جنگل‌های مازندران در چنبره تفکرات سنتی حفاظت

به گزارش خبرنگار ایرنا، استفاده بهینه و مطلوب از امکانات، ظرفیت‌ها و ثروت‌های طبیعی ضرورتی برای پیشرفت، تحول و رشد جوامع است اما تجاوز به حریم جنگل، به عنوان عاملی در نابودی منابع و ثروت‌های ملی، معضلی است که باید برای مهار آن اقدام کرد تا از پیامدهای نامبارک آن پیشگیری شود.

در سال های اخیر خبرهای زیادی از آتش سوزی های عمدی و غیرعمدی اراضی جنگلی و یا تجاوز به عرصه های طبیعی استان مخابره شده است که به باور صاحبنظران برای عبور از این بحران و مهار آن دیگر به هیچ عنوان نمی توان با تفکر سنتی از جمله بکارگیری جنگلبان برای رفع این چالش اقدام کرد و باید به مسیر بهره گیری از فناوری های روز رصد رفت.

شاید برخی ها بگویند که فناوری برای ساخت پهپاد در استان وجود ندارد و یا خرید این دستگاه های روز حفاظت از منابع طبیعی از خارج برای کشور هزینه دارد اما باید این گفت این نگاه به طور کامل اشتباه است چراکه جوانانی در مازندران وجود دارد که نه اکنون بلکه هفت سال پیش پهپادی را برای پایش جنگل ساختند و حتی باحضور مسوولان وقت هم رونمایی شد.

در خبری که که بهمن ماه ۱۳۹۵ در خبرگزاری ایرنا مرکز مازندران منتشر شده بود آمده است "نخستین پهپاد برای استفاده از پایش جنگل کاری در عرصه منابع طبیعی مازندران در محل دانشکده منابع طبیعی ساری رونمایی شد. علیرضا حسین پور دانشجوی دوره دکتری رشته جنگل داری که سازنده این پهپاد است، در مراسم رونمایی از این پهپاد به خبرنگاران گفت: حفاظت از طرح های جنگل داری، تفکیی جنگل کاری موفق از ناموفق و تفکیک گونه های جنگلی از اهداف ساخت و استفاده از این پهپاد است.
وی توضیح داد:این سامانه هوشمند، در ارتفاع و فواصل مشخص و بر فراز عرصه های مورد نظر به پرواز درمی آید و از اراضی عکس و فیلم تهیه می کنند.
حسین پور با اظهار اینکه این سامانه هوشمند با همکاری شرکت نکا چوب استان مازندران ساخته شده است، بیان داشت: از طریق این پهپاد عکس ها و فیلم های مختلفی از عرصه های جنگلی تحت پوشش شرکت نکا چوب نیز تهیه شد.
وی با بیان اینکه این پهپاد برای واپایش (کنترل) عرصه های منابع طبیعی نیز بسیار موثر است، ادامه داد: پهپاد برای مقابله با تعرض به اراضی ملی نیز قابل استفاده است.
حسین پور شناسایی محل اطفای حریق را از دیگر کارایی این پهپاد عنوان کرد و بیان داشت: یکی از کارایی های مهم پهپاد شناسایی محل دقیق آتش سوزی و جهت حرکت حریق در جنگل ها و مراتع است. "

با این حال با وجود فعالیت دانشجویان موفق در استان در حوزه دانش بنیان و فناوری های روز چرا مدیران منابع طبیعی انگیزه ای برای بهره گیری از توانمندی های این نخبگان علمی کشور ندارند و از سوی دیگر روز به روز به وسعت عرصه های طبیعی کاسته می شود، جای تفکر بیشتر دارد که به باور صاحبنظران ناتوانی مدیران منابع طبیعی در بهره گیری از این ظرفیت های علمی در نوع خود ترک فعل به شمار می رود و باید پاسخگو باشند.

قدمت جنگل های شمال ایران به بیش از ۴۰ میلیون سال قبل بر می گردد و دارای ۹۰ گونه درختی و ۲۱۱ گونه درختچه ای و هزار و ۵۵۸ گونه علفی و بوته ای است. مساحت این عرصه های جنگلی در حدود یک درصد جنگل های اروپاست ولی تعداد گونه های آن ۱۶ درصد گونه های موجود در کل قاره اروپاست.

جنگل های هیرکانی با گستره حدود ۱.۹ میلیون هکتار از آستارا در شمال استان گیلان آغاز می شود و تا گُلی‌ داغی در شرق استان گلستان به طول تقریبی ۸۰۰ کیلومتر و عرض ۲۰ تا ۷۰ کیلومتر پراکنش دارد بخشی کوچکی از جنگل‌های هیرکانی هم معادل ۲۰ هزار هکتار در کشور آذربایجان قرار دارد.

استان مازندران ۲ اداره کل منابع طبیعی دارد که اداره کل منابع طبیعی منطقه نوشهر، بیش از ۶۶۰ هزار هکتار جنگل، مرتع و سواحل معادل ۲۸ درصد از مساحت مازندران را زیر پوشش دارد.

حوزه منابع طبیعی مازندران منطقه ساری هم حدود ۷۰ درصد از اراضی ملی و جنگل های استان را زیر پوشش مدیریتی خود دارد.

استان مازندران ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار هکتار مساحت دارد که حدود ۲ میلیون هکتار از این مقدار را منابع طبیعی شامل جنگل ها و مراتع تشکیل می دهد.

پهپاد می‌خواهیم

با این حال رییس اداره منابع طبیعی کلاردشت در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهارداشت: در شرایط کنونی که بحث حفاظت از عرصه های جنگلی دارای حساسیت ویژه ای است همچنین به ۲۰ عدد آبپاش موتوری و دستی برای این شهرستان نیاز است.

جواد فلاح، سطح عرصه های طبیعی زیر پوشش این نهاد در شهرستان را ۵۵ هزار هکتار اعلام و اضافه کرد : طبق استاندارد باید برای هر ۵۰ هکتار یک جنگلبان حضور داشته باشد که در بحث نیروی انسانی نیز باید تدابیری اندیشیده بشود.

وی تعداد خودروهای موردنیاز برای انجام فعالیت روزانه این نهاد را سه دستگاه خودروی به روز برشمرد و خاطرنشان کرد: عمر مفید خودروهایی که در بخش جنگل کار می کنند پنج سال بوده در حالی که قدمت خودروهای موجود این اداره ۱۵ سال است.

رییس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری کلاردشت در مورد اعتبار تخصصی سالانه این نهاد تصریح کرد : در صورت افزایش نیروهای انسانی به اعتبارات بیشتری نیاز است تا خدمات مطلوب ارایه بشود.

فلاح تصریح کرد : جنگل های شمال به علت قدمت بالای آن در دنیا کم نظیر بوده لذا حفاظت از این عرصه ها نگاه ویژه می طلبد چون جنگل های این منطقه پهن برگ هستند در مواقع آتش سوزی ها خیلی آسیب می بینند.

وی گفت: اعتبار هزینه شده برای جنگل در واقع سرمایه گذاری است لذا برای این که به آیندگان پاسخگو باشیم باید برای حفاظت همه جانبه از این عرصه ها سرمایه گذاری کنیم.

این مقام مسوول تاکید کرد : دولت باید نگاه ویژه به جنگل داشته باشند و نمایندگاه مجلس شورای اسلامی باید بدانند صرف اعتبار در این بخش به معنای سرمایه گذاری برای آیندگان است.

ضرورت نگاه ویژه دولت به جنگل

رییس اداره منابع طبیعی کلاردشت در ارتباط با قاچاق چوب گفت: اول این که باید برای معیشت اهالی ساکنان همجوار جنگل فکری بشود و تسهیلات داده شود و اشتغال آن ها برطرف شود.

وی خاطرنشان کرد : نکته این که هر وقت معیشت اهالی روستاهای حاشیه جنگل دچار مشکل شده بحث قاچاق چوب نیز افزایش یافته است.

فلاح تصریح کرد : باید این بخش ویژه دیده شود و یا وزارت کار و امور اجتماعی نیز در این مورد برنامه مدون داشته باشد و به روستاییان حاشیه جنگل تسهیلات خوبی بدهد تا آنها از جنگل ارتزاق نکنند و شغلی برای خود فراهم کنند.

رییس اداره منابع طبیعی شهرستان کلاردشت تصریح کرد : در بحث قاچاق چوب هم اکنون بیشتر اهالی روستاهای حاشیه جنگل نشین دخیل هستند چون از موقعیت و جغرافیایی عرصه ها و مسیرهای فرعی جنگلی آشنا هستند.

فلاح بیان کرد : نکته دیگر چوب راش جنگل های شمال در تهران خیلی خریدار دارد و مالخرهایی که در پایتخت هستند در واقع با قاچاقچیان چوب در ارتباط بوده و و این افراد مجری اوامر آنها هستند.

وی گفت : خیلی از مسائل فرارو را باید مثل پازل کنار هم چید تا جنگل های مان را حفظ کنیم و دست آیندگان بسپاریم.

وی در پاسخ به این سووال که چرا قاچاقچیان چوب بعد از دستگیری زود آزاد می شود و یا آیا قوانین نیاز به بازنگری دارد یا نه؟ گفت : مسوولان امر می گویند قوانین به آنها اجازه نمی دهد که یک قاچاقچی چوب در بازداشتگاه بماند بنابراین اصلاح قوانین مربوط و افزایش جرایم نیاز ضروری این عرصه ها است.

رییس اداره منابع طبیعی کلاردشت بیان کرد : موضوع دیگر این که در منطقه کلاردشت و عباس آباد ۵۰ خودروی فاقد شماره انتظامی فعالیت دارد که چوب های جنگلی را حمل می کنند که ضروری است آنها جمع آوری بشود.

باید پاسخگوی آیندگان باشیم

فلاح با تاکید بر حفاظ بیشتر از این میراث طبیعی یادآور شد : اگر امروز نتوانیم از این عرصه های طبیعی حفاظت کنیم این فاجعه بزرگی است که رخ می دهد و فردا ما را قضاوت می کنند و باید پاسخگوی آیندگان باشیم.

به گزارش ایرنا، عرصه های طبیعی ۸۲ درصد از مساحت کشور را تشکیل می دهد و طبق حداقل استانداردهای جهانی باید ۳۶ هزار نفر نیرو برای حفاظت و صیانت از آنها فعالیت داشته باشند.

اگرچه طبق آمار موجود، آتش سوزی در عرصه‌های جنگلی و مرتعی مازندران در سال گذشته در مقایسه با سال ماقبل آن کاهش یافت اما با توجه به تغییرات اقلیمی و افزایش ناگهانی دما و تغییرات جوی ضروری است از هم اکنون نسبت به تامین تجهیزات روز برای اطفای حریق در این عرصه ها تدابیری اندیشیده شود.