به گزارش روز شنبه ایرنا از این مرکز، جذام یک بیماری کاملا قابل درمان با منشأ عفونی است. میکروب جذام که یک باکتری میله‌ای شکل است ویژگی‌های خاصی دارد؛ بطور مثال دمای مناسب برای رشد آن ۳۰ تا ۳۳ درجه است و از آنجایی که دمای بدن انسان به صورت متعارف ۳۷ درجه سانتی‌گراد است، میکروب بیشتر تمایل دارد بافت‌های سردتر بدن مانند پوست، اعصاب محیطی و راه‌های هوایی فوقانی را درگیر کند و به همین دلیل است که علائم اولیه بیماری نیز در همین بافت‌ها هویدا می‌شود.
بر اساس این گزارش، سرعت تکثیر عامل این بیماری بسیار کند است، بطوری که تکثیر یک میکروب جذام و تبدیل آن به دو میکروب حدود دو هفته زمان می‌برد و از زمانی که باکتری جذام وارد بدن فرد می‌شود به طور متوسط سه تا پنج سال به طول می‌انجامد تا علایم بیماری ظاهر شود. از سوی دیگر میکروب‌های جذام برای زنده ماندن و تکثیر نیازمند حضور در داخل سلول‌های زنده بدن میزبان بوده و با خروج از بدن، در مدت زمان کوتاهی از بین می‌روند. به همین جهت بیماری جذام اگرچه در زمره بیماری‌های با منشأ عفونی قرار دارد، اما از کم سرایت‌ترین این بیماری‌ها محسوب می‌شود.
برخلاف تصورات اشتباه موجود، جذام همیشه با معلولیت و خورده شدن بینی یا انگشتان دست یا پا همراه نیست، عوارض و معلولیت‌های جذام زمانی اتفاق می‌افتد که بیماری بسیار دیرهنگام تشخیص داده شود. تظاهرات بالینی بیماری معمولا با یک یا چند لکه پوستی بدون آزار، که هیچ گونه درد، خارش و پوسته‌ریزی نداشته و تدریجا بروز می‌کنند، آغاز می‌شود. به همین خاطر این لکه‌ها غالبا مورد توجه واقع نمی‌شوند و حتی اگر در قسمت‌هایی از بدن بروز کرده باشند که در معرض دید فرد قرار ندارد، ممکن است فرد اصلا متوجه آن نشده و بیماری سال‌ها بعد و پس از بروز معلولیت‌های ناشی از تخریب اندام‌های محیطی تشخیص داده شود.
این گزارش می افزاید، برخلاف باور عمومی مبنی بر سرایت بالای بیماری جذام، ۹۰ تا ۹۵ درصد آحاد بشر هرگز جذام نمی‌گیرند، به عبارت دیگر اغلب انسان‌ها نسبت به جذام ایمنی ذاتی دارند، به این معنا که حتی اگر میکروب این بیماری وارد بدن آنها شود، قادر به ایجاد بیماری نخواهد بود. مخزن بیماری، انسان است و در بیماری که به واسطه دیر تشخیص داده شدن جذام، دچار معلولیت شده است، بیماری جذام او را می‌توان با تجویز درمان به طور کامل برطرف کرد؛ ولی متأسفانه معلولیت ناشی از آن دیگر قابل بازگشت نیست.
موضوعی که همواره مورد تاکید ما است توجه به این امر است که اگر فردی در گذشته جذام داشته و درمان کاملی دریافت کرده، اما معلولیت دارد، به هیچ عنوان نمی‌تواند عاملی برای سرایت به دیگران باشد.
تشخیص دیرهنگام بیماری در افراد می تواند به دنبال مراجعه دیرهنگام بیماران به مراکز درمانی به دلیل نا آگاهی آنها ازعلائم اولیه جذام (که ممکن است ابتدا تنها با یک لکه پوستی بدون درد و خارش و پوسته ریزی شروع و تدریجا پیشرفت کند) اتفاق بیفتد و یا در مراحل پیشرفته بیماری که دچار معلولیت می‌شوند به دلیل ترس از طرد شدن توسط مردم و خانواده به تعویق بیفتد.
همچنین زمانی که موارد بیماری به‌قدری در یک کشور کاهش یابد که شانس مشاهده حتی یک بیمار مبتلا به جذام در طول مدت تحصیل رشته پزشکی برای یک پزشک وجود نداشته، بدلیل عدم کفایت مهارت تشخیصی پزشکان در زمینه تشخیص این بیماری، احتمال مغفول ماندن بیمار مراجعه کننده می تواند وجود داشته باشد و ما در کشورمان با طیفی از تمامی این چالش ها روبرو هستیم.
بنا بر گزارش مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، البته برای کاهش مشکل مهارتی پزشکان، تلاش شده با گنجاندن دوره آموزشی جذام برای متخصصین پوست در طول دوره تخصص آنها، تعیین و بازآموزی حداقل یک فوکال پوینت بالینی جذام از میان اعضای هیات علمی هر یک از دانشگاه های علوم پزشکی کشور (بعنوان ارائه مشاوره)، آموزش پزشکان خانواده استان های اندمیک، انجام بیماریابی فعال در افراد خانواده بیماران شناسایی شده (البته با حفظ محرمانگی اسرار بیماران)، بازآموزی تکنسین های آزمایشگاهی جذام در دانشگاه های علوم پزشکی کشور و تشکیل فعال کمیته فنی کشوری جذام برای بررسی موارد مشکوک مشاوره شده از سوی فوکال پوینت های دانشگاهی، این چالش به حداقل ممکن برسد.
در سال گذشته تعداد ایرانیان مبتلا به جذام که در کشور شناسایی، ثبت و تحت درمان قرار گرفته اند به زحمت به انگشتان یک دست می رسد که همگی هم بالاتر از ۱۵ سال سن هستند.
نظر شما