جلوه نوروز در بَلتستان «ایران کوچک»، امن ترین منطقه پاکستان

به‌ گزارش روز سه‌شنبه ایرنا، منطقه بلتستان به مرکزیت شهر «اِسکردو» در ناحیه شمالی پاکستان واقع گردیده که در زاویه ۲۴ درجه شمالی و ۴۵ درجه شرقی قرار دارد. این منطقه خط مرزی پاکستان با هند را نیز در خود جای داده است.

بلتستان مجموعه‌ای متشکل از مرتفع تر ین قلل جهان و نقاط ییلاقی با کوههای خیال انگیز پر از گلهای گوناگون و دارای دریاچه های زمردین و جویبارهای شفاف مملو از ماهی قزل آلا، که در منطقه‌ای از سلسله کوه "قراقروم" و "هیمالیا" رود "سند" پراکنده شده است.

اهالی بَلتستان را "بَلتی" می نامند. بلتستان در زمان گذشته "تبت خرد" نیز خوانده شده که در تاریخ " مغول‌ها" از آن یاد شده است. برخی نیز بنام " سوی بوتان" از آن ذکر کرده اند که ترجمه آن به زبان اردو "سرزمین زرد آلوها" است.

مردم بلتستان صد در صد مسلمان هستند و اکثریت آن را شیعیان تشکیل می‌دهند پس از آن گروهی از نوربخشیه امامیه (مقلدین سید محمد نور بخش) و بقیه اهل تسنن و اهل حدیث می‌باشند.

پیش از اسلام اغلب مردم بلتستان بودایی و شماری از آنها هندو مسلک بوده اند. به گفته مورخان در بلتستان، قبل از قرن چهاردهم میلادی دین اسلام توسط مبلغانی که از ایران به این منطقه هجرت کردند در بلتستان ظهور کرد. اسلام بوسیله امیر کبیر میر سیدعلی همدانی به بلتستان وارد شد. شاه همدان از سال ۷۷۴ هجری قمری مقیم کشمیر بوده و در این زمان او در بلتستان (تبت خرد) هم مشغول فعالیت‌های اصلاحی و مذهبی بوده است و بسیاری از مساجد و اماکن تاریخی با معماری اسلامی و ایرانی به ویژه حکاکی اشعار فارسی بر روی قله سنگ‌ها و مساجد کهته هنوز هم در بلتستان و نواحی همجوار آن مشاهده می‌شود.

فرهنگ ادبی از جمله فارسی، آداب سنن اسلامی و ایرانی به ویژه آیین نوروز از جمله قرابت‌هایی است که در بلتستان و اهالی بلتی دیده می شود و از قدیم این منطقه به "ایران کوچک" معروف شده است.

**جلوه‌های نوروز جهانی در پاکستان

همزمان با اولین فروردین (۲۱ مارس) که در تقویم شمسی اولین روز سال جدید محسوب می‌شود، مردم کشور همسایه پاکستان به ویژه ساکنان مناطق شمالی آن نیز با گرامیداشت عید نوروز با عناوین (جشن بهاران و بسند) به استقبال فصل بهار می روند.

بسیار از شاعران پاکستانی از جمله علامه اقبال لاهوری در اشعار خود از نوروز سخن به میان آورده اند، بنابراین این عید در گذشته نه چندان دور همانند ایران، دارای اهمیت فراوانی بوده است.

از آداب و رسوم عید نوروز در میان مردم پاکستان، می‌توان به خانه تکانی یا به عبارتی پاکیزه کردن خانه، پوشیدن لباس نو، تهیه و پخت انواع شیرینی‌ها از قبیل (لدو، گلاب جامن، رس گهوله، کیک، برفی، شکرپاره، کرم رول، سوهان حلوا) همچنین پختن غذاهای معروف این ایام اشاره کرد.

در نواحی گلگیت و بلتستان در شمال پاکستان برگزاری جشن نوروز همراه با اجرای برنامه‌های آتش بازی و تیراندازی و چوگان می‌باشد.

شیعیان پاکستانی نیز عمدتا در ایالت پنجاب بویژه شهر لاهور مرکز این ایالت جشن‌های نوروز را مانند ایران برگزار می‌کنند.

شهر «اِسکردو» مرکز منطقه بلتستان پاکستان که بی‌شک میعادگاه تمامی کوهنوردان حرفه‌ای جهان است، شهرتی فراوان دارد. مردم ساده و بی‌پیرایه این شهر قرابتی فراوان با انقلاب اسلامی ایران دارند و بی‌دلیل نیست که این شهر را "ایران کوچک" می‌نامند. شهر "گِلگیت" نیز مرکز رسمی این ایالت است که پارلمان ایالتی، استاندارد، حکمران و مسوولان ارشد دولتی و انتظامی در این شهر مستقر هستند.

یافته‌های پژوهشگران دانشگاه مدیریت علوم لاهور LUMS در ایالت پنجاب پاکستان نشان می‌دهد که نرخ جرایم در بلتستان بسیار پایین است، اهالی آن از فرهنگ غنی و پشتوانه قوی مذهبی برخوردارند و نگرش آنان مغایر با خشونت است و همواره بردبار هستند.

«جواد سید» استاد دانشگاه لمز می‌گوید: اهالی بلتستان سرمایه اجتماعی، هویت قومی منحصر به فرد، انسجام گروهی و پیوندهای اجتماعی میان خود ایجاد کرده‌اند.

عید نوروز و ایام فرا رسیدن فصل بهار در ایالت گلگیت-بلتستان که شهر شیعه نشین اسکردو و همچنین شهر گلگیت که زیرمجموعه این ایالت به شمار می‌رود، با حضور مردم در دامن سبز طبیعت، اجرای برنامه‌های سنتی از جمله پریدن از روی آتش به معنای اینکه باعث پاک شدن گناهان می‌شود، جشن گرفته می‌شود.

عشق و ارادت اهالی بلتستان و ائمه اطهار علیهم السلام نیز در نوع خود بی نظیر است. پیروان اهل بیت عصمت و طهارت علاوه بر آیین‌های عزاداری محرم و صفر، در فصل تابستان نیز به یاد شهدای کربلا به سوگواری می پردازند.

عزاداری تابستانی مردم بلتستان به "اسد عاشورا" معروف است. مردم منطقه زیبای بلتستان که نسیم روح‌بخش ولایت و محبت اهل‌بیت علیهم السلام آن را تبدیل به ایران کوچک کرده است، عزاداری ویژه عاشورای «اسد» را خانه به خانه، محله، روستا و شهرهای کوچک برگزار می‌کنند.

اهالی ولایت مدار بلتستان که زندگی‌شان در کوهپایه‌های هیمالیا و کی-۲ به عنوان دومین قله مرتفع جهان محسوب می‌شود، و آب و هوای سرد آن سامان می‌گذرد، عشق و ارادت خود به اهل بیت علیهم السلام را مدیون علمایی هستند که مشقت به جان خریده و در حوزه‌های ایران و عراق تحصیل کرده و عشق و محبت به آنان آموخته‌اند.

بلتستان همه ساله میزان هزاران گردشگری داخلی به ویژه خارجی از کشورهای مختلف همچنین کوهنوردان حرفه‌ای جهان است. چنین منطقه با پتانسیل‌های بزرگی ممکن است با چالش‌هایی نیز روبرو شود اما در تازه‌ترین تحقیقات و بررسی ها مشخص شده است که بلتستان جز امن ترین نقطه پاکستان با پایین ترین نرخ جرم و جنایت و یا هرگونه نقض قانون و حقوق اجتماعی است.

ایرانیان مقیم پاکستان نیز در اولین روز بهار پس از تحویل سال نو در مراکز دیپلماتیک کشورمان در شهرهای ˈاسلام‌آباد، راولپندی، پیشاور، لاهور، کویته و کراچی' مراسم عید نوروز و تحویل سال نو را با برپایی جشنهایی برگزار می‌کنند.

هر ساله در زمان تحویل سال نو؛ مرکز آموزشی امام حسین (ع) در مجتمع مسکونی سفارت کشورمان در شهر اسلام‌آباد نیز میزبان برگزاری جشن باشکوهی با حضور ایرانیان مقیم است.

در این مراسم که همه ساله در شهر اسلام‌آباد برگزار می‌شود؛ سفیر جمهوری اسلامی ایران در پاکستان، کارکنان سفارت، روسای نهادهای ایرانی و کادر آموزشی مجتمع امام حسین علیه السلام اسلام‌آباد بهمراه خانواده‌ای آنان حضور داشته و گروههای قرآنی، فرهنگی و موسیقی نیز برنامه های متنوعی در این خصوص برگزار می‌کنند.

روز گذشته نیز گردهمایی نوروز و تشریح فرهنگ و تمدن غنی ایران زمین به همت خانه فرهنگ کشورمان در شهر «راولپندی» به میزبانی «فرامرز رحمان زاد» رئیس خانه فرهنگ ایران و با حضور شخصیت‌های پاکستانی برگزار شد.

همچنین امروز جشن جهانی نوروز به میزبانی شعبه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه مدیریت علوم لاهور (LUMS) به عنوان قلب فرهنگی پاکستان برگزار شد. نخبگان علمی پاکستان، اساتید و دانشجویان فارسی آموز در این مراسم حضور یافتند.