از مدتی قبل گزارش های ضدو نقیضی در مورد افزایش تنش میان واشنگتن و ریاض مخابره شده است و حتی در مورد سفر «آنتونی بلینکن» وزیر امورخارجه دولت بایدن به عربستان نیز این موضوع مطرح بود.
روزنامه «واشنگتن پست» چند روز قبل و همزمان با حضور بلینکن در ریاض گزارش داد که طبق اطلاعات یک سند محرمانه دریافته است که ولیعهد سعودی آمریکا را تهدید کرد در صورتی که واشنگتن اقدامی را علیه عربستان صورت دهد، ریاض نیز تدابیر اقتصادی سختی را علیه آمریکا اجرا می کند.
در گزارش این روزنامه آمریکایی در مورد زمان و چگونگی تهدید ریاض و حتی زمان مشاهده سند محرمانه سخنی به میان نیامده است. براساس گزارش ها، عربستان اعلام کرده است که بیشتر از این با سیاست های ایالات متحده در خاورمیانه همراهی نمی کند و اگر بایدن اقدامات تنبیهی را علیه ریاض در زمینه کاهش تولید نفت به اجرا بگذارد، عربستان هم تلافی می کند و تحریم هایی را علیه منافع آمریکا به کار می بندد.
اندیشکده «بنیاد دفاع از دموکراسی ها» در تحلیل دیدار بلینکن و ولیعهد سعودی در عربستان سعودی آورده است، وزیر امور خارجه آمریکا در ۷ ژوئن با محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی در عربستان سعودی دیدار کرد تا در مورد طیف گسترده ای از موضوعات دوجانبه، از جمله عادی سازی احتمالی عربستان با اسرائیل، وضعیت یمن، درگیری در سودان و حقوق بشر گفت وگو کند.
بلینکن علاوه بر دیدار با محمد بن سلمان، در نشست وزیران شورای همکاری خلیج فارس و نشست وزیران ائتلاف جهانی برای شکست داعش شرکت کرد.
تنش زدایی ایران و عربستان محور گفت وگوها در ریاض
طبق گزارش این اندیشکده، دیدار فوق در حالی انجام شد که روابط ایالات متحده و عربستان در وضعیتی نامطلوبی قرار دارد. یکی از محورهای مورد توجه، تنشزدایی بین تهران و ریاض بوده است. ۶ ژوئن، سه ماه پس از احیای روابط دیپلماتیک دو کشور که پس از یک شکاف هفت ساله رخ داد، ایران سفارت خود را در ریاض بازگشایی کرد. از نکات مهم در این تحول آن بود که چین میانجیگری روابط ایران و عربستان را برعهده گرفت و به گرم شدن روابط بین ریاض و پکن شتاب داد.
«ارده کیتری» عضو ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی ها در تحلیل شرایط میان واشنگتن و ریاض آورده است درحالیکه که فعالیت هسته ای ایران به سرعت در حال پیشروی به سوی ایجاد زرادخانه هسته‌ای است و همزمان به نظر می رسد که آمریکا نیز در حال عقب‌نشینی تصور می‌باشد، سعودی‌ها به ایران و چین نزدیک تر شده اند.
به اعتقاد این کارشناس ریاض در واقع در حال سنجش این اصل است که «اگر نمی‌توانید آنها را شکست دهید به آنها بپیوندید».
وی افزود: وزیر خارجه ایالات متحده برای جلوگیری از شکل گیری یک همسویی منطقه ای که خطراتی را برای امنیت آمریکا به همراه دارد، باید نسخه به روز شده ای از مشارکت سنتی ایالات متحده و عربستان سعودی را ارائه دهد. موضوع این است که آیا خاورمیانه در آینده تحت سیطره ائتلاف آمریکا، عربستان سعودی و اسرائیل قرار می گیرد یا آنکه یک اتحاد میان چین، عربستان سعودی و ایران چنین نقشی را ایفا خواهد کرد.
رقابت بر سر کنترل بازار نفت
یکی از موضوعات مهم سفر از نگاه این اتاق فکر کاهش تولید نفت عربستان بوده است. البته از قبل از این سفر مشخص بود که تنش اصلی دوطرف بر سر همین موضوع و نارضایتی کاخ سفید از نزدیکی و همراهی ریاض با مسکو و دوری از رویکرد مورد علاقه واشنگتن است. روز ۴ ژوئن، عربستان سعودی اعلام کرد که در تلاش برای افزایش قیمت‌ها در بازار، تولید نفت خود را کاهش خواهد می دهد. این یکی از بزرگترین کاهش در سال‌های اخیر از سوی عربستان سعودی بوده است.
استدلال دولت بایدن آن است که چنین اقدامی از سوی ریاض اقتصاد جهانی را تضعیف می‌کند و در مقابل درآمدهای نفتی روسیه را افزایش می‌دهد؛ کاخ سفید به همین دلیل به شدت با چنین کاهش‌هایی مخالفت می کند. از اینرو تحلیلگر اتاق فکر فوق انتظار داشت این بار شاید به احترام سفر بلینکن واکنش ها ملایم‌تر باشد.
دیگر محور مورد نظر بلینکن در این سفر عادی سازی احتمالی روابط بین عربستان و اسرائیل می باشد. با اینحال سعودی ها عادی سازی روابط با اسرائیل را به کسب امتیازاتی از سوی ایالات متحده به ریاض مشروط کردند که از جمله آن ها دریافت تضمین های امنیتی، فروش بیشتر تسلیحات و همکاری در ساخت برنامه هسته ای غیرنظامی سعودی بوده است. طبق این تحلیل سعودی‌ها به درستی دریافته اند که ایالات متحده تنها در چارچوب یک توافق صلح که به جای آسیب رساندن به امنیت اسرائیل، امنیت آن را تقویت می‌کند، چنین امتیازاتی را به پادشاهی خواهد داد.
بلینکن پیش از این سفر در سخنرانی پنجم ژوئن در کمیته روابط عمومی آمریکا و اسرائیل تاکید کرده بود که ایالات متحده منافع واقعی امنیت ملی خود را در پیشبرد عادی سازی بین اسرائیل و عربستان سعودی مشاهده می کند. به همین دلیل او تصریح داشت که در سفرش به عربستان برای رسیدن به این نتیجه تلاش خواهد کرد.
نظر شما