اگرچه استفاده از تکنولوژی های اطلاعاتی و ارتباطی جدید فرصت ها و تهدیداتی را به همراه دارد، اما استفاده موثر از این فناوری ها در جهان امروز مستلزم آنست که کاربران، خود، جستجوگران اطلاعات باشند و در مورد ارزش اطلاعات گسترده و وسیعی که در اختیار آنان قرار می گیرد به داوری و ارزشیابی هم بپردازند.
اما در هر صورت، حجم گسترده داده های دیجیتال از متن گرفته تا عکس و صوت و ویدئو، انتخاب کاربران را با مشکل روبرو کرده است. برای مقابله با این حجم فزاینده اطلاعات تولید شده در اینترنت، واسطه های اطلاعاتی مانند گوگل و فیس بوک، با استفاده از الگوریتم هایی اطلاعات دسته بندی شده ای را بر اساس نیاز و سلایق کاربر و با توجه به میزان به کارگیری اطلاعات توسط کاربر، در اختیار گذاشته و شروع به شخصی سازی کرده اند. بنابراین در چنین شخصی سازی، موتورهای جستجو اطلاعات متناسب با کاربر را در اختیار می گذارند و این اطلاعات از شخصی به شخص دیگر می تواند متفاوت باشد. در واقع این واسطه های اطلاعاتی، تبدیل به دروازه بانان خبری شده اند که با توجه به ویژگی های کاربر، اطلاعات منحصر بفردی را به وی عرضه می کنند.
بنابراین گردش شگفت آور اطلاعات، جهان را تبدیل به شبکه ای کرده است که اطلاعات از طریق پیوندها، اشتراکات و اتصال هایی که میان افراد جامعه برقرار می گردد انتقال یابد. با اینهمه تمایل کاربران در این است که برای برقراری ارتباط با افراد همفکر خود ارتباط برقرار نمایند و اطلاعات و محتواهای خاصی را که مورد پسندشان است مشاهده کنند. این اثر پدیده ای است که به نام حباب فیلتر (Filter Bubble) شناخته می شود. این اثر باعث می شود که کاربر بدون اینکه خود تشخیص دهد در یک فضای اطلاعاتی محدود که تارنماها یا بسترهای برخط (Online Platform) ارائه می دهند، محصور شود و در واقع نوعی انزوای فکری (Intellectual Isolation) برای کاربر رخ می دهد.
تارنماها براساس مراجعه کاربر به موقعیت مکانی، سابقه مرور و سلایق جست و جوی او، اطلاعات متناسب با نیاز و سلیقه کاربر را در اختیارش قرار خواهند داد. این نوع شخصی سازی، شخصی سازی خود انتخاب شده نام دارد. شخصی سازی خودانتخابی، مبتنی بر فیلتر تعاملی است یعنی شرایطی است که کاربر در ان انتخاب نقش دارد. در واقع فقط با دیدگاه های همسو با فضای فکری خودش مواجه می شود. افراد تمایل دارند صفحات یا افراد خاصی را دنبال کنند که نگرش های او را تایید و حتی رابطه دوستانه برقرار کنند.
شکل گیری حباب فیلتر اگرچه باعث رضایت کاربر و ایجاد حس آرامش و آسایش در او می گردد، اما خطراتی هم به همراه دارد. حباب فیلتر امکان دو قطبی سازی اجتماعی را تسهیل کرده و باعث تشدید تعصبات افراد می شود. افراد فراموش می کنند که دیدگاه های دیگری هم وجود دارد و این امر منجر به تعصب و سرسختی بیشتری در موضع و دیدگاه های آنان می شود. در واقع ذهن کاربر در تسخیر مطالب و محتواهایی قرار می گیرد که داخل حباب قرار می گیرد و فیلتری که بوجود می اید مانع ورود دیدگاه ها و نظرات متفاوت و متنوع می شود. این امر، قدرت منطق و تفکر را از کاربر می گیرد و پیش بینی پذیری در مورد محتواها یا رویدادهای آینده را از او سلب می کند.
اما نوع دیگری از شخصی سازی با اصطلاح شخصی سازی پیش انتخاب شده نامیده می شود. در این نوع شخصی سازی، اغلب بدون رضایت و آگاهی کاربر، تارنماها و بسترهای انلاین، محتواهایی را در اختیار کاربر قرار می دهند تا که افکار عمومی را اقناع و شکل داده و تحت تاثیر قرار دهند که مسلما مشکلاتی را برای افراد جامعه ایجاد خواهد کرد و باید از راهکارهای مناسبی بهره گرفت، وگرنه شاهد تغییر فرهنگ، هویت و ایدئولوژی جامعه خواهیم بود.
نظر شما