مسمومیت دانش‌آموزان با گسترش از قم و بروجرد به سایر شهرها و نگرانی و مطالبه عمومی برای روشن شدن ابعاد این ماجرا، آن را به پررنگ‌ترین سوژه رسانه‌ها و مطبوعات تبدیل کرده است.
در واکنش به وقایع اخیر، رهبر معظم انقلاب اسلامی در حاشیه غرس یک اصله نهال به مناسبت روز درختکاری به موضوع مسمومیت دانش‌آموزان اشاره کردند و با تاکید بر اینکه مسئولان و دستگاه‌های اطلاعاتی و انتظامی باید با جدیت آن را دنبال کنند، گفتند: «این موضوع یک جنایت بزرگ و غیرقابل اغماض است و اگر کسانی در این ماجرا دست داشته باشند، باید عوامل و مسببین آن به اشد مجازات برسند.»
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای این موضوع را جنایت درحقِ معصوم‌ترین عناصر جامعه یعنی کودکان و همچنین موجب ناامنی روانی جامعه و نگرانی خانواده‌ها دانستند و خاطرنشان کردند: «همه بدانند اگر کسانی به عنوان عوامل این جنایت شناسایی و محکوم شوند، هیچ عفوی در مورد آنها نخواهد بود، زیرا باید به اشد مجازات برسند تا مایه عبرت دیگران شود.»
در شرایطی که گره‌گشایی از ماجرای مسمومیت و نیز فضای عمومی جامعه و خانواده دانش‌آموزان بیش از هر زمانی به آرامش نیاز دارد، طیف گسترده‌ای از رسانه‌های خارجی و داخلی تنها و تنها به دنبال دامن زدن به التهاب موجودند
دیروز هم آیت‌الله «سیدابراهیم رئیسی» در جلسه هیات دولت پس از ارایه گزارش وزیر اطلاعات از بررسی و پیگیری مساله مسمومیت تعدادی از دانش‌آموزان در برخی شهرها، بر لزوم پیگیری این موضوع و اطلاع‌رسانی دقیق و به موقع دستگاه‌های مربوطه برای رفع نگرانی‌های مردم تاکید کرد.
وی اظهار داشت: توطئه جدید دشمن برای ایجاد دلهره در دل دانش‌آموزان، فرزندان عزیز و والدین آنها جنایت و اقدامی ضد بشری است.
متهمان متهم می‌کنند
فضای عمومی جامعه به دلیل روشن نبودن دلایل وقوع مسمومیت‌ها ملتهب است و وزیر کشور با صدور بیانیه‌ای اطمینان خاطر داده موضوع مسمومیت دانش‌آموزان با جدیت در حال پیگیری است و تاکید کرده سلامت دانش‌آموزان در اولویت اصلی همه مسوولان است و برای ایجاد آرامش و تامین آسایش آنان از هیچ تلاشی فروگذار نخواهند کرد.
حال و در شرایطی که گره‌گشایی از این ماجرا و نیز فضای عمومی جامعه و خانواده دانش‌آموزان بیش از هر زمانی به آرامش نیاز دارد، طیف گسترده‌ای از رسانه‌های داخلی و خارجی تنها و تنها به دنبال دامن زدن به التهاب موجودند.
پیشگام این پروژه باز هم «ایران اینترنشنال» است که با اهدافی مشخص از عبارت «حمله شیمیایی» به دانش‌آموزان در مدارس استفاده می‌کند؛ عبارتی که کم و بیش در رسانه‌هایی مانند «دویچه وله فارسی»، «رادیو فردا» و «العربیه فارسی» و ... نیز به چشم می‌خورد. در این زمینه «رادیو زمانه» از عبارت «ترور شیمیایی» استفاده کرده است.
در مقایسه با این رسانه‌ها، «رادیو بین‌المللی فرانسه» و «یورونیوز» کوشیده‌اند با سوگیری کمتری به روایت آنچه در مدارس می‌گذرد، بپردازند.
«بی بی سی فارسی» به تریبون سلطنت‌طلبان برای حمله به جمهوری اسلامی تبدیل شده و «ایندیپندنت فارسی» مسئولان جمهوری اسلامی را در این ماجرا به «تناقض‌گویی» متهم کرده است.
حوادث مربوط به مسمومیت زمانی اتفاق می‌افتد که شاخص اقتصادی مثل نرخ ارز و قدرت گرفتن مجدد ریال در کنار توافق‌های اخیر تهران با آژانس به وقوع می‌پیوندد که برخلاف ادعای رسانه سعودی نیاز به برجسته‌سازی دارد نه «لاپوشانی» و «منحرف‌سازی افکار عمومی»
با واکاوی خط خبری شبکه‌ای مانند ایران اینترنشنال به روشنی می‌توان سه محور مشخص و اصلی را در این زمینه استخراج کرد:
نخست: متهم کردن جمهوری اسلامی به ایجاد رعب و وحشت در جامعه از طریق مسمومیت دانش‌آموزان از طریق القاء این گزاره‌ها: «امروز همه ایرانی‌ها می‌دانند که حکومت ظرفیت حمله شیمیایی را به دانش‌آموزان دختر دارد»، «دسترسی به گازهای به کار رفته در مسمومیت‌ها برای افراد عادی ممکن نیست»، «این بحران به نفع جمهوری اسلامی است، زیرا تمام خبرهای مربوط به ارز، گرانی، تورم، سرکوب اعتراضات و زندانیان به حاشیه رفته‌اند» و ...
نکته قابل تامل اینکه حوادث مربوط به مسمومیت زمانی اتفاق می‌افتد که شاخص اقتصادی مثل نرخ ارز و قدرت گرفتن مجدد ریال در کنار توافق‌های اخیر تهران با آژانس به وقوع می‌پیوندد که برخلاف ادعای رسانه سعودی نیاز به برجسته‌سازی دارد نه «لاپوشانی» و «منحرف‌سازی افکار عمومی».
از سوی دیگر هنوز هیچ متخصص، سم‌شناس یا پزشکی درباره این ماجرا اظهارنظری موثق نداشته که بتوان آن را حمله شیمیایی دانست، چه رسد به نسبت دادن قطعی آن به یک گروه یا جریان.
دوم: رسانه‌های معاند مانند ایران اینترنشنال اصرار دارند که بر اساس «الگوی رفتاری» که از حوادثی مانند «اسیدپاشی اصفهان» یا «قتل‌های کرمان» استخراج کرده‌اند، اجرای «پروژه حملات شیمیایی» به دست بخشی از حاکمیت صورت گرفته یا افراطیونی که به نظام اتصال دارند تا به این ترتیب معترضان «جنبش زن زندگی آزادی» منکوب شده و دختران و زنان «تنبیه» شوند.
سوم: هدف این خطوط خبری مشخصا بازگشت آشوب از طریق دامن‌زدن به التهابات موجود است.
طیفی از رسانه‌های داخلی خواسته یا ناخواسته همان هدفی را دنبال می‌کنند که در شبکه‌های فارسی‌زبان خارجی پیگیری می‌شود
«آسیه امینی» تحلیلگر مسائل اجتماعی شبکه سعودی اظهار داشته «مردم باید صدای اعتراضشان را بلند کنند تا دست‌کم این مسئله جدی گرفته بشود و نشان داده شود که این حملات شیمیایی چه عواقبی برای سلامتی جان شهروندان، به خصوص غیرنظامیان کودک دارد.»
«علی افشاری» تحلیلگر سیاسی این شبکه هم مدعی شده «روش موثر متوقف کردن جنایت حملات شیمیایی به دانش‌آموزان دختر، حضور مردم در خیابان‌هاست.»
وقتی داخلی‌ها پا جا پای خارجی‌ها می‌گذارند
همچنان که اشاره شد، طیفی از رسانه‌های داخلی خواسته یا ناخواسته همان هدفی را دنبال می‌کنند که در شبکه‌های فارسی‌زبان خارجی پیگیری می‌شود.
در حالی که هنوز هیچ گزارش قابل استنادی درباره علت این حوادث در دست نیست، دیروز «شرق» در صفحه آخر خود «واکنش ۵۰۰ فعال فرهنگی به مسمومیت دختران ایرانی» را منعکس کرد. این افراد ادعا کرده بودند «حمله‌های عمدی و زنجیره‌ای به مدارس دخترانه کشور، فاجعه جدیدی است که هدفی جز ایجاد رعب و وحشت و بالابردن هزینه برای بدیهی‌ترین حقوق دختران جامعه ندارد. ولی ما و همه مردم ایران هنوز فاجعه اسیدپاشی‌های اصفهان در سال ۱۳۹۳ را به یاد داریم؛ چهره سوخته زنان و دخترانی که تنها جرمشان این بود که زن بودند». شرق بدون اعتنا به مسئولیت رسانه‌ای در آرام‌سازی فضا و پرهیز از دامن‌زنی به تردیدها و شبهات، این نامه را منتشر کرده است.
همچنین، «هم‌میهن» روزنامه‌ای بود که در گزارش روز شنبه خود از «حمله بیولوژیک به دانش‌آموزان» در جریان «بحران مسمومیت» نوشت.
پس زمینه گزارشگری مطبوعاتی مانند «اعتماد» نیز انداختن مسئولیت این ماجرا بر عهده نهادها و مسئولان جمهوری اسلامی است.
نکته جالب توجه اینکه در گزارش امروز اعتماد، «بیژن عبدالکریمی» استاد دانشگاه ضمن اشاره به اینکه به نظر می‌رسد «این حرکات تروریستی کار اسرائیلی‌ها است» اظهار داشته است: من از قدرت سیاسی کشور صراحتا می‌خواهم اشتباهاتی را که درخصوص هواپیمای اوکراینی مرتکب شدند دوباره تکرار نکنند. اما اعتماد ترجیح داد موضوع غم‌انگیز و اسفبار هواپیمای اوکراینی را تیتر کند تا نظام را به دروغگویی متهم سازد اما از تبعات این اتهام‌زنی مصون باشد.
ماجرا، جایی جالب‌تر می‌شود که رسانه‌ای مانند «انتخاب» دست به تقطیع گزارش «ایرنا» می‌زند. روز چهارشنبه گذشته، دفتر پژوهش ایرنا در گزارشی به بررسی ماجرای مسمومیت‌های سریالی دختران دانش‌آموز و سناریوهای مطرح پرداخت که تقطیع گزارش در انتخاب و پخش شدن آن در کانال‌های تلگرامی، باعث برداشت نادرست از محتوای گزارش شد.
در این گزارش بعد از روایت روند مسمومیت‌ها در نقاط مختلف کشور، سناریوهای مطرح درباره منشا حادثه نیز طرح شده بود حال آن که تنها یکی از گزینه‌های مطروحه یعنی «شیطنت دانش‌آموزان» در این روایت تقطیعی منعکس شده بود.
از سوی دیگر، در روزهای گذشته برخی رسانه‌های عمدتا اصولگرا هم کوشیده‌اند اپوزسیون خارج کشور را پشت حوادث اخیر شناسایی کنند حال آن که مستندات عینی همچنان در دست نیست.
محور رسانه‌ای دیگر در این طیف از رسانه‌ها آشکار کردن تناقض‌گویی‌های رسانه‌های خارجی از جمله بی بی سی بوده که قابل توجه به نظر می‌رسد.
در همین پیوند، پیشنهاد «کیهان» نیز در این خصوص مورد توجه بسیاری قرار گرفته که نوشته است: به نظر می‌رسد مراجع قضایی و امنیتی با احضار و بازجویی از منتشرکنندگان این اتهام پراکنی‌های مشابه بتوانند سرنخ‌هایی از اتاق عملیات فتنه اخیر به دست آورند؛ فتنه‌ای که مأموریت قانونی آن، ترور شخصیت نظام توسط یگان رسانه‌ای فتنه اخیر است.
نظر شما