به گزارش ایرنا، شانزدهمین جشنواره بین‌المللی سینما حقیقت از روز یکشنبه (۲۰ آذر) در پردیس سینمایی ملت آغاز شد و تا ۲۵ آذر میزبان علاقمندان است. این جشنواره فرصت کم نظیری است تا مخاطبان به تماشای آثار داخلی و خارجی مختلف بنشینند.
در میان فیلم هایی که تاکنون از آن ها رونمایی شده است، مستند برزخی ها به دلیل سوژه خاص خود، توانسته توجهات را جلب کند. این مستند به کارگردانی عارف افشار، محصول سازمان هنری رسانه ای اوج است که پرونده فیلم برزخی ها ساخته زنده یاد ایرج قادری را ورق زده. او این فیلم را سال ۱۳۵۸ ساخت و اکران آن یک سال بعد آغاز شد و مورد استقبال مردم قرار گرفت. فیلم اما به دلیل مخالفت برخی چهره ها و مسولان وقت، مهر توقیف خورد.
در مستند برزخی ها، سعید مطلبی (نویسنده فیلم برزخی ها) توضیح می دهد که هدف اصلی از ساخت فیلم، اعلام هم صدایی بازیگرانی چون محمد علی فردین، ناصر ملک مطیعی، سعید راد و همچنین خود او و ایرج قادری با انقلاب اسلامی بوده است. به همین خاطر آن ها فیلمی می سازند که در اهمیت وطن دوستی و اتحاد برابر دشمن است.
این حسن نیت اما مورد توجه قرار نمی گیرد و چهره هایی مثل محسن مخملباف به بهانه حضور ستارگان پیش از انقلاب در فیلم ، زمینه توقیف اخراجی ها را فراهم می کنند. پس از آن نیز سرنوشت تلخی برای سازندگان رقم می خورد.
مستند برزخی ها را صرفا نباید یک تاریخ نگاری تصویری دانست، بلکه اثری است در نقد جریان ها و چهره های تندرو. از قضا در مستند اشاره می شود که برخی مسولان سینمایی و غیر سینمایی دهه شصت، بعدها تغییر رویه دادند و در قامت مصلح ظاهر شدند! یا چهره ای چون مخملباف علیه آرمان های خود شورش کرد و حالا مقابل انقلاب ایستاده است. در عین حال این نکته برجسته می شود که محمد علی فردین، ناصر ملک مطیعی، سعید راد، ایرج قادری و سعید مطلبی در ایران ماندند و به کشور و مردم خود پشت نکردند.
اهمیت اتفاق وقتی دوچندان می شود که مخاطب پی می برد نام یک سازمان حکومتی به نام اوج بر پیشانی مستند نقش بسته است. چه بسا اگر برزخی ها توسط بخش خصوصی ساخته می شد، تاثیری که باید به همراه نداشت و احتمالا فرصت نمایش بدست نمی آورد!
«نقد از درون» همیشه اثری دوچندان به همراه داشته است که البته این مساله نباید نافی ساخت آثاری باشد که از «بیرون» به نقد جریان ها، چهره ها و اتفاقات مختلف می پردازند. سازمان اوج از بدو تاسیس تاکنون صدها مستند تولید کرده تا جایی که سهم مستندسازی بیش از دیگر آثار این سازمان بوده است. در میان انبوه آثار تولیدی، فیلم های مختلف به چشم می خورند که برخی اثر چندانی به همراه نداشتند و برخی جریان ساز شدند. به عنوان نمونه می توان به مستند دریابست اشاره کرد که روایتی است از مشکلات صیادان نوار ساحلی مکران با محوریت صیدی که کشتی‌های چینی انجام می‌دهند. یا مستند «میراب» که چالش آبی دو کشور همسایه ایران و افغانستان را بررسی می کند. یا مستند «داستان یک جدایی» که به واقعه جدایی بحرین از ایران می‌پردازد. این آثار دست روی موضوعاتی ملتهب و استراتژیک گذاشتند که سرنوشت کشور به آن ها گره خورده است.
سازمان اوج در نقد و معرفی چهره های شاخص مثل شهید چمران و دکتر شریعتی هم رویه ای متفاوت پیش گرفته که حاصل آن مستندهای جنجالی «آقا مرتضی» و «شریعتی بدون روتوش» شده است. فارغ از نقدهایی که به چنین آثاری وارد است، «جسارت» و «نقد از درون» کلیدواژه های مهمی هستند که این مستندها یدک می کشند.
علاوه بر برزخی ها فیلم های عزیز و روایت فرهت دو مستند دیگر اوج در جشنواره امسال هستند. اولی سوژه ای تلخ دارد و داستان زنی سالخورده با انبوهی از مشکلات را به تصویر می کشد. دومی روایت زندگی دکتر احمدشاه فرهت، پزشک حاذق اطفال است که پس از حمله شوروی به افغانستان جلای وطن می کند و با پشت سر گذاشتن سختی ها، تبدیل به چهره ای معتبر و محترم در مشهد می شود.
هر دو مستند داستان «امید» هستند اما «عزیز» به خاطر نمایش سختی های زندگی یک زن، گزنده است. این فیلم هم مثل برزخی ها ظرفیت خوردن برچسب سیاه نمایی دارد! هرچند سازندگان هر دو مستند، در نهایت نگاه دلسوزانه و همدلانه خود را به آثارشان الصاق می کنند... غرض این که نهادهای دولتی و حکومتی باید پیشگام نقد اتفاقات، جریان ها و چهره ها باشند، چرا که «حرف» آن ها کمتر از بخش خصوصی مورد سوء تفاهم قرار می گیرد و نتیجه ای بهتر به دنبال دارد. کما این که مستند برزخی ها با بازخوانی یک تصمیم هیجانی در روزهای نخست پیروزی انقلاب اسلامی، آینه عبرتی است برای مسولان سینمایی و غیرسینمایی تا «تعقل» پیشه کنند و از تاریخ درس بگیرند.
نظر شما