سفر دور روزه «الکساندر لوکاشنکو» رئیس جمهور بلاروس به ایران آن هم پس از ۱۷ سال در حالی پایان یافت که در جریان آن رخدادهای موثر و پرباری به وقوع پیوست از دیدار لوکاشنکو با رئیس جمهوری و رهبر معظم انقلاب گرفته تا بازدید از نمایشگاه توانمندی‌ها و دستاوردهای دانش‌بنیان شرکت‌های ایرانی و امضای ۸ سند همکاری در سی‌امین سالگرد روابط.
این سفر را می توان از زوایای مختلف مورد بررسی و تحلیل قرار داد که یکی از این ابعاد روابط دوجانبه آنها برمی گردد؛ روابطی که حدود ۲ دهه در اغما بوده و اینک تغییرات ژئوپولیتیک و بحران اوکراین بستر را برای تعمیق و گستردش آن فراهم ساخته است. امید به افزایش مبادلات تجاری دوجانبه به ۱۰۰ میلیون دلار باوجود سه برابر شدن حجم مبادلات نشان می دهد تهران- مینسک تا بهره گیری کامل از فرصت ها و ظرفیت ها راه درازی در پیش دارند.
اهمیت دیگر این سفر به نقش و جایگاه دو کشور در پیمان های مختلف منطقه ای برمی گردد و «شانگهای» و «اتحادیه اوراسیا» از آن جمله اند.
در ارتباط با شانگهای لازم به ذکر است که در حال حاضر بلاروس در کنار افغانستان و مغولستان عضو ناظر این سازمان به شمار می روند اما ایران در مراحل پایانی تغییر عضویت به دائم است.
عضویت ایران و بلاروس در شانگهای همواره فرصتی برای گفت وگو و نزدیکی ۲ کشور را خلق کرده است. به عنوان نمونه روسای جمهوری ایران و بلاروس پیش از این شهریورماه امسال در حاشیه شانزدهمین اجلاس سازمان همکاری شانگهای در سمرقند ازبکستان با یکدیگر دیدار و گفت و گو کردند. آنها در سمزقند به وزراری خارجه دو کشور ماموریت دادند برای تقویت و تعمیق مناسبات دوجانبه تلاش کنند.
اتحادیه اورآسیا نیز یک بلوک اقتصادی متشکل از ۵ کشور ارمنستان، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و بلاروس است که با ۱۸۳ میلیون نفر جمعیت فعال و تولید ناخالص داخلی هزار و ۹۰۰ میلیارد دلار، دارای رتبه اول در تولید نفت، رتبه دوم در تولید گاز و رتبه چهارم در تولید برق است که یکی از پر رونق ترین بازارهای سرمایه‌گذاری در جهان به شمار می‌آید. این بلوک اقتصادی در ژانویه ۲۰۱۵ فعالیت خود را آغاز کرد.
اتحادیه اقتصادی اوراسیا فرصتی مغتنم برای ورود ایران به دروازه های جهانی خصوصا در شرایط تحریم های ظالمانه کنونی غرب علیه تهران است. ضمن اینکه ۲ کشور روسیه و بلاروس در این اتحادیه اقتصادی طی یکسال گذشته تحت شدیدترین تحریم های غرب قرار گرفته اند.
بنابراین تحریم را می توان درد مشترک سه کشور روسیه، بلاروس و ایران دانست که آنها را به یکدیگر نزدیک ساخته است. به عنوان نمونه پیش از آغاز بحران اوکراین، ۲ هزار و ۵۰۰ تحریم علیه مسکو اعمال شده بود اما در فضای پسابحران به نوشته وب‌سایت «تاگس‌شاو» تنها طی یک سال گذشته ۱۱ هزار تحریم به تحریم‌های پیشین علیه مسکو افزوده شده است.
بنابراین از زمان آغاز جنگ اوکراین، بیش از ۴۰ کشور جهان به شیوه‌های مختلف در صدد اعمال تحریم علیه مسکو برآمده‌اند و تا به امروز شمار تحریم های ضدروسی از ۱۴ هزار مورد گذر کرده است.
بلاروس هم درگیر فشار تحریم غربی ها است. همین چند روز پیش اتحادیه اروپا اعلام کرد تحریم‌های خود علیه بلاروس را به دلیل حمایت این کشور از جنگ تحت رهبری روسیه در اوکراین به مدت یک سال تمدید می‌کند. لوکاشنکو و ۱۹۴ شخصیت نزدیک به دولت وی از ورود به اتحادیه اروپا منع شده و دارایی‌های آنها مسدود شده است. علاوه بر این، ۳۴ نهاد تحریم شده اند. بلاروس همچنین مشمول تحریم‌های اقتصادی هدفمند از جمله محدودیت‌هایی در بخش مالی، تجارت، کالاهای با کاربرد دوگانه، مخابرات، انرژی، حمل و نقل است.
ایران نیز که همواره طی چهار دهه اخیر با تحریم های غربی مواجه بوده در سال های اخیر با راه اندازی کارزار «فشار حداکثری» فشارهای بیشتری را تحمل کرده است. تجریه تاریخی ایران در مواجهه با تحریم ها و شکست این ابزار فرسوده، همواره می تواند در اختیار بازیگران دیگر همچون روسیه و لاروس قرار گیرد. همان گونه که لوکاشنکو در دیدار با رئیسی تاکید کرد: اذعان می‌کنم هیچ تحریم و فشاری نتوانسته ملت ایران را از پیشرفت بازدارد و ایران مستقل و قوی به مسیر خود ادامه می‌دهد.
بنابراین بهره گیری از تجارب ایران و تعمیق همکاری میان کشورهای تحریم شده، بیش از پیش ناکارامدی ابزار تحریم را نمایان ساخته است. به عنوان نمونه اگرچه تحریم‌های ضدروسی اقتصاد مسکو را ۲.۱ درصد کوچک‌تر کرد اما این مقدار با پیش‌بینی ۱۵ درصدی غرب، فاصله قابل‌توجهی دارد؛ موضوعی که آشکار از شکست سیاست تحریم نشان دارد و حتی فراتر از آن، خطای محاسباتی غربی ها را از کاربرد و تاثیر تحریم به تصویر کشید.
نظر شما