد.
وی باد قوس، کوش، شرجی یا گوس (Gows) را از دیگر بادهای منطقه خلیج فارس و استان هرمزگان معرفی می کند و می افزاید: این باد از سمت جنوب شرقی و گاهی اوقات از سمت شرق و در فصل زمستان به ویژه ماه های بهمن و اسفند می وزد و در نتیجه رسیدن مراکز کم فشار مدیترانه ای و یا مرطوب ناحیه استوایی بر روی خلیج فارس ایجاد می‌شود.
وی می گوید: باد قوس در فصل تابستان هم می وزد و از بادهای بسیار نامطلوب کرانه های خلیج فارس به شمار می آید، زیرا پس از عبور از دریا، رطوبت و بخار آب زیادی به کرانه های شمالی منتقل می کند و در نتیجه آن، رطوبت نسبی افزایش یافته، شرجی هوا هم مشکلات تنفسی به وجود می آورد. هنگام وزش این باد، فعالیت های روزمره زندگی در ناحیه خلیج فارس و دریای عمان بسیار دشوار می شود.
این کارشناس هواشناسی دریایی توضیح می دهد: به طور کلی در زمستان و تابستان هر می وزد و چون همیشه با خود، شرجی همراه دارد، به باد شرجی معروف است. بر عکس باد شمال، باد قوس در زمستان بسیار دوست داشتنی و در تابستان، منفور است. ویژگی های این باد، درست برعکس باد شمال است. بدین معنی که در زمستان، تولید ابر و باران کرده و از سردی هوا می کاهد و به همان نسبت در تابستان، ایجاد شرجی بیش از اندازه و گرمای طاقت فرسا می کند. به‌نوبه خود، سهمگین تر از باد شمال است و اگر شدت یابد، شناور های زیادی را در کام دریا فرو می‌برد. جالب است بدانید که در گذشته برای حرکت کشتی از هند به بوشهر از این باد استفاده می شد.
فاخری باد سهیلی یا ساحلی (Soheyli) را از دیگر بادهای اصلی و محلی خلیج فارس عنوان می کند و می افزاید: سهیلی بادی است که در مناطق مختلف خلیج فارس از سمت جنوب غربی می وزد. بدین ترتیب که باد قوس در جهت عقربه های ساعت می چرخد تا جهت وزش آن از سمت جنوب غربی قرار گیرد، اما در قشم و بندر عباس جهت باد به دلیل چرخش عقربه های قطب نما بین جنوب شرقی تا جنوب محسوب می شود و زمان وزش آن در تابستان (بیشتر در تیر و مرداد) است و از نشانه های آن، خنک شدن هوا و مطبوع بودن آن است.
وی توضیح می دهد: دلایل به وجود آمدن باد سهیلی، عبور توده های هوای کم فشار مدیترانه ای از روی خلیج فارس است. اگر در اواخر ماه شهریور و از روز بیست و پنجم به بعد آن ماه بوزد، نوید پایان تابستان و گرما را می دهد و چون بعد از طلوع ستاره سهیل می وزد، به نام باد سهیلی معروف شده است. شمال این باد بیشتر در زمستان و تابستان و به طور کلی در تمام فصول سال می وزد. در زمستان آزار دهنده و در تابستان دوست داشتنی است. همیشه در زمستان و به خصوص بعد از بند آمدن باران، انتظار آن می رود که وزیدن گیرد و خشکه سرما را با خود بیاورد. گاهی تا مدت ۱۰ تا ۱۲ روز در زمستان به طور مداوم می وزد و در تابستان نیز بعد از فروکش کردن آن، باد قوس می آید.
این کارشناس ارشد آب و هواشناسی از دیگر بادهای اصلی و محلی خلیج فارس را «شمال خوری»، «عیوگی»، «مطلعی»، «عقربی»، «فارسی» و «لوار» - (آتش باد) معرفی کرد.
توصیف بادهای باستانی دریایی
با توجه به اهمیت موضوع باد در سفرهای دریایی از دوران قدیم تاکنون، نام های مختلفی بر روی بادهای متفاوت از سمت های گوناگون گذاشته شده که دانستن آن خالی از لطف نیست. در ضمن، هنوز هم در دریانوردی از این اصطلاحات استفاده می شود.
در ادامه با تعدادی از بادهای محلی خلیج فارس که از سال های دور، بومیان و همچنین دریانوردان به کرات از آن استفاده می کردند، آشنا می شویم. هرچند استفاده از نام این بادها در سال های اخیر، کمتر شده است و تمرکز بر روی سمت و درجه بادها برای اعلام به دریانوردان، بیشترین استفاده را دارد.
برّو (Barrow) نسیم ملایمی است که بیشتر در فصل تابستان از سمت خشکی به دریا می وزد و با وزش آن، موج های خفیف دریا نیز آرام می گیرد. این باد همان بادی است که از بر یا خشکی می آید و همان باد برّی است، پنجه (Panjeh) زمان وزش آن ۴۵ روز بعد از نوروز است و شدت چندانی ندارد، تریه (Teriyeh) در زمستان و بیشتر در اوایل دیماه می وزد و تویبه (Tuveybeh) در اواخر بهمن ماه وزیدن می گیرد و بیش از چند روزی دوام ندارد.
سبعه (Sabeh) بادی هفت روزه است که زمان وزش آن از بیستم مهرماه به بعد است و به مدت هفت روز می وزد، شهرین (Sahreyn) حدود هفت تا ۱۰ روز مانده به نوروز می وزد و ۲ ویژگی دارد چنانچه با باران همراه باشد، شهرین آبی نام می گیرد و می گویند برای کشتزار بسیار مفید است و اگر بارانی نداشته باشد، چون سبب ازبین رفتن و خشکیدن علف های بیابانی می شود، آن را شهرین آتشی یا آتش باد نام می نهند.
غیوب (Geyub) این باد در فاصله دهه اول فروردین ماه تا نیمه اردیبهشت ماه به طور ناگهانی و در مدت زمان کمی می وزد. اگر در خشکی وزیدن گیرد، همراه با گرد و غبار بسیار و گاهی همراه با رگبار خفیف است و چنانچه به دریا برخورد کند، موج های نسبتا عظیمی ایجاد کرده و سپس فرو کش می کند و گاهی نیز سبب غرق شدن لنج ها و کشتی ها می شود.
کوختی (Kukheti) بادی است که از جنوب غربی می وزد و به کوخت نشینان نوید کوخت نشینی برای صید باز شکاری می دهد و به همین سبب به باد کوختی معروف شده است. این باد در حوالی بیستم شهریور ماه به بعد وزیدن می گیرد و بنا به گفته سالمندان، از برّ بن سعود می آید و چون گرد و غبار زیادی تولید می کند، در اثر آن، باز های شکاری را در هوا پراکنده و منحرف می سازد و در همین زمان است که باز گیران، وسایل صید را تدارک دیده و به اصطلاح، کوخت می نشینند.
لیمر (Leymer) نام دیگر این باد «دولاب» است که گردباد عظیمی است که به طور ناگهانی می وزد و اشیای قرار گرفته در مسیر خود را در هم می نورد. دوام چندانی ندارد و چنانچه به دریا برخورد کند، در همان لحظه وزش، آب دریا را زیر و رو می کند و اگر در خشکی بگیرد، درختان را بُن‌کن می کند. بیشتر در ماه آبان می وزد و دریانوردان نیز کم و بیش از علایم قبلی آن آگاهند و جانب احتیاط را از دست نمی دهند.
لچیزِب (Lechizeb) یا باد گول زننده و فریب دهنده است زمان دقیق وزش این باد به‌درستی معلوم نیست، اما بیشتر دریانوردان بر این باورند که در فاصله نیمه دوم مهر تا اواخر آبان به مدت ۱۰ تا ۱۲ روز به طور ناگهانی ظاهر می شود و دست کمی از باد لهیمر ندارد.
«باد لهیمر» - (لهیمار) این باد بیشتر در پاییز می وزد. شدت این باد به اندازه ای ناگهانی و غافل گیر کننده است که ممکن است در عرض چند دقیقه و یا چند ساعت، خسارات سنگینی به بار آورد.
«باد لوار» - (آتش باد) بادی است سوزاننده که از سمت جنوب غربی می وزد و از بیابان های عربستان نشات می گیرد. زمان وزش باد لوار از تیر تا شهریور بوده و از بادهای موسمی استان هرمزگان است.
«باد غربی» بادی بهاری است که از نیمه فروردین ماه تا اوایل تابستان از سمت جنوب به شمال می وزد و از بادهای موسمی استان هرمزگان است.
«باد شرجی» - (شرقی) بادی است تابستانی که از بادهای بسیار نامطلوب سواحل شمالی خلیج فارس محسوب می شود. در فصل تابستان می وزد و پس از برخورد به سطح دریا، رطوبت فراوانی را همراه می آورد و نم نسبی هوا را به شدت افزایش می دهد. این باد گاهی با ابر و مه همراه است و در برخی نواحی نیز موجب بارندگی می شود.
«تند باد شمال پیرزن» زمان وزیدن این باد از ۱۰ تا ۱۳ فروردین ماه و سمت آن از شمال غربی است، «باد ۷۵» در ۱۵ خرداد ماه وزیدن می گیرد، «باد ۹۰» سه ماه بعد از نوروز وزیدن می گیرد و آن باد را خارک رنگ نیز می نامند، «باد ۱۰۵» وزش آن در پانزدهم تیرماه است و «باد ۱۲۵» در سوم تا پنجم مرداد ماه می‌وزد و خارکِ درخت خرما را تبدیل به رُطب و انجیر را هم پخته می کند.
باد (wind) جریان هوایی است که از مراکز پُر فشار به طرف مراکز کم فشار به حرکت در می آید. هر چه شیب فشار (تفاوت فشار) بین ۲ نقطه بیشتر باشد شدت جریان هوا نیز بیشتر خواهد بود.
خلیج فارس در ۲۴ تا ۳۰ درجه و ۳۰ دقیقه عرض شمالی و ۴۸ تا ۵۶ درجه و ۲۵ دقیقه طول شرقی از نصف‌النهار گرینویچ قرار دارد.
عمق خلیج فارس در بیشترین حالت، حدودا ۹۰ متر است.
طول مرز آبی کشور ایران با خلیج فارس، با احتساب جزایر در حدود هزار و ۸۰۰ کیلومتر و بدون احتساب جزایر در حدود هزار و ۴۰۰ کیلومتر است.
عریض‌ترین بخش خلیج فارس ۱۸۰ مایل (۲۹۰ کیلومتر) است. عمیق ترین نقطه خلیج فارس با عمق ۹۳ متر در ۱۵ کیلومتری تنب بزرگ و کم عمق ترین نقطه آن با عمقی بین ۱۰ تا ۳۰ متر در سمت غرب است. همچنین جزایر متعددی در خلیج فارس وجود دارند.
جزیره قشم که در منابع تاریخی از آن به نام های کوان، ابرکافان، ابرکمان، برخت، طویله، بنی، لافت، کشم و سرانجام قشم یادشده، بزرگترین جزیره خلیج فارس است.
نظر شما