توسعه آب‌وفاضلاب خراسان‌شمالی در سایه حیات انقلاب اسلامی

به گزارش خبرنگار ایرنا، مقایسه شاخص بهره‌مندی مردم شهری و روستایی خراسان شمالی از آب آشامیدنی سالم و آبرسانی به روستاها قبل و پس از انقلاب تفاوت بسیار زیادی کرده است و آبرسانی به ۲۴ شهر و ۸۳۷ روستا بیانگر درخشش خدمات و دستاوردهای جمهوری اسلامی در ۴۴ سال اخیر است.

بررسی عملکرد حوزه آب و فاضلاب خراسان شمالی نشان می ‌دهد که شرایط زیرساختی و امکانات روستایی بعد از انقلاب به مرور دچار تغییر شد و امروزه قابل مقایسه با آن دوران ننگین نیست چرا که با شکل گیری نظام اسلامی در کشور فعالیت ها برای آبرسانی به روستاها آغاز شد، در ابتدا اقداماتی به وسیله جهادگران و در قالب جهاد سازندگی انجام شد اما از سال ۷۴ شرکت های آب و فاضلاب روستایی در استان ها کار آبرسانی به این مناطق را عهده دار شدند.

توجه نظام اسلامی به توسعه روستاها و تلاش برای ارتقای شاخص های توسعه در این مناطق سبب شد تا طرح های آبرسانی به دورترین نقاط شمالشرق کشور در برنامه قرار گیرد اکنون مردم روستاهای خراسان شمالی از نقاط مرزی در شهرستان راز و جرگلان تا نقاط کویری اسفراین و جاجرم از آب سالم و بهداشتی برخوردار هستند.

۸۴۰ روستای استان از جمعیتی بالغ بر ۴۴۰ هزار نفر تشکیل شده است و اکنون ۸۳۷ روستا از این تعداد از آب آشامیدنی سالم برخوردارند.

۸۴۰ روستای استان از جمعیتی بالغ بر ۴۴۰ هزار نفر از جمعیت یک میلیون نفری استان تشکیل شده است و با توجه به کثرت جمعیتی مناطق روستایی در این خطه، رسیدگی به این قشر در اولویت قرار دارد و اکنون ۸۳۷ روستا از این تعداد از آب آشامیدنی سالم برخوردارند.

اکنون خدمات شرکت آب و فاضلاب در روستاها علاوه بر آبرسانی به خدمات فاضلاب هم توسعه یافته و دولت تلاش دارد تا جمع آوری فاضلاب در روستاها هم گسترده شود.

اینک با گذشت ۴۴ سال از انقلاب شکوهمند ایران اسلامی شرایط وخیم بخش آب و فاضلاب این خطه دچار تحول شده است و مردمی که بدلیل نبود امکانات روستایی قبل از انقلاب در این خطه از شمالشرق کشور به سمت شهرها سرازیر شدند و بسیاری از آسیب های ناشی از حاشیه نشینی را بر دوش خود تحمل می کردند، امروز با افتخار به سمت روستاها برگشته و مهاجرت از روستا به شهر به فضل توسعه امکانات روستایی افزایش یافته است.

آرامش روستایی در سایه آبرسانی در انقلاب

یکی از اهالی روستای کلاته نقی از توابع شهرستان بجنورد در این‌باره به خبرنگار ایرنا می گوید: تامین آب سالم نیاز اصلی و حق مردم است اما پیش از انقلاب روستاییان از این نعمت بی بهره بودند تا اینکه توجه مسوولان نظام اسلامی به توسعه روستاها موجب شد تا اکنون تمامی روستاها لوله کشی شده و از آب سالم برخوردار باشند.

رسول مرادی می افزاید: برداشتن آب از چشمه و چاه ها قبل از انقلاب بدلیل مشغله کاری مردان بر دوش زنان بود و این امر بانوان را دچار زحمت و مشقت زیادی کرده بود ضمن اینکه تامین آب در روستا به آب آشامیدنی محدود نمی شود، سیراب کردن دام زحمت زیادی دارد که در بیشتر مواقع آن هم بر عهده زنان بود و حمل سطل های پر از آب زنان این خطه را دچار کمردرد کرده بود.

یکی از ساکنان روستای کلاته ابریشم در شهرستان مرزی راز و جرگلان هم با بیان اینکه اکنون قریب به اتفاق روستاهای این بخش آبرسانی شده و از آب لوله کشی استفاده می شود می افزاید: آن روزها که آبرسانی انجام نشده بود و مردم روستایی دسترسی به آب سالم نداشتند، بیماری های گوارشی و پوستی گریبانگیر مردان و زنان بود اما خوشبختانه اکنون این مشکلات بر طرف شده است.

گل جمال گلدی اظهار می‌کند: اکنون لوله کشی آب تا درب منازل آمده و روستاییان از رفاه مناسب بهره مند شدند، اکنون دیگر از دغدغه ها و سختی ها حمل آب در روزهای سرد زمستان خبری نیست، حمل آب از رودخانه در روزهای برفی و سرد تنها در خاطرات بازگو می شود.

بهره‌مندی ۹۶ درصدی روستاییان از آب سالم

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان شمالی در مورد دستاوردهای پس از انقلاب در این حوزه می گوید: پیش از انقلاب، میزان بهره‌مندی روستاییان استان از آب آشامیدن سالم تنها ۱۰.۶ درصد بود که اکنون میزان بهره مندی روستاییان استان از آب آشامیدن سالم حدود ۹۶ درصد است و ساکنان در ۸۳۷ روستا از این مزیت بهره‌مند هستند، این در حالی است که پیش از انقلاب ساکنان در ۴۵ روستای استان از آب سالم برخوردار بودند.

پیش از انقلاب، تنها ۳۴ باب مخزن ذخیره آب در استان موجود بود ولی اینک ۵۹۵ مخزن ایجاد شده است.

رضا نعیمی می افزاید: پیش از انقلاب، تنها ۳۴ باب مخزن ذخیره آب با ظرفیت ۲ هزار و ۸۷۰ مترمکعب ایجاد شده بود اما با توسعه خدمات رسانی به ساکنان این مناطق، اکنون ۵۹۵ مخزن با ظرفیت حدود ۸۲ هزار مترمکعب ایجاد شده است.

وی ادامه می دهد: طول شبکه های آب و خطوط انتقال هم از ۹۴ کیلومتر در پیش از انقلاب به پنج هزار و ۹۶ کیلومتر رسیده است و توان تولید آب در روستاها از ۷۳ لیتر بر ثانیه در چهار دهه اخیر به هزار و ۱۱۰ لیتر بر ثانیه افزایش یافته است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان شمالی درباره خدمات جمع آوری فاضلاب در روستاها می گوید: اکنون خدمات جمع آوری فاضلاب در چهار روستا قابل ارائه است و هشت درصد از جمعیت روستایی استان از این خدمت بهره مند هستند.

شاخص ۱۰۰ درصدی شهروندان از آب سالم

نعیمی در بخش دیگری از سخنان خود درباره دستاوردهای انقلاب در تامین آب آشامیدنی سالم و بهداشتی در شهرهای استان می افزاید: پیش از انقلاب تنها سه شهر استان از آب سالم برخوردار بود که اکنون این رقم به ۲۴ شهر رسیده است، در چهار دهه پیش در شهرهای استان تنها ۱۵ درصد جمعیت شهروندان از آب آشامیدن سالم بهره مند بودند که این رقم اکنون به ۱۰۰ درصد رسیده است.

طول شبکه های آب و خطوط انتقال در شهرهای استان از ۱۸ کیلومتر در پیش از انقلاب به ۲ هزار و ۳۷ کیلومتر رسیده است.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان شمالی خاطرنشان می کند: پیش از انقلاب در شهرهای استان تنها ۶ باب مخزن ذخیره آب به ظرفیت سه هزار و ۳۰۰ مترمکعب ایجاد شده بود که این رقم اکنون به ۵۹۵ مخزن با ظرفیت ۱۶۷ هزار و ۶۰۰ مترمکعب رسیده است.

وی می گوید: همچنین طول شبکه های آب و خطوط انتقال در شهرهای استان از ۱۸ کیلومتر در پیش از انقلاب به ۲ هزار و ۳۷ کیلومتر رسیده و در این مدت توان تولید آب در شهرهای استان از ۲۴۰ لیتر بر ثانیه بر هزار و ۳۶ لیتر بر ثانیه افزایش یافته است.

نعیمی ادامه می دهد: اکنون ۱۲۰ منابع برای تامین آب مورد نیاز شهروندان در مدار است و آب آشامیدن شهروندان در سه شهر استان از سه سد شامل سد شیرین دره در مانه و سملقان، سد بارزو در شیروان و سد بیدواز در اسفراین تامین می شود.

بهره مندی ۴۰.۶ درصد شهروندان از خدمات فاضلاب

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان شمالی ادامه می دهد: جمع‌آوری، انتقال و تصفیه فاضلاب با هدف ارتقای بهداشت عمومی، جلوگیری از آلوده شدن سفره‌های آب زیرزمینی و حفاظت از محیط زیست اجرا می شود و این مهم در بسیاری از شهرهای استان عملیاتی شده است.

سالانه بیش از ۱۱ میلیون و ۱۵۰ هزار مترمکعب فاضلاب در سه شهرستان شیروان، بجنورد و اسفراین استان تصفیه می شود.

رضا نعیمی عنوان می کند: سالانه بیش از ۱۱ میلیون و ۱۵۰ هزار مترمکعب فاضلاب در سه شهرستان شیروان، بجنورد و اسفراین استان تصفیه می شود، بر این اساس ۲۱۲ هزار و ۱۶۴ نفر معادل ۴۰.۶ درصد از جمعیت شهرهای استان از خدمات فاضلاب بهره‌مند هستند.

وی می گوید: ظرفیت تصفیه خانه های فاضلاب استان ۴۱ هزار و ۴۰۰ مترمکعب است که تلاش می شود تا این رقم افزایش یابد.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب خراسان شمالی می افزاید: نیمه نخست امسال بیش از ۶ هزار و ۱۰۰ متر شبکه جمع آوری فاضلاب در استان اجرا و در این زمینه ۱۸ میلیارد تومان اعتبار هزینه شد.

وی می افزاید: اکنون خدمات جمع آوری فاضلاب در چهار شهر استان قابل ارایه است و بیشتر از جمعیت شهری استان از این خدمت بهره مند .

گسترش خدمات اب و فاضلاب از روزهای اول پس از پیروزی انقلاب آغاز شد و بدون توقف در روزهای سختی مانند جنگ تحمیلی به روند رو به رشد خود ادامه داد تا جایی که مقایسه امکانات و تجهیزات بخش آب ایران قبل و بعد از انقلاب غیرممکن است.

دسترسی به خدمات آب آشامیدنی سالم پس از پیروزی انقلاب سرعتی غیرقابل تصور گرفت و روند خدمت رسانی در خراسان شمالی هم مانند دیگر مناطق کشور در حال انجام است که آمار جدول زیر خود گویای توسعه در این بخش است.

مقایسه تاسیسات شرکت آب و فاضلاب خراسان شمالی قبل و پس از انقلاب اسلامی
ردیف	عنوان	واحد	قبل از انقلاب در شهرها	پس از انقلاب در شهرها	قبل از انقلاب در روستاها	پس از انقلاب در روستاها
۱	تعداد شهرها	شهر	۳	۲۴	۴۵	۸۳۷
۲	تعداد مخازن آب	باب	۶	۵۸	۳۴	۵۹۵
۳	حجم مخازن	مترمکعب	۳۳۰۰	۱۶۷۶۰۰	۲۸۷۰	۸۱۹۰۰
۴	طول شبکه آب و خطوط انتقال	کیلومتر	۱۸	۲۰۳۷	۹۴	۵۰۹۶
۵	توان تولید آب	لیتر بر ثانیه	۲۴۰	۱۵۳۶	۷۳	۱۱۱۰
۶	تعداد منابع در مدار	حلقه	۱۳	۱۲۰	۲۶	۴۴۵
۷	درصد جمیت تحت پوشش	درصد	۱۵	۱۰۰	۱۰.۶	۹۵.۹
۸	درصد جمعیت تحت پوشش فاضلاب	درصد	۰	۴۰.۶	۰	۸
۹	تعداد شهرهای دارای فاضلاب	شهر	۰	۴	۰	۴
۱۰	ظرفیت تصفیه خانه ها	مترمکعب	۰	۴۱۴۰۰	۰	۳۰۰
۱۱	تعداد سدها و تصفیه‌خانه ها		۰	۳	۰	۳

شرکت آب و فاضلاب خراسان شمالی بیش از ۲۰۰ هزار مشترک آب در شهرها و ۱۲۱ هزار مشترک آب در روستاها دارد.

در خراسان شمالی هشت سد با توان تنظیم ۲۳۴ میلیون مترمکعب آب در حال بهره برداری است اما خشکسالی امسال ذخیره آب سدهای خراسان شمالی را به کمتر از ۴۰ درصد رسانده است.

خراسان شمالی با یک میلیون نفر جمعیت در شمالشرق کشور واقع شده است.