آتوسا افغان روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: وقتی مجموعه ای مثل چهارباغ از جمعیت و شهروند خالی می شود طبیعی است که عده ای در آنجا کلنی های خودشان را تشکیل بدهند که الزاما به معنای گروه های عمده شهروندی نیست و بعد همان مجموعه ها با اتهامات بزه یا ناهنجاری مورد اعتراض قرار می‌گیرند و این اعتراضات هم باعث تغییر شکل این مجموعه شهری می‌شوند.
«در روزهای اخیر، زمزمه های تغییر و بازگشت فضای شهری چهارباغ عباسی از پیاده راه به سواره راه شنیده می شود، موضوعی که مدیران شهری آن را تکذیب کرده اند. با این وجود میز و صندلی های کافه رستوران ها از این گذر پیاده راه جمع شده اند و رواق های مدرسه چهارباغ که عابران در آنها می نشستند با شیشه مسدود شده اند.»
وی در این ارتباط یادآور شد: به واسطه مطالعات تاریخی و گروهی از دوستداران اصفهان به جهت احیای برخی از مسائل معماری و بافت‌های تاریخی، حرکتی در اصفهان شروع که نتیجه آن احیا کردن فضای شهری قدیمی چهارباغ شد و خوشبختانه با اهتمام شورای شهر و شهرداری وقت ،علیرغم انتقاداتی که به آن وارد بود نتیجه هم داد.
افغان چهارباغ را یک فضای شهری پویا خواند و گفت: بعد از اینکه یک دستاورد نصفه و نیمه در راستای احیای پیاده راه چهارباغ تاریخی داشتیم حالا شایعاتی می‌شنویم که ممکن است این فضا به حالت قبل و حضور سواره درآن برگردد که امیدواریم شایعه باشد و فراتر از این نرود.
وی در این ارتباط افزود: اما چهارباغ با همین وضعیتش هم با جمع شدن میز و صندلی هایی که کنار مغازه ها برای خوردن اغذیه و اندکی استراحت بود ، تبدیل به یک وضعیت سوت و کور می شود و به این ترتیب روز به روز مراجعه و حضور در چهارباغ کمرنگ می شود.
به گفته افغان وقتی شهروند کمتر به چهارباغ مراجعه کند ، شهروندی که نمی‌تواند مثل قبل در چهارباغ بنشیند یا استراحت کند، طبیعی است که کمتر به چهارباغ می آید و چهارباغ خالی تر می شود.
رییس انجمن صنفی مهندسان معمار اصفهان با اشاره به وجود فضاهای شهری در سابقه تاریخی اصفهان گفت: شهری که در چند سده قبل برای شهروندانش فضاهایی مثل میدان امام (ره ) یا نقش جهان یا چهارباغ طراحی شده است، امروز با وضعیتی مواجه است که به نسبت جمعیت واتفاقات معاصری که در همین ایران یا سایر کشورها رخ داده است، از فقدان فضای شهری رنج می برد.
وی گفت: در حالی که اصفهان هیچ چیز جدیدی در فضای شهری تولید نکرده و در هیچ کدام از محلاتی که به این شهر اضافه شده است، فضای شهری شاخص و مناسب نمی بینیم ؛ آنچه هم از فضای شهری تاریخی بوده از آن می گیریم و این ضرر بزرگی برای شهروند اصفهانی است .
افغان با اشاره به اینکه در تمام شهرهای ایران، راسته ها ،خیابان ها و میدان‌هایی وجود دارد که به نوعی پاتوق شهری محسوب می شوند، جاهایی که محل غذا خوردن، تردد و یا تجمع هستند و شهروندان به آن فضاها تعلق خاطر دارند، گفت: دراصفهان سال‌هاست که این فضاها را نداریم.
وی افزود: شهروند معاصر در ارتباط با سایر انسان ها معنا پیدا می کند. وقتی به دنبال این هستیم که با محدودیت انسان های سالم تری باشیم، حتما راه غلطی می رویم .
رییس انجمن صنفی مهندسان معمار استان اصفهان یادآور شد:حتی با باورهای اعتقادی هم، برگزاری نمازهای جماعت از ارکان اصلی شهرهای اسلامی است. شهرها جماعت گریز نیستند اما ساختار شهری آن را مخدوش و با قوانین محدود می‌کنیم و این علاوه بر اینکه با اصول شهرسازی و معماری تعارض دارد بلکه با باورهای فکری و اعتقادی هم در تعارض است.
به گفته افغان در حالی که باید فضاهای شهری را تقویت کنیم ، در زمان حاضر و در اصفهان معاصر تولید فضاهای عمومی، فضاهایی هستند که دیگر روباز نیستند.
وی در این رابطه افزود: روباز بودن عامل مهمی برای فضاهای عمومی شهری و این به معنای در ارتباط بی واسطه با طبیعت و اقلیم بودن است. این فاکتور در شهروندان احساس مالکیت به وجود می آورد یا این احساس را از او می گیرد.
رییس انجمن صنفی مهندسان معمار اصفهان، گفت: اصفهان در مقاسیه با تک تک خواهر خوانده هایش فقدان فضای شهری و تعاملات اجتماعی دارد و در این مورد خاص با هیچ کدام از خواهر خوانده های خود، تشابهی ندارد.
افغان افزود: ما به هر شکل به انسان های اجتماعی نیاز داریم که بطرز موثری تعاملات اجتماعی از نیاز حضور در شبکه های اجتماعی کاسته و در تقویت نفس حضور شهروند در بستر شهری تاثیر گذار خواهد بود.
وی رشد برخی معضلات روانی شهروندان را از تبعات خلاء فضاهای شهری دانست و گفت: یکی از دلایل رویکرد زیاد ایرانی ها به فضای مجازی، به طور عموم نداشتن همین فضای عمومی و شهری مطلوب است. وقتی پاتوق شهری وامکان تعامل با شهروند به صورت حقیقی وجود ندارد، شهروندان بیشتر و بیشتر به فضاهای مجازی سوق داده می شوند.
به گفته افغان فضای شهری و در مقیاس کوچک‌تر پاتوق های شهری بخشی از فضای باز و عمومی شهر هستند که در آنجا ماهیت زندگی جمعی شهروندان رقم می خورد؛ جایی که همه شهروندان بدون مسائل طبقاتی یا تاثیر عناصر اقتصادی و حتی فرهنگی می توانند در آن حضور داشته باشند.
وی در این رابطه افزود: به همین دلیل هر شهری را می توان از مقیاس اتفاقاتی که در فضاهای عمومی اش می افتد ، شناسایی کرد.
افغان با بیان اینکه برقراری تعاملات اجتماعی مهمترین اتفاقی است که در فضاهای شهری می تواند رخ بدهد، گفت: فضای شهری سه خاصیت دارد، اول عمومی ست و به همه تعلق دارد و منعی برای حضور در آن نیست، دوم اینکه این فضاها رو بازبوده و سوم محلی برای برقراری تعاملات اجتماعی باشند.
وی افزود: فضاهای شهری نقش مهمی در تعدیل وضعیت روانی و عصبی افراد و شناختشان از جامعه معاصر دارند. به عنوان مثال هرچه قدر شهرها سرانه مسکونی کمتری داشته باشند ، فضای شهری در آنها اهمیت بیشتری پیدا می کند.
افغان با تاکید بر احساس مالکیت شهروندان در فضاهای شهری، گفت: وقتی شهروندان وارد فضایی مثل "مال‌ها" یا مراکز تجاری می شوند، همواره این احساس وجود دارد که این مکان تحت اختیار افراد یا گروهی است وهیچ وقت افراد احساس نمی‌کنند که به این فضا تعلق د ارند. اما این احساس در فضای شهری متفاوت است. شما نمی توانید ساعت منع ورود و خروج برای میدان امام (ره ) یا نقش جهان بگذارید و هر کس ممکن است در هر ساعت به آنجا مراجعه کند.
وی افزود: منظور از فضای شهری فضای بازی است که به همه شهروندان تعلق دارد. به افراد حس مالکیت می‌دهد. احساس شما وقتی وارد فضایی مثل سیتی سنتر می شود با زمانی که وارد چهارباغ، میدان اما یا میدان جلفا می شوید، فرق دارد. در این فضاها شهروند احساس تعلق و مالکیت دارد.
به گفته رییس انجمن مهندسان معمار اصفهان، شهری موفق است که بتواند حس تعلق شهروندان را تحریک کند. شهروندی که احساس تعلق داشته باشد قطع یقین به لحاظ روانی و فکری شهروند سالم تری است واز سویی خود شهر هم پویاتر ، تمیزتر و سالم تر خواهد بود.
نظر شما