نماینده مجلس: آب، چالش و اولویت اصلی استان اردبیل است

صدیف بدری نماینده مردم اردبیل، نیر، نمین و سرعین در مجلس شورای اسلامی و نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با حضور در خبرگزاری جمهوری اسلامی به سوالات خبرنگاران ایرنا مرکز اردبیل پاسخ داد. نخستین موضوع بودجه عمرانی کشور و استان اردبیل بود، وی بر این باور است هر چند بودجه عمرانی کشور ۲۶ درصد افزایش یافته است اما با توجه به وضعیت تورم این میزان قابل اعتنا نیست وی در عین حال تهاتر نفت با قرارگاه خاتم و مولدسازی را از امیدواری‌های اصلی برای تکمیل و بهره‌برداری از پروژه‌های عمرانی ذکر کرد.

بدری در خصوص بودجه عمرانی استان هم معتقد است اگر ردیف‌های متفرقه را هم مدنظر قرار دهیم بودجه عمرانی استان اردبیل در مقایسه با سایر استان‌ها خوب بوده است. نماینده مردم اردبیل در خصوص راه‌آهن اردبیل هم گفت که خوشبختانه تعهدات سفر رئیس‌جمهور به استان درباره راه‌آهن محقق شده است و اگر امسال هم دولت به این پروژه عنایت داشته باشد نیمه اول امسال به پایان می‌رسد. نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس در عین حال آب را مشکل و چالش و همچنین اولویت اصلی استان ذکر می‌کند و معتقد است باید دولت توجه ویژه‌ای برای تامین آب استان داشته باشد.

ایرنا: ارزیابی شما از وضعیت بودجه عمرانی امسال کشور چگونه است؟

بدری: بودجه عمرانی کشور در مقایسه با سال گذشته ۲۶ درصد افزایش یافته است که این رقم با توجه به افزایش تورم رقم و افزایش قیمت مصالح ساختمانی قابل اعتنایی نیست. در مجلس هم دست ما برای افزایش سقف بودجه عمرانی باز نبود و قرار بر این بود سقف بودجه دولت تغییر آنچنانی نداشته باشد شاید در سرجمع افزایش بودجه سه یا چهار درصد باشد.

ایرنا: از محل‌های دیگر منابعی به پروژه‌های عمرانی اختصاص نمی‌یابد؟

بدری: منبع دیگر مالی برای اجرای پروژه عمرانی ماده ۵۶ بانک‌هاست که آن هم برای بانک‌ها اختیاری شد. بانک‌ها هم به منابع و مصارف خود نگاه کرده در این زمینه تصمیم‌گیری می‌کنند. در حالی که در بودجه ۱۴۰۱ هزینه کرد از محل این ماده برای بانک‌ها اجباری بود و سقف تعریف شده بود که بعد از ایرادات شورای نگهبان اختیاری شد. الان یک فرصت تهاتر نفت برای پروژه‌های عمرانی وجود دارد که فعلاً قرارگاه خاتم در این زمینه عملکرد خوبی دارد. موضوعی که در این خصوص وجود دارد این است که برداشت وزارت نفت متفاوت از برداشت وزارت راه و شهرسازی و سایر وزارتخانه‌هاست. وزارت نفت می‌گوید برای من مهم نیست چه مقدار در بخش عمران هزینه می‌شود و برای ما مهم فروش مطمئن نفت هست. تاکنون سراغ ندارم که یک شرکت خصوصی در تهاتر نفت پروژه عمرانی سرمایه‌گذاری موفق کرده باشد ولی قرارگاه خاتم موفق عمل کرده است و می‌توان به آن امیدوار بود. البته آن هم باید در استان‌های مختلف کشور به صورت عادلانه توزیع شود. با توجه به اینکه بر اساس قانون از سازمان برنامه و بودجه سوال نمی‌توان کرد، طرح تحقیق و تفحص دادیم که این سازمان در بحث تهاتر نفت و پروژه‌های عمرانی چگونه عمل کرده است. بخش دیگر مشارکت بخش خصوصی در پروژه‌های عمرانی است؛ پروژه‌هایی که توجیه فنی و اقتصادی داشته باشد، بخش خصوصی می تواند آن را اجرا و تکمیل کند.

ایرنا: چند سال است معمولا موضوع واگذاری پروژه‌های نیمه‌تمام به بخش خصوصی در بودجه قید می‌شود. استقبال بخش خصوصی از این پروژه‌ها چگونه بوده است؟

بدری: از پروژه‌های نیمه‌تمام استقبال نمی‌شود علت آن هم این است که اغلب دستگاه‌های اجرایی مقاومت می‌کنند و اطلاعات کافی نمی‌دهند. در مجموع همکاری دستگاه‌های اجرایی در سال‌های گذشته توفیق آنچنانی نداشته است. ضمن اینکه هر پروژه باید توجیه اقتصادی داشته باشد. به نظر من حتی اگر دولت جایی که هزینه کرده است این هزینه را دریافت نکند و به طول کامل به بخش خصوصی بدهد در نهایت آورده آن برای کشور خواهد بود و ارزش افزوده خواهد داشت. این دیدگاه در مسئولان دستگاه‌های اجرایی و وزارتخانه‌ها وجود ندارد لذا شرایطی تعریف می‌کنند که برای بخش خصوصی توجیه اقتصادی ندارد.

بخش خصوصی از پروژه‌های نیمه‌تمام استقبال نمی‌کند و علت آن هم این است که اغلب دستگاه‌های اجرایی مقاومت می‌کنند و اطلاعات کافی نمی‌دهند.

ایرنا: نظرتان درباره مولدسازی چیست چه تاثیری در تحرک بخشی به پروژه‌های عمرانی خواهد داشت؟

بدری: تنها امید ما پروژه‌های عمرانی زیربنایی و زیرساختی مولدسازی است. مولدسازی برای تکمیل و بهره‌برداری از پروژه‌های عمرانی نیمه‌تمام یک فرصت است. هنوز سازوکار اجرای آن مشخص نشده است. مولدسازی یکی از فرصت‌هایی است که می‌تواند موفق باشد.

ایرنا: چرا مولدسازی از اموال آموزش و پرورش شروع شد؟

بدری: تمام وزارتخانه‌ها فهرست اموال مازادشان را در اختیار دارند. برخی دستگاه‌ها فهرست اموال مازاد خود را اعلام نمی‌کنند اما وزارت آموزش و پرورش چون شفاف است، به چشم می‌آید وگرنه تمام وزارتخانه‌ها دارای اموال مازاد هستند و فهرست آن را هم در اختیار دارند.

ایرنا: سیمای کلی بودجه عمرانی استان اردبیل چگونه است؟

بدری: نسبت به سایر مناطق و استان‌ها بودجه عمرانی استان اردبیل هم افزایش داشته است ، یکسری از پروژه‌ها پیوست یک قانون بودجه کد بودجه مشخص دارند. برای مثال در پیوست یک قانون بودجه راه‌آهن اردبیل کد پروژه تعریف شده دارد. در کنار آن یک سری ردیف‌های گلوبال و متفرقه هم وجود دارد. برای مثال در حوزه‌های آب شرب و فاضلاب، میراث فرهنگی، جهاد کشاورزی آبیاری مکانیزه همه اینها ردیف‌های متفرقه دارد. هر استان یک سهمی دارد طبیعتا چانه‌زنی هم در اینجا موثر است. در مجموع با در نظر گرفتن بودجه‌های متفرقه، بودجه عمرانی اردبیل در مقایسه با کشور و سهم استان اردبیل کم نیست. برای مثال ما در تنش آبی از محل بند ط تبصره ۱۹ برای استان بیش از سه هزار میلیارد ریال اعتبار برای فاضلاب اردبیل، نمین، آب شرب اردبیل، آب شرب، نمین و عنبران و سد عنبران از وزارت نیرو گرفتیم. یک مورد هم ماده ۵۶ بانک‌هاست که برای راه‌آهن میانه - اردبیل و راه اردبیل - سرچم و نیر - سراب و همچنین از ایمیدرو(سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران)  برای راه‌های روستایی گرفتیم.

ایرنا: در زمینه تهاتر نفت شرایط استان چگونه است؟

بدری: یک هزار میلیارد تومان جدید برای پروژه‌های عمرانی گرفته شده است. از قرارگاه خاتم هم یک مقدار برای راه‌آهن و یک مقدار برای اردبیل- سرچم گرفتیم.

ایرنا: با این اوصاف بزرگراه‌های استان بویژه ارتباط با مرکز کشور چه زمانی تکمیل می‌شود؟

بدری: در محور اردبیل- سرچم تا فیروزآباد خوب کار شده ، از آن طرف از سمت سرچم هم قرارگاه خاتم خوب کار کرده و شرایط قابل قبولی دارد. منتهی در محدوده تونل‌ها و گردنه مشکلاتی از نظر استانداردهای بزرگراهی و حتی راه اصلی داریم. یک راه این است که در کنار باند موجود یک باند جدید احداث شود که سرعت طرح آن مشخص است. به هر حال اردبیل از طریق یک بزرگراه استاندارد باید به مرکز کشور ارتباط داشته باشد. گزینه دیگری هم هست که مشاورین هم تایید کردند و هزینه اجرایی آن هم تقریباً برابر است. در آنجا فعلا جای بحث است پیگیر این هستیم که این بخش را هم قرارگاه خاتم به صورت تهاتر نفت اجرا کند. واقعیت این است که تنها راه ما تهاتر با قرارگاه است. البته اجرای طرح از سوی بانک مسکن هم هست ولی آنها در نهایت پول یا ملک خواهد خواست. غیر از این فاصله مانده تکلیف بقیه مسیر اردبیل - سرچم روشن است. در مجموع فکر می‌کنم با توجه به شرایط موجود می‌توان در دولت آقای رئیسی غیر از محدوده تونل آن طرف سمت فیروزآباد نهایی کرد. در راه‌های استان تونل دوم حیران هم در محدوده اردبیل- سرچم و نمین- آستارا که ردیف آن در بودجه سال ۱۳۹۶ حل شد، تا پایان امسال به بهره‌برداری می‌رسد. در شمال استان هم ردیف بودجه اردبیل به گرمی در بودجه سال ۹۶ حل شد و در دولت تصویب شده بود ، سال گذشته خوشبختانه در کمیسیون تلفیق ۱۴۰۰ باز هم اضافه شد. مسیر مشگین‌شهر - پارس‌آباد هم به جاده مرگ معروف شده و ترافیک در آنجا خیلی بالاست و اگر پایاب سد خداآفرین هم به بهره‌برداری برسد افزایش خواهد یافت و از اهمیت فوق‌العاده برخوردار است. احتمالا بانک مسکن فاینانس ۱۰۰ میلیارد تومانی آورد ولی رقم پایین است و با این منابع تکمیل نمی‌شود ، مسیر اردبیل به مشگین‌شهر هم تقریباً تمام شده است.

ایرنا: آیا پروژه دیگری برای ارتباط با مرکز کشور اجرا خواهد شد؟

در محدوده تونل‌ها و گردنه مشکلاتی از نظر استانداردهای بزرگراهی و حتی راه اصلی داریم. یک راه این است که در کنار باند موجود یک باند جدید احداث شود که سرعت طرح آن مشخص است. به هر حال اردبیل از طریق یک بزرگراه استاندارد باید به مرکز کشور ارتباط داشته باشد.

بدری: در زمینه ارتباط با مرکز کشور برای راه اصلی نیر- میانه به طول ۱۰۰ کیلومتر هم ردیف بودجه ملی گرفتیم و در اسفند ۱۴۰۰ از طریق کمیسیون تلفیق انجام شده است. خوشبختانه هم در لایحه بودجه ۱۴۰۲ و در قانون بودجه آمد. اول اینکه شهرستان نیر از قدیم با میانه ارتباطات بازرگانی و تجاری داشت و ارتباط با میانه مطالبه مردم نیر بود. البته بخشی در حوزه ما از سمت آرموداق به طول هشت کیلومتر از سمت اردبیل ساخته شده است و ۱۲ کیلومتر هم از حوزه میانه باید اجرا شود. اگر این ۲۰ کیلومتر تکمیل شود راه روستایی فرعی می‌شود. البته ممکن است زمان‌بر باشد. باید امسال ماده ۲۳ آن را دریافت کرده و برای آن پروژه تعریف شود. این پروژه برای اردبیل هم از نظر پدافند غیرعامل به عنوان یک مسیر جایگزین است که اگر به هر دلیلی یکی از محورهای دسترسی به مرکز کشور دچار مشکل شد می‌توان از این مسیر استفاده کرد ، ضمن اینکه به کاهش ترافیک اردبیل - سرچم هم کمک خواهد کرد.

ایرنا: ارزیابی شما از میزان پیشرفت راه‌آهن میانه اردبیل چیست؟

بدری: خوشبختانه درباره راه‌آهن اردبیل- میانه تعهدات سفر رئیس‌جمهور محقق شد. اسفندماه سال گذشته حدود سه هزار و ۸۰۰ میلیارد ریال به صورت اسناد خزانه پول به پیمانکاران پرداخت شد. احتمالا ۸۰۰ میلیارد ریال هم فروردین یا اردیبهشت به پروژه تزریق شود، در مجموع نقاط بحرانی در حال تکمیل است. اگر دولت همانند سال ۱۴۰۱ به راه‌آهن اردبیل میانه عنایت داشته باشد می‌توان امیدوار بود که نیمه اول سال جاری به بهره‌برداری برسد.

ایرنا: ادامه راه‌آهن تا پارس‌آباد چه زمانی اجرایی خواهد شد؟

بدری: به نظر من اولویت همه ما باید بهره‌برداری از پروژه راه‌آهن اردبیل - میانه باشد. در عین حال راه‌آهن اردبیل به پارس‌آباد برای ما بسیار مهم است. البته ردیف اعتباری برای اردبیل به سمت پارس‌آباد در زمان بررسی بودجه ۱۴۰۱ در اسفند ۱۴۰۰ کمیسیون تلفیق اضافه شد و در قانون بودجه ۱۴۰۱ چاپ و در لایحه ۱۴۰۲ تثبیت شد ، بنابراین راه‌آهن اردبیل به سمت پارس‌آباد در قانون بودجه ۱۴۰۱ ردیف ملی دارد. مراحل اخذ ماده ۲۳ هم در سازمان برنامه و بودجه در شرف پایان است. منتهی اول باید پروژه راه‌آهن اردبیل- میانه تکمیل شود و در ادامه به سمت پارس‌آباد حرکت کنیم. از روش‌های مختلف اجرایی باید استفاده کنیم. پیشنهاد من اجرای پروژه از طریق قرارگاه خاتم از طریق تهاتر نفت است یا به شکل BOT (قراردادهای ساخت، بهره برداری، انتقال و واگذاری) به بخش خصوصی توانمند داده شود. غیر از این ۲ روش با بودجه‌های معمولی پروژه اجرا نخواهد شد. در کنار آن اعتقاد دارم احداث راه‌آهن اردبیل به سمت مرز بازرگان هم برای استان و هم برای کشور بسیار مهم است که تقریبا چند سال است در مجلس پیگیر این پروژه هستیم که اردبیل هم به پروژه راه‌آهن سراب - بستان‌آباد اضافه شود. الان راه‌آهن اردبیل - سراب هم ردیف بودجه ملی دارد و باید دنبال اخذ مجوز ماده ۲۳ برویم. اجرای این پروژه و اتصال بیله‌سوار به این شبکه منافع اقتصادی و تجاری زیادی نصیب استان و کشور می‌کند. اجرای این پروژه حتی می‌تواند برای بندر آستارا هم موثر باشد. البته از نظر فنی امکان اتصال ریلی آستارا به اردبیل وجود ندارد ، کالا با استفاد از کامیون به اردبیل منتقل شده و از این طریق به بازرگان منتقل می‌شود. در کنار آن یک موضوع دیگر هم هست یک ردیف مطالعاتی برای مطالعه و احداث قطار سریع‌السیر ارومیه به تبریز وجود دارد که در سال ۹۷ نام اردبیل هم به آن اضافه شد. الان در جدول ۲۰ ردیف مطالعاتی دارد این می‌تواند در آینده بحث گردشگری و توسعه اقتصادی استان برای ما بسیار حائز اهمیت باشد.

ایرنا: استان اردبیل در زمینه تامین آب هم در آب شرب و هم کشاورزی مشکلات جدی دارد و با توجه به وضعیت بارش‌ها احتمالا این وضعیت تشدید خواهد شد. شرایط آب استان را چگونه می‌بینید؟

بدری: به نظر من در مورد حقابه اردبیل از رود ارس به استان ما ظلم شده است. در عین حال اگر سدهایی که ترکیه احداث کرده به بهره‌برداری کامل برسد چالش جدی در تامین آب خواهیم داشت که امسال هم خودش را نشان داد. ما در بالادست ارس مشکلات اساسی داریم. قانون بین‌المللی و یا کنوانسیون خاصی در زمینه برداشت آب از بالادست رودخانه‌ها وجود ندارد که کشورها به آن پایبند باشند فقط بحث‌های محیط زیستی است که در آن هم الزام و اجباری وجود ندارد. از قزل‌اوزن هم ۵۰ میلیون مترمکعب داریم که ۳۵ میلیون متر مکعب آب شرب از حوضه آبریز داخل استان برداشت شود که تقریبا نهایی شده است. البته اینکه از کجا برداشت شود هنوز نهایی نشده است. راه دیگر این است که از دریای خزر برداشت شده و شیرین‌سازی شود و یا معادل آبهایی که از محدوده آق‌چای به دریا ریخته می‌شود، برای آب شرب اردبیل تامین شود غیر از این راهی نداریم. منتهی همه اینها مستلزم تامین اعتبار است و اگر در زمینه تخصیص اعتبار و منابع چاره‌اندیشی اساسی نشود به مشکلات جدی برخورد خواهیم کرد. درست است که در کل کشور مشکلات جدی در زمینه آب داریم اما در اردبیل هزینه‌ای که باید بشود تامین نشده است. در بحث آب شرب اردبیل قرار است ۲ هزار میلیارد تومان به ما منابع بدهند که متاسفانه در قانون بودجه نیامده و باید به سمت تهاتر نفت برویم. وزارت نیرو پیگیر است و ما هم پیگیر هستیم تا این میزان اعتبار برای اجرای فاز اول آب شرب اردبیل از محل تهاتر نفت و سایر ردیف‌ها اختصاص یابد.

ایرنا: بسیاری از روستاهای استان هم بویژه در شمال استان با مشکلات جدی در تامین آب شرب مواجه هستند ، در این زمینه آبرسانی به ۴۵۴ روستا در دست اجراست ارزیابی شما از این پروژه‌ها چیست؟

بدری: مجتمع‌های آبرسانی تقریباً تکمیل شده و یک مقدار مانده که امسال تمام می‌شود. در آب شرب روستایی در ۲ سال اخیر با مشارکت بسیج سازندگی و قرارگاه امام حسن مجتبی اتفاقات خوبی افتاد. منتها متاسفانه در سال ۱۴۰۱ تخصیص خوب و به موقع از محل محرومیت‌زدایی و تبصره ۱۴ به آنها داده نشد. انشاالله در سال ۱۴۰۲ و تا سه چهار ماه آینده برای فرصت تخصیص باقی مانده سازمان برنامه کمک کند و در این صورت در آب شرب روستایی استان اتفاقات خوبی خواهد افتاد ، منتهی مشکل اساسی ما محل و منبع تامین آب شرب است.

ایرنا: چرا از بازچرخانی آب در استان استفاده نمی‌شود؟

بدری: در زمینه باز چرخانی ۲ سال است در قانون بودجه آوردیم ، در قانون ششم هم توجه بود ولی عملکرد خوبی نداشته است و بیشتر به سمت آب شیرین‌کن و استفاده از آب دریا حرکت کردند. به نظر من در کنار راه‌آهن و بزرگراه‌ها یکی از اصلی‌ترین اولویت‌های ما آب است حتی معتقدم اولویت اول باید آب باشد.

ایرنا: درباره منطقه آزاد نظرتان چیست؟

بدری: از دولت می‌خواهیم قانون را سریع اجرا کنند و به حرف و حدیث‌ها گوش نکند و هر کس هم مانع تراشی می‌کند را معرفی کند ، دولت باید قانون را اجرا کند قانون صراحت دارد و این قانون باید هر چه زودتر اجرا شود.