«مهدی رجایی نیا»، در گفت‌وگو با ایرنا با بیان اینکه در روزهای اخیر در رسانه‌ها و فضای مجازی بحث‌ها و اظهارنظرهایی درباره بودجه فرهنگی کشور و توزیع آن در سطح نهادها و دستگاه‌ها می‌شود که خیلی دقیق نیست، اظهار کرد: عموماً اظهارنظر کنندگان به جزئیات اعداد و ارقام و مبانی آماری بودجه‌ها و محاسبات آنها، توجه نمی‌کنند و از این جهت، این‌گونه اظهارنظرها افراد را دچار سوءبرداشت می‌کند.
وی افزود: بودجه را از دو حیث، نخست دستگاه‌ها و دوم، فصول لایحه بودجه می‌توان بررسی کرد. هم‌اکنون در حوزه فرهنگ، حدود ۶۰ دستگاه از ما بودجه فرهنگی می‌گیرند. امسال راجع به بودجه دستگاه‌های فرهنگی به دو شکل می‌توانیم اظهارنظر کنیم؛ یکی تغییرات بودجه دستگاه‌های فرهنگی نسبت به قانون بودجه ۱۴۰۱ و دیگری تغییرات بودجه دستگاه‌های فرهنگی نسبت به لایحه بودجه ۱۴۰۱.
۱۰.۵ درصد میانگین رشد بودجه فرهنگی سال آینده
رئیس امور فرهنگ، گردشگری و ورزش سازمان برنامه و بودجه گفت: دستگاه‌های فرهنگی ما نسبت به قانون بودجه ۱۴۰۱، رشد بودجه بالایی ندارند؛ حتی باید گفت تغییرات بودجه دستگاه‌های فرهنگی، طیفی را شامل می‌شود که از رشد منفی هست تا رشد مثبتی که حداکثر شاید ۲۵ درصد باشد.
رجایی نیا با بیان اینکه میانگین رشد بودجه دستگاه‌های فرهنگی در لایحه بودجه ۱۴۰۲ نسبت به قانون بودجه ۱۴۰۱، حدود ۱۰.۵ درصد است، ادامه داد: این عدد، شامل بودجه هزینه‌ای و بودجه تملک دارایی‌های سرمایه‌ای می‌شود. حتی رشد بودجه هزینه‌ای بخش فرهنگ در لایحه ۱۴۰۲ نسبت به قانون بودجه ۱۴۰۱، حدود ۶.۵ درصد است که رشد بالایی نیست، اما نسبت به لایحه بودجه ۱۴۰۱، رشد بودجه فرهنگی نسبتاً خوب است و میانگین رشد حدود ۳۲.۶ درصد داشته است.
وی گفت: قضاوت‌هایی که احیاناً در رسانه‌ها مطرح می‌شود، عموماً خیلی دقیق نیست و حتی شاید اگر رشد بودجه برخی دستگاه‌های فرهنگی را نسبت به قانون بودجه امسال در نظر بگیریم، رشدشان منفی است و بودجه آنها کاهش یافته است.
این مقام مسوول در سازمان برنامه و بودجه بیان کرد: در ماده واحده بودجه سال ۱۴۰۲ که پس از تقدیم لایحه به مجلس، منتشر شده و مبنای قضاوت درباره بودجه فرهنگی است، در حقیقت، همه قانون بودجه را ننوشته و فقط جدول ۷ را نوشته که همه قانون بودجه نیست؛ در حالی که قانون بودجه علاوه بر جدول ۷، جدول ۱-۷ و متفرقه و یارانه‌ها را هم شامل می‌شود که مجموع آنها، بودجه یک دستگاه را تشکیل می‌دهد.
رجایی نیا تصریح کرد: چون مقایسه‌ها فقط با جدول ۷ لایحه بودجه انجام می‌شود، قضاوت درست انجام نمی‌شود. پس برای مقایسه درست، باید ارقام مندرج در لایحه بودجه ۱۴۰۲ را نسبت به قانون بودجه ۱۴۰۱ مقایسه کرد که تصویر درست‌تری را نشان می‌دهد.
عمده منابع دولت صرف پرداخت حقوق و دستمزد می‌شود
رئیس امور فرهنگ، گردشگری و ورزش سازمان برنامه و بودجه کشور با تاکید بر اینکه بررسی دقیق لایحه بودجه ۱۴۰۲ نشان‌دهنده رشد حدوداً ۱۰درصدی بودجه فرهنگی است، گفت: ما به مشکلات دولت در بحث بودجه کاملاً واقف هستیم و می‌دانیم که عمده منابع دولت صرف پرداخت حقوق و دستمزد کارکنان و بازنشستگان می‌شود که تکلیف دولت بوده و پرداخت آنها اجتناب‌ناپذیر است. هر چقدر که بار این تکالیف اجتناب‌ناپذیر به هر دلیلی افزایش پیدا کند، طبیعتاً باعث می‌شود بودجه سایر فعالیت‌ها کم شود.
وی خاطرنشان کرد: حوزه فرهنگ هم، بیشتر حوزه فعالیت‌محور است و اگر رشد بودجه دستگاه‌های فرهنگی ما به نسبت کم می‌شود، به این خاطر است که باید ابتدا حقوق و دستمزدها تأمین و بعد بودجه فعالیت‌ها تأمین شود.
اقتصاد فرهنگ و هنر نیاز به تقویت دارد
رجایی نیا در پاسخ به این سوال که برای حل مشکل کمبود بودجه فرهنگی باید چه کار کرد؟، گفت: امیدواریم در بلندمدت با برنامه‌ریزی‌هایی که انجام می‌شود، بتوانیم در چند جبهه فرهنگ را تقویت بکنیم. یکی در حوزه اعتبارات دولت برای فرهنگ است که با گشایش‌هایی که برای دولت فراهم شود، بتوان سهم بیشتری را از بودجه به فرهنگ اختصاص داد.
رئیس امور فرهنگ، گردشگری و ورزش سازمان برنامه و بودجه افزود: برنامه دیگر در حوزه اقتصاد فرهنگ است که باید بیشتر روی آن کار شود. مثلاً در حوزه ورزش، اقتصاد ورزش را خیلی جدی نگرفته‌ایم و کار زیادی در این حوزه نشده است. حتی کمک‌های دولت هم در راستای تقویت اقتصاد ورزش نیست؛ در حالی که باید کمک‌های دولتی جهت‌دار شود تا اقتصاد این بخش شکل بگیرد و رونق پیدا کند. انتظار می‌رود وزارت ورزش و جوانان هم بیشتر به اقتصاد ورزش بپردازد و در این مسیر کار کند.
وقف باید مورد توجه جدی‌تر قرار بگیرد
وی بیان کرد: در حوزه گردشگری و صنایع دستی و میراث فرهنگی هم، اقتصاد این بخش‌ها بسیار مهم است و تا به حال، کارهای خوبی انجام شده که باید اقتصاد آن تقویت شود. در حوزه‌های معنوی و دینی هم که خودشان اقتصاد دارند و بیشتر به مردم و به وقف برمی‌گردد. اگر بخش وقف در کشور قوی بود و در بخش‌های معنوی و دینی خوب کار می‌کرد، اتکای بودجه این بخش‌ها به بودجه دولتی کاهش پیدا می‌کرد.
این مسئول با بیان اینکه یکی از جنبه‌های مثبت بودجه سال ۱۴۰۲ این است که برای دستگاه‌های دینی، بودجه توسعه موقوفات در نظر گرفته شده که بتوانند موقوفات خود را تقویت کنند، گفت: حوزه وقف نه‌تنها می‌تواند از بخش‌های دینی و معنوی پشتیبانی کند، بلکه می‌تواند بخش‌های دیگری مانند دانشگاه‌ها، آموزش و پرورش و خدمات بهداشتی و درمانی را هم پوشش دهد. وقف از نظر ما، نهاد چهارم است که اگر روی آن کار شود و دولت در تقویت و سازماندهی آن بکوشد، می‌تواند بار خدمات اجتماعی و دینی را به عهده بگیرد.
رئیس امور فرهنگ، گردشگری و ورزش سازمان برنامه و بودجه ادامه داد: پس همه فعالیت‌هایی که در حوزه فرهنگ انجام می‌شود، بعد اقتصادی دارد. مثلاً در بخش هنر، ما در حوزه اقتصاد هنر، کم کار کرده‌ایم. فرض کنید الان در حوزه سینما، دولت سیاست تقویت و توسعه سینما را در پیش گرفته است. ما در سینما دو بُعد تولید و پخش فیلم را داریم، در حالی که بودجه‌های خوبی به سازمان سینمایی، حوزه هنری، صدا و سیما و سایر بخش‌ها داده می‌شود، اما در حوزه سالن‌های نمایش، کشور خیلی عقب است. بخش خصوصی هم نمی‌آید فیلم‌های پرهزینه و باکیفیت بسازد، چون پخش در کشور ضعیف است و سرمایه او را برگشت نمی‌دهد.
رجایی نیا تصریح کرد: این است که بخش خصوصی به سمت تولید فیلم‌های دم‌دستی می‌رود تا با همین تعداد سالن‌های موجود، بتواند هزینه‌هایش را جبران کند. اینجا جایی است که اگر بخواهیم اقتصاد هنر تقویت شود، باید در حوزه زیرساختی آن سرمایه‌گذاری‌هایی صورت بگیرد که بازار پخش فیلم را تقویت کند و برای تولیدکننده بصرفد که برای تولیدات فاخر و ارزشمند، هزینه و سرمایه گذاری کند.
جهت‌گیری‌ها تقویت بخش فرهنگ و افزایش سهم آن در تولید ملی است
وی به صادرات محصولات فرهنگی پرداخت و گفت: کشور در این بخش ضعف دارد که باید بر روی آن کار شود. به هر حال نمی‌توان انتظار داشت که تمام بار فرهنگ روی دوش دولت باشد. باید تلاش کنیم در برنامه هفتم، اقتصاد ورزش، اقتصاد هنر و اقتصاد فعالیت‌های دینی و مذهبی به سمت اصلی خودش سوق پیدا کند و از محلی که می‌توانند، درآمدهای خودشان را کسب کنند.
رئیس امور فرهنگ، گردشگری و ورزش سازمان برنامه و بودجه تاکید کرد: جهت‌گیری کلان ما، تقویت بخش فرهنگ و افزایش گردش مالی این حوزه و تقویت سهم آن در تولید ملی است. شاید بخش فرهنگ بتواند قسمت زیادی از فعالیت‌ها و اشتغال‌ها را پوشش بدهد. مشروط به اینکه ما هم الزامات آن را رعایت کنیم.
تشریح جزئیات بودجه فرهنگ، گردشگری و ورزش در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲
رجایی نیا در تشریح جزئیات بودجه فرهنگ، گردشگری و ورزش در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲، کاهش اعتبارات فرهنگی در لایحه بودجه ۱۴۰۲ را نادرست اعلام کرد و گفت: با توجه به انتقال منابع هدفمندی یارانه‌ها به منابع عمومی اعتبارات هزینه‌ای و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای امور فرهنگ، گردشگری و ورزش، اعتبارات فرهنگی به صورت میانگین از رشد ۱۰.۵ درصدی برخوردار بوده است.
سازوکارهای لازم برای نظارت بر عملکرد بودجه فرهنگی دستگاه‌های وجود دارد
این مقام مسئول در پاسخ به انتقادهایی که بودجه فرهنگی را غیر قابل نظارت و غیرشفاف می‌دانند، گفت: سازوکارهای لازم به منظور نظارت بر عملکرد بودجه فرهنگی دستگاه‌های اجرایی ذیل امور فرهنگ، گردشگری و ورزش وجود دارد و سامانه کمک‌های بلاعوض به اشخاص حقوقی و حقیقی نیز در حال ارتقا است و اهتمام جدی دستگاه‌های اجرایی را طلب می‌کند.
میزان افزایش بودجه صدا و سیما ۸.۶ درصد است
رجایی نیا درباره دلایل بودجه صدا و سیما در لایحه بودجه ۱۴۰۲ بیان کرد: افزایش بودجه سازمان صدا و سیما علاوه بر پیش‌بینی افزایش حقوق کارکنان آن در چارچوب لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور به منظور ارتقای کمی و کیفی تولیدات آن سازمان صورت گرفته است که در بخش بودجه هزینه‌ای حدود ۱۵ درصد بوده و به صورت کلی و با احتساب سایر بودجه‌ها، بودجه این سازمان حدود ۸.۶ درصد رشد داشته است.
رئیس امور فرهنگ، گردشگری و ورزش سازمان برنامه و بودجه کشور درباره وضعیت اعتبارات مراقبت از آثار ملی نیز گفت: اعتبار برنامه صیانت از میراث فرهنگی جمهوری اسلامی ایران که فعالیت‌های حفاظت و مرمت آثار و بناها در قالب آن انجام می‌شود، از ۸۸۶۰ میلیارد ریال سال ۱۴۰۱ با بیش از ۳۰ درصد رشد به ۱۱ هزار و ۶۳۴ میلیارد ریال در لایحه بودجه ۱۴۰۲ افزایش یافته است.
افزایش اعتبارات حوزه گردشگری و میراث فرهنگی
وی خصوص اعتبارات حوزه گردشگری و میراث فرهنگی و تغییرات آن نسبت به سال گذشته اظهار داشت: با توجه به انتقال منابع هدفمندی یارانه‌ها به منابع عمومی اعتبارات هزینه‌ای و تملک دارایی‌های سرمایه‌ای (بدون احتساب ردیف‌های متفرقه جدول ۱-۷ و ۹ لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور) به ترتیب ۲۱.۵ و ۲۳.۱ درصد رشد داشته است.
این مقام مسئول درباره اولویت‌بندی اعتبارات ورزش در لایحه بودجه ۱۴۰۲ تاکید کرد: اولویت تقسیم بودجه بخش ورزش وزارت ورزش و جوانان و اعتبار کمیته ملی المپیک و پارالمپیک شامل حمایت از ورزش همگانی؛ برگزاری بازی‌های آسیایی و پارا آسیایی هانگز؛ کسب سهمیه المپیک و پارالمپیک ۲۰۲۴ پاریس؛ بازسازی مجموعه‌های ورزشی آزادی و تختی و تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام ورزشی با پیشرفت فیزیکی بالای ۶۰ درصد است.
استفاده از منابع حاصل از مالیات سیگار و تنباکو برای بخش سلامت، ورزش همگانی و ورزش بانوان
رئیس امور فرهنگ، گردشگری و ورزش سازمان برنامه و بودجه به تشریح تبصره‌ای از لایحه بودجه ۱۴۰۲ پرداخت که به موجب آن، منابع حاصل از مالیات سیگار و تنباکو مطابق ردیف‌های تبصره ۱۷ قانون (از ابتدای سال ۱۴۰۲) صرف کمک به ورزش همگانی، ورزش بانوان و سلامت آحاد جامعه می‌شود.
رجایی نیا گفت: بر این اساس، از هر نخ سیگار تولید داخل با نشان ایرانی مبلغ ۵۰ تومان، تولید داخل با نشان بین‌المللی ۱۰۰ تومان و هر نخ سیگار وارداتی ۸۰۰ تومان مالیات اخذ خواهد شد؛ همچنین از هر بسته ۵۰ گرمی تنباکو قلیان داخلی ۲۰ هزار تومان و هر بسته ۵۰ گرمی تنباکوی قلیان وارداتی ۳۵ هزار تومان مالیات دریافت می‌شود و برای بخش سلامت، ورزش همگانی و ورزش بانوان هزینه خواهد شد که نشان از توجه ویژه دولت برای حمایت از سلامت جامعه، بانوان، محیط زیست و کانون خانواده است.
وی گفت: اجرایی شدن این تبصره، منجر به کاهش مصرف سیگار و افزایش بودجه سلامت و ورزش شده و تهدید را به فرصت تبدیل خواهد کرد.
نظر شما