بخش حمل و نقل؛ عامل ۲۰ درصد از آلودگی‌های نفتی در آب دریاها

به گزارش روز دوشنبه گروه علم و آموزش ایرنا، ارتقای آب گریزی و روغن دوستی لاستیک نیتریله (NBR) واپخت شده به منظور افزایش قابلیت جذب مواد نفتی عنوان طرحی است که رضا قمر پور در قالب رساله دکتری و با راهنمایی مسعود جمشیدی به انجام رسانده است.

قمرپور دکتری تخصصی در رشته مهندسی شیمی از دانشگاه علم و صنعت ایران دارد و مدرک کارشناسی ارشد مهندسی نفت - حفاری و استخراج نفت و کارشناسی مهندسی نفت - بهره‌برداری از منابع نفت خود را از دانشگاه آزاد اسلامی دریافت کرده است.

این محقق درخصوص این طرح توضیح داد: در راستای افزایش تولید و مصرف محصولات نفتی در سطح جهان، کنترل و مقابله با آلودگی‌های نفتی نیز افزایش پیدا کرده است. جابجایی محصولات نفتی از میدان نفتی تا مقصد، شامل ۱۰ تا ۱۵ مرحله جابجایی همچون انتقال با تانکرها، خطوط لوله، خطوط ریلی، تانکرهای نفتکش می‌شود بنابراین در طی مراحل حمل و نقل و ذخیره‌سازی، امکان بروز حوادث و نشتی نفت وجود دارد. در سال‌های اخیر آلودگی‌های بزرگ نفتی، موجب آگاهی عامه مردم نسبت به خطرات محیط زیستی این مواد شده است.

قمرپور ادامه داد: پاکسازی نفت از خطوط ساحلی معمولاً یکی از گران ترین فرایندهای پاکسازی آلودگی‌های نفتی به حساب می‌آید. در حدود نیمی از آلودگی‌های نفتی موجود در آب دریا به دلیل تأسیسات مستقر در خشکی و پساب حاصل از این تأسیسات در آب دریااست و البته بیشتر روغن‌های روان‌کننده از طریق پساب‌های حاصل از کارخانجات به طور مستقیم وارد آب دریا می‌شوند.

وی تصریح کرد: بر اساس تحقیقات انجام شده، ۲۰ درصد از آلودگی‌های نفتی موجود در آب دریاها مربوط به بخش حمل و نقل است که شامل تانکرها، کشتی‌های باربری و سکوهای شناور می‌شود، این در حالی است که نشت مواد نفتی در آب موجب از بین رفتن گونه‌های جانوری و صدمه شدید به محیط زیست می‌شود. از این رو امروزه آلودگی‌های نفتی دریایی یکی از معضلات بین‌المللی محسوب می‌شوند که روش رفع آنها ضروری است.

این پژوهشگر یادآور شد: در ایران نیز این مشکل بسیار جدی است و با توجه به نفت‌خیز بودن کشور و احتمال بروز آلودگی نفتی آب در حین حمل‌ونقل دریایی و همچنین استخراج، ایجاد راهکاری اقتصادی و فنی برای رفع این آلودگی‌ها در اسرع وقت ضروری است.

قمرپور همچنین گفت: یکی از روش‌های متداول حل این مشکل، استفاده از پلیمرها به‌عنوان جاذب نفت نشت شده در آب است. تحقیقات نشان داده‌اند که پلاستیک‌ها دارای کارایی قابل قبولی برای جذب ترکیبات نفتی نشت شده در آب هستند. بااین‌حال، هزینه بالای جمع‌آوری لکه‌های نفتی ملزم می‌کند که ماده جاذب دارای حداکثر عملکرد و دوام کافی برای اجرای چندباره این فرایند باشند. ازاین‌رو تاکنون پلاستیک‌های مختلفی برای این منظور استفاده‌شده و با ایجاد ساختار فومی قابلیت جذب آنها ارتقا داده‌شده است.

وی افزود: در همین راستا و در این پژوهش هدف، ارتقای توان جذب مواد نفتی در لاستیک نیتریله (NBR) با کمک اصلاح سطح و یا اصلاح توده قرار گرفته است. این عمل با فوق آب گریز کردن و فوق روغن دوست کردن لاستیک نیتریل واپخت شده صورت می‌گیرد.

این پژوهشگر خاطرنشان کرد: استفاده از لاستیک واپخت شده دی ولکانیزه نیتریله به عنوان جاذب نفتی، ایجاد ورقه از لاستیک نیتریله واپخت شده به جای پودر، اصلاح سطح لاستیک و استفاده از نانوذرات و نانوذرات اصلاح سطحی شده برای بهبود خواص آب گریزی و روغن دوستی از جمله فعالیت‌های است که برای اولین بار در ایران در خصوص این موضوع انجام شده است.

براساس اعلام صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور(INSF)، این محقق درباره نحوه ارسال طرح خود به این صندوق که مورد حمایت قرار گرفته است، گفت: ۱۵ آذرماه ۱۴۰۰ این طرح را در قالب رساله دکتری در سامانه صندوق ارسال کردم و فرایند ارزیابی و داوری طرح تا بهمن ماه طول کشید و سپس در ۲۰ اسفند ماه نهایی و به قرارداد رسید و سال ۱۴۰۱ نیز مطابق تعهدات به اتمام رسید.