دو بار شمرده شدن اعتبارات حوزه سلامت صحت ندارد

به گزارش ایرنا، سازمان برنامه و بودجه در واکنش به گزارش روز ۱۱ بهمن ماه همشهری آنلاین با عنوان «کشفیات جدید درباره بودجه سال آینده؛ ۶۹.۸ هزار میلیارد تومان به‌اشتباه ۲ بار در بودجه محاسبه شده است» در توضیحاتی اعلام کرد: اصطلاح دو بار شمرده شدن برخی اعتبارات در بودجه عمومی وجود ندارد و مطرح‌شدن این موضوع که ۸‏.۶۹ همت از اعتبارات حوزه سلامت در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور تکرار شده کارشناسی نیست و صحت ندارد.

در برنامه تلویزیونی کشیک سلامت از قول نماینده مجلس شورای اسلامی عنوان می‌شود که بخشی از اعتبارات درآمد عمومی حوزه سلامت به میزان ۸‏/۶۹ همت شامل اعتبارات بیمه سلامت، یک درصد ارزش‌افزوده و تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ دو بار شمارش شده و به عبارت دیگر همین اقلام در درآمد اختصاصی بیمارستان‌ها نیز لحاظ شده است.

حال‌آنکه هر دو اعتبارات فوق‌الذکر (درآمد عمومی و درآمد اختصاصی) درآمدهای دولت برای مصارف و هزینه‌های مختلف محسوب می‌شوند، با این تفاوت که مطابق مفاد ماده (۱۴) قانون محاسبات عمومی درآمد اختصاصی برای مصرف خاص معین شده و در بودجه به این عنوان منظور می‌شود.

در خصوص بیمارستان‌های متعلق به دانشگاه‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی طی قانون ماده‌واحده مصوب سال ۱۳۷۵ مقرر شده که تنها پرداخت پرسنلی از درآمد عمومی تأمین شود و سایر هزینه‌ها از محل درآمد اختصاصی واحدهای مذکور تأمین شود؛ لذا درآمد اختصاصی نیز که در ازاء ارائه خدمات حاصل می‌گردد به خزانه‌داری کل کشور (همانند درآمدهای عمومی) واریز شده، لیکن عیناً برای مصرف مشخص شده در قانون هزینه می‌شود.

اعتبار مربوط به ردیف یک درصد ارزش‌افزوده سهم سلامت به میزان ۳۵ هزار میلیارد تومان موضوع ماده (۳۷) قانون الحاق (۲) در ردیف ۳۸ ‌جدول (۹) لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ کل کشور درج شده است؛ همچنین طی ردیف ۲۶۴۸۵۰ لایحه مذکور اعتباری به مبلغ ۳۸ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان برای سازمان بیمه سلامت پادار شده است. به‌منظور اجرای قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری نیز مبلغ ۴۸۰۰ میلیارد تومان طی ردیف ۸۴‏-۵۵۰۰۰۰ جدول (۹) لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ منظور شده؛ بنابراین همان گونه که ملاحظه می‌شود کلیه موارد فوق‌الذکر، در قالب منابع عمومی جداول (۷ و ۹) لایحه بودجه منظور شده است.

از سوی دیگر مبلغ 92 هزار و 500 میلیارد تومان تحت عنوان درآمد اختصاصی دانشگاه‌های علوم پزشکی که حاصل ارائه خدمات بهداشتی، آموزشی و به‌ویژه درمانی در مراکز درمانی و بیمارستان‌های دولتی است منظور شده است.

درآمد اختصاصی شامل پرداختی نقدی و مستقیم بیماران و مراجعین در زمان دریافت خدمات سلامت، پرداختی سازمان‌های بیمه‌گر بابت خرید خدمات از بیمارستان‌ها، واحدهای درمانی و تشخیصی (آزمایشگاه‌های تشخیص طبی، تصویربرداری) و دارو می‌باشد؛ بنابراین درآمد اختصاصی که نوعی درآمد با مصارف و هزینه مشخص است صرف پرداخت هزینه‌های غیر پرسنلی نظیر تهیه و تدارک دارو و تجهیزات مصرفی پزشکی، کارانه، مواد مصرفی غیرپزشکی از جمله مواد غذایی برای هتلینگ بیمارستان‌ها، قراردادهای خدماتی، تأسیساتی و ... می‌باشد.

همان گونه که تصریح شده بخشی از منابع عمومی مندرج در ردیف سازمان بیمه سلامت در لایحه بودجه سال ۱۴۰۲ صرف پرداخت به واحدهای درمانی دولتی می‌شود و نیمی دیگر صرف هزینه‌های خرید خدمات از بخش خصوصی و غیردولتی نظیر مطب‌ها، آزمایشگاه‌های تشخیص طبی، تصویربرداری‌ها و داروخانه‌ها می‌گردد و بنابراین بخشی از آنچه به‌عنوان منابع بودجه دستگاه اجرایی مذکور لحاظ شده است. به‌عنوان درآمد اختصاصی بیمارستان‌های دولتی واریز می‌گردد.

جمع‌بندی

کشف جدیدی در حوزه بودجه‌ریزی صورت نگرفته است. از سال ۱۳۷۵ که قانون ماده‌واحده اداره بیمارستان‌های دولتی و تأمین هزینه‌های مختلف غیر پرسنلی آنها از درآمد اختصاصی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید، بودجه بخش سلامت به همین ترتیب تنظیم می‌گردد.

دریافتی واحدهای درمانی و بیمارستان‌ها بابت خدماتی که ارائه می‌دهند و تحت عنوان درآمد اختصاصی است، صرف هزینه‌های مشخص آنها می‌گردد، تنها از محل پرداختی سازمان بیمه سلامت نبوده و حاصل دریافتی نقدی بیماران، سازمان تأمین اجتماعی و سایر صندوق‌های بیمه‌گر می‌باشد. از طرف دیگر نیز بودجه سازمان بیمه سلامت از محل درآمد عمومی بودجه صرف خرید خدمات درمانی از بخش‌های مختلف دولتی، غیردولتی و خصوصی (داروخانه‌ها، آزمایشگاه‌ها، مراکز تصویربرداری، مطب‌ها و ...) می‌شود؛ بنابراین از حیث عملیات حسابداری ممکن است این‌طور تلقی شود که بخشی از درآمد اختصاصی بیمارستان‌های دولتی از محل پرداختی سازمان بیمه سلامت است، لیکن از منظر عملیات بودجه‌ریزی هریک از موارد پیش گفت عملیات درآمد هزینه خود را دارد. یک طرف بیمارستان‌ها از فروش خدمات خود، درآمد کسب می‌کنند و صرف هزینه‌های غیر پرسنلی می‌نمایند و در طرف دیگر بیمه سلامت هم بودجه‌اش از محل منابع عمومی تأمین می‌گردد و در ازاء خرید خدمات از واحدهای درمانی از جمله بیمارستان‌های دولتی هزینه می‌نماید؛ لذا به لحاظ الزامات بودجه‌ای تراز منابع و مصارف وجود دارد.

اصطلاح دو بار شمرده شدن برخی اعتبارات در جدول شماره یک قانون بودجه سنواتی ذکر می‌گردد. این موضوع در خصوص بودجه شرکت‌های دولتی صدق می‌کند که برخی اقلام بودجه شرکت‌های مذکور در بودجه عمومی نیز محاسبه می‌شود؛ لذا به‌منظور پرهیز از شمارش دوباره، نسبت به کسر آن از مجموع بودجه کل کشور و درج آن در جدول شماره یک اقدام می‌شود. این اقلام که هم در بودجه شرکتی و بودجه عمومی دو بار منظور می‌شود شامل سود سهام، کمک زیان و برخی اعتبارات عمرانی است.

شایان‌ذکر است اصولاً در بودجه عمومی موضوعی به نام اقلام دو بار منظور شده وجود ندارد.