قربان ولیئی استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه شعر درباره مسائل مرتبط با سرودن شعر درخصوص چهرههای دینی به خبرنگار کتاب ایرنا گفت: سرودن در خصوص چهرههای بینظیری در تاریخ دینی بشر که به تعبیری بتوان گفت قدیسان، اولیا و انبیای و به تعبیر عام تر شعرِ دینی، کار بسیار دشواری است؛ زیرا اغلب مواجهه شاعر با شخصیتهای دینی (در درجه اعلا قدیسین و اولیا هستند) احساسی است. در نتیجه تاریخ شعر دینی ما جنبه احساسی قوی دارد.
وقتی با چهرههای قدسی مواجه هستیم فقط کار با احساس پیش نمیرود و سرودن شاهکارهای ادبی در این حوزه مستلزم رویکرد معرفتی هم هست
وی با تاکید بر اهمیت رویکرد معرفتی شاعر در سرودن اشعار دینی توضیح داد: وقتی با چهرههای قدسی مواجه هستیم فقط کار با احساس پیش نمیرود و سرودن شاهکارهای ادبی در این حوزه مستلزم رویکرد معرفتی هم هست. ورود به ساحت مدح مبتنی بر عاطفه و اندیشه کار آسانی نیست.
این شاعر با اشاره به شعر مولوی درباره امام علی(ع) بیان کرد: به عنوان یکی از درخشانترین نمونهها در حوزه شعر ستایشی درباره حضرت امیر(ع) میتوانم ابیات مولوی را در مثنوی در داستانی که در دفتر نخست ذکر شده بیان کنم:
ای علی که جمله عقل و دیدهای/ شمهای واگو از آنچ دیدهای ... یا تو واگو آنچ عقلت یافتست/ یا بگویم آنچ برمن تافتست
ولیئی ادامه داد: در ستایشی که مولوی از حضرت امیر(ع) میکند، میبینیم مولوی عقل امام علی(ع) و معرفت او را ستایش میکند. این شعر برای شاعران ما بسیار آموزنده است تا از رویکرد صرف عاطفی پرهیز کنند و جنبههای ناگشوده و اسرارآمیز معرفتی که در قدیسان بوده در شعر آنها بیشتر بازتاب پیدا کند.
شعر حافظ بیتالغزل معرفت است
این پژوهشگر با اعلام اینکه بیشتر شعرهایی که درباره حضرت امیر(ع) سروده شده بر اساس احساسات پاک است، بیان کرد: این اشعار در جای خود ستودنی است، اما به عنوان یک الگو به ابیاتی میتوان اشاره کرد که در آنها تلفیقی از آزادی و اندیشه را میبینیم. روزگار ما نیازمند شخصیت معرفتی و معنوی حضرت امیر (ع) است. و هرچه شاعران دراین ساحت بیشتر بکاوند سرودههای آنها از نظر معرفتی هم غنیتر خواهد شد.
اگر شاعری سلوک معرفتی داشته باشد این مساله در شعرش بازتاب خواهد داشت
به گفته ولیئی بیشتر شاعران نظری هم به اقبال مخاطب دارند، گزیری هم از این نیست و مسلما اگر شاعری سلوک معرفتی داشته باشد این مساله در شعرش بازتاب خواهد داشت. ورود عرفان به شعر لزوما منجر به دشوار شدن شعر نخواهد شد. ابیات مثنوی درباره امام علی(ع) دشوار نیستند و در عین برخورداری از نهایت احساس و عاطفه مشتمل بر آموزههای معرفتی هستند.
این شاعر با ارائه تعریفی از شاهکار ادبی بیان کرد: اثری شاهکار ادبی است که تمام جنبههای شعر را از نظر فرم و محتوا در خود داشته باشد. وقتی به شعر حافظ نگاه میکنید بیتالغزل معرفت است و همه با شعر او ارتباط برقرار میکنند.
نظر شما