سفر رئیسی به آمریکای لاتین؛ تبلور مدیریت روابط راهبردی ایران با دولت‌های دوست

به گزارش ایرنا، کمتر از یک هفته از دیدار مهدی صفری معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه با ایوان خیل وزیر امور خارجه ونزوئلا در کاراکاس، آیت الله سید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهوری اسلامی ایران، امروز یکشنبه (۲۱ خرداد) راهی ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه خواهد شد.

رئیس دستگاه دیپلماسی ونزوئلا با انتشار تصاویری از این دیدار در صفحه توییتر خود نوشت: ما بر اتحاد راهبردی ملت‌هایمان، تاکید و پیوندهای برادری را برای جهان چندقطبی تایید کردیم. ‌

تارنمای شبکه تلویزیونی دولتی ونزوئلا (VTV) با انتشار این خبر نوشت: روابط تهران و کاراکاس از نهم اوت ۱۹۵۰ (۱۸ مرداد ۱۳۲۹) آغاز شد و با فرا رسیدن انقلاب بولیواری، همکاری و همگرایی دوجانبه تقویت شد. ونزوئلا و ایران در جریان سفر نیکلاس مادورو (رئیس‌جمهوری ونزوئلا) به ایران، توافقنامه همکاری ۲۰ ساله امضا کردند و به رغم تحریم‌های اعمال شده توسط ایالات متحده و متحدانش علیه هر دو کشور، تهران و کاراکاس تلاش‌های خود را برای توسعه متقابل با یکدیگر تجمیع کردند.

به این ترتیب، با گذشت بیش از ۷۰ سال از آغاز روابط دو پایتخت در فاصله نزدیک به ۱۲ هزار کیلومتری با یکدیگر و با وجود طی دوران پر افت و خیز مناسبات، آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی راهی آمریکای لاتین و ونزوئلا، احتمالا به عنوان نخستین مقصد، می‌شود تا نه تنها بازدید سال گذشته همتای ونزوئلایی خود را پس دهد، بلکه اقدام عملی دیگری در راستای سیاست تقویت روابط با کشورهای همسو و دوست، در کارنامه دولت سیزدهم به ثبت برساند.

دولت سیزدهم فراتر از رویکرد ایدئولوژیک‌محور، همکاری‌های اقتصادی و بازرگانی با کشورهای آمریکای لاتین را در اولویت قرار داده است. همکاری‌ها با ونزوئلا اگر چه در ماه‌های اخیر چشمگیرتر بوده است (همچون راه‌اندازی مسیر مستقیم کشتیرانی و تحویل نخستین محموله از خودروهای ایرانی به ونزوئلا)، رویه انجام شده میان کاراکاس- تهران در قبال روابط کشورمان با سایر کشورهای منطقه (با در نظر گرفتن اقتضائات و شرایط خاص هر کشور) قابل تکرار بوده و تا آن زمان، زمینه‌های فراهم شده در روابط با دولت مادورو می‌تواند، تسهیل‌کننده روابط ایران با آمریکای لاتین باشد. چنان که حسین قریبی سفیر کشورمان در برزیل خاطر نشان کرد: در حوزه صادرات به برزیل، در حال حاضر می‌توان از ظرفیت خط ایران به ونزوئلا به خصوص در مناطق شمالی برزیل استفاده کرد.

توسعه ارتباطات فرهنگی میان دو کشور ایران و ونزوئلا نیز به عنوان یکی از شروط تقویت و تداوم روابط اقتصادی دو کشور خواهد بود که به ویژه در یکسال اخیر شاهد بودیم و ضرورت تکرار این رویه در قبال سایر کشورها احساس می‌شود. رونمایی از تقریظ رهبر معظم انقلاب بر کتاب سلول شماره ۱۴ در نمایشگاه فرهنگ و دوستی ایران- ونزوئلا، رونمایی از کتاب کودتا از درون تالیف ارنستو ویِگاس وزیر فرهنگ ونزوئلا در نمایشگاه کتاب تهران از جمله برجسته‌ترین این اقدامات است.

تبادل‌های دیپلماتیک مقام‌های ونزوئلایی و ایرانی در یکسال گذشته به اندازه‌ای فشرده بوده است که پیش از سفر رئیس‌جمهوری کشورمان به این منطقه، حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه و علی باقری معاون سیاسی وزارت امور خارجه نیز در تورهایی جداگانه به آمریکای لاتین سفر کردند. امیرعبداللهیان در سفر به نیکاراگوئه و در دیدار با دنیس مونکادا وزیر امور خارجه این کشور تاکید کرد: در چارچوب دکترین سیاست خارجی ایران، نگاه به آمریکای لاتین، مورد توجه جدی ما است.

فراتر از تقویت روابط دوجانبه میان ایران و پایتخت‌های این سه کشور آمریکای لاتین و کارائیب، سفر آیت الله رئیسی به این منطقه که پس از بازدید مادورو از عربستان و عادی‌سازی روابط میان تهران- ریاض انجام می‌شود، پیام مهمی را به جهان غرب مخابره می‌کند. توانایی و ظرفیت بالای ایران برای ایجاد پیوندهای راهبردی و حفظ اتحادهای استراتژیک، سیگنالی قوی‌ در عرصه بین‌المللی در نظر گرفته می‌شود.

روزنامه واشنگتن پست به تازگی با استناد به یک سند محرمانه اطلاعاتی نوشت که بن سلمان ولیعهد سعودی، به قطع روابط با آمریکا و گرفتن انتقام اقتصادی از این کشور تهدید کرده است. این ادعای روزنامه آمریکایی در شرایطی مطرح شد که آنتونی بلینکن در سفر اخیر به عربستان با تاکید بر روابط مستحکم میان دو کشور گفت: هرگز خاورمیانه را ترک نخواهیم کرد. با اینحال ریاض در ماه‌های اخیر روابط خود با کشورهای هدف توطئه‌های واشنگتن و متحدانش را احیا و تقویت کرده است.

اکنون بار دیگر، هیات ایرانی اینبار با حضور عالی‌ترین مقام دولت راهی ونزوئلا، کوبا و نیکاراگوئه می‌شود تا علاوه بر پیگیری توافق‌های قبلی، برای ترسیم نقشه راه آینده، تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی کنند. انتخاب ونزوئلا، نیکاراگوئه و کوبا به عنوان نخستین مقصدهای تور آمریکای لاتین رئیس‌جمهوری کشورمان تصادفی نیست و کنار هم قرار گرفتن اسم این کشورها در فهرست دولت‌های مخالف سلطه آمریکا، در دوره گذار به عصر چندقطبی، بیش از هر عامل دیگر خودنمایی می‌کند.

چنان که ایران در مسیر عضویت در سازمان همکاری شانگهای قرار دارد و برای پیوستن به بریکس (بلوک اقتصادهای نوظهور جهان) اعلام آمادگی کرده است، اتحاد ایران با این سه کشور آمریکای لاتین و تکیه به اقداماتی که به آن‌ها امکان دهد تا مکانیسم‌های مالی خود، ساز و کارهای همکاری مبتنی بر همبستگی و احترام، ذیل چتر قانون و در راستای خیر عمومی را گسترش دهند، برای همه طرف‌ها سودآور خواهد بود.