به گزارش ایرنا، تاریخچه اجرای رقص خنجر به قرن‌ها قبل از ظهور اسلام بازمی‌گردد. قبایل ترکمن قبل از شکار و شروع نبرد با حیوانات این مراسم را اجرا می‌کردند تا با روحیه بهتر به رزمگاه بروند و در مبارزه پیروز شوند.
عده‌ای از کارشناسان و پژوهشگران فرهنگ ترکمن، رقص خنجر را اعلام آمادگی برای مبارزه در گذشته‌های دور می‌دانند که طی آن، مبارزان صحرا شمشیرها را به دست می‌گرفتند و با چرخیدن و انجام حرکات موزون که با نعره و فریاد همراه بوده، خود را برای نبرد یا مقابله با دشمنان آماده کنند.
مضمون اشعار در آن دوران حماسی و در وصف شجاعت و قهرمانی جنگجویان قبایل بود اما پس از ظهور اسلام این اشعار رنگ مذهبی و دینی به خود گرفت و مضمون آن به ذکر و ستایش خداوند و اولیای الهی تبدیل شد.
«ای آلای آلای،ای آلای آلای ای گوزیم سنی ای گوزله یار؛ ای دیلیم سنی ای سوزله یارای قلبیم سنی ای استه یار؛ آلای آلای آلای استه یور آی آلای آلای استه یور هو ، ها ، هو» (یا رب،یا رب،یا رب چشمانم ترا می‌نگرد زبانم گویای توست قلبم ترا می‌خواهد یا رب یا رب ترا یا رب ترا هو ، ها ، هو)
هنگام خواندن این اشعار هم‌سرایان در حالت حلقه زده و چرخشی قرار دارند که در پایان دست‌ها در یک نقطه مشترک رو به بالا گرفته می‌شود.
نوای موسیقی سنتی آیین ذکر خنجر قوم ترکمن با برخورداری از نغمه‌های اصیل و غنی در دل و جان اهالی این قوم جاودانه مانده است.
در سی و هشتمین جشنواره موسیقی فجر، گروه ملانفس، ذکر خنجر را در مجتمع فرهنگی هنری در شمال استان گلستان اجرا کردند.
سرپرست گروه ملانفس به خبرنگار ایرنا گفت: ذکر خنجر آئینی با حرکت های موزون است که از گذشته تاکنون به عنوان آئین سنتی و در قالب فولکلور ترکمن با ادبیات عرفانی و حماسی اجرا می‌شود.
حاجی محمد ایری افزود: غزل خوان موسیقی ذکر خنجر ابیاتی را بستگی به مکان اجرا می‌خواند و برای اجرای این ذکر گروه پنج ، ۹ و یا ۱۱ نفره همکاری می‌کنند.
این پیشکسوت، نوازنده و احیاگر سازهای کهن ترکمن اظهار کرد: قوم ترکمن پس از ظهور اسلام در این آیین اشعار عرفانی را جایگزین اشعار حماسی کرد که این آئین بعدها در بین صوفیان و نقشبندیان نیز به گونه‌ای دیگر متداول شد.
امیر حسین یلمه نوجوان ۱۶ ساله عضو این گروه هم گفت: ذکر خنجر یک نمایش آئینی رایج در بین ترکمن‌هاست که ریشه در گذشته‌های دور دارد و به صورت گروهی با لباس سنتی و خنجر بر کمر با حالتی ذکر گونه اجرا می‌شود.
وی اظهار کرد: با تکرار نوای «آهِی آهِی آهِی» در ذکر خنجر خدا را صدا می زنیم که در همه مراحل به ما کمک کند.
محمد صفا کلته نوجوان ۱۶ ساله دیگر عضو گروه ملانفس هم گفت: این آیین نمایشی با موسیقی صدای انسان اجرا می‌شود و ادوات موسیقی ندارد.
وی افزود: در ذکر خنجر وقتی افراد «هو» می گویند در واقع انرژی خود را به افراد انتقال داده و به نوعی کاربرد موسیقی درمانی هم دارد.
وی بیان کرد: در گذشته مردم نسبت به بیماری هایی همانند سرطان علم نداشته و معتقد به جن زدگی بیماران بودند و چند نفر دور مریض جمع می‌شدند و چون اعتقاد داشتند اجنه در کنج خانه جا می‌گیرند در مرکز خانه آـش برپا کرده و دور آتش به صورت حلقه‌ای می چرخیدند و ذکر می‌گفتند.
سی و هشتمین جشنواره موسیقی فجر جمعه شب با حضور هنرمندان موسیقی استان در مجتمع فرهنگی هنری در شمال استان گلستان آغاز به کارکرد و به مدت ۶ شب در شهرهای گرگان، آق قلا، مراوه تپه، کلاله و علی آباد کتول ادامه داد.
استان شمالی و مرزی گلستان حدود ۲ میلیون نفر جمعیت دارد که ترکمن‌ها در بیشتر ۱۴ شهرستان این استان بالاخص ۶ شهرستان "گنبدکاووس، کلاله، مراوه‌تپه، آق قلا، بندرترکمن و گمیشان" سکونت دارند.
نظر شما