کام شیرین اقتصاد کشاورزی فارس با تولید ۱۵ هزار تُنی عسل

به گزارش خبرنگار ایرنا، ارزآوری صادرات عسل و اشتغالزایی این صنعت در سال‌های اخیر باعث شده که طرح توسعه زنبورداری در اولویت مسئولان کشور قرار بگیرد.

رتبه سوم ایران در تولید عسل؛ ۹۶ هزار زنبورستان

بر اساس سرشماری‌ها و گزارش‌های منتشر شده صنعت زنبورداری و تولید عسل در جهان از سال ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۰ میلادی با رشد ۳۵.۸ درصدی مواجه بوده است. در واقع کشورهایی از جمله هند، ایران، چین و ترکیه که کشورهای آسیایی هستند بیشترین ظرفیت در تولید عسل جهان را دارند و کشور ایران توانسته رتبه سوم را در تولید عسل به خود اختصاص دهد.

در حال حاضر حدود ۹۶ هزار زنبورستان در کشور وجود دارد که سالانه ۱۳۶ هزار تُن عسل تولید می‌کنند و صنعت زنبور کشور با ۱۱ هزار و ۵۳۴ کلنی ۱۵۰ هزار نفر اشتغال‌زایی مستقیم داشته است.

بدون شک کشور ایران با توجه به تنوع مناسب گیاهی، ظرفیت قابل‌توجهی در تولید عسل دارد و تا امروز بیش از ۵۰ نوع عسل در کشور تولید شده است.

به گفته مجری طرح توسعه زنبورداری کشور پیش‌بینی می‌شود که حوزه تولید عسل امسال رشد چهار درصدی را تجربه کند که این عدد در سایر محصولات وابسته ۱۵ درصد خواهد بود. توجه دولت سیزدهم به توسعه این صنعت باعث شد که ۱۴۵ میلیارد ریال تسهیلات از ابتدای این دولت تاکنون از طریق صندوق حمایت از توسعه صنعت زنبورداری به تعاونی‌های زنبورداری کشور پرداخت شود.

چه استان‌های در صنعت تولید عسل فعالیت دارند؟

هم‌اکنون بسیاری از استان‌های کشور فعالیت‌های قابل توجهی در صنعت تولید عسل و زنبورداری دارند و رقابت پایاپایی بین این استان‌ها برای ورود به بازارهای جهانی شکل گرفته است. آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی، اردبیل، کرمانشاه، اصفهان، مازندران و گیلان از استان‌های تولیدکننده عسل در کشور به شمار می‌روند.

استان فارس نیز به دلیل برخورداری از شرایط اقلیمی و آب و هوایی مناسب، از دیرباز به عنوان یکی از مناطق پرورش زنبور عسل در کشور محسوب می‌شود.

ارتقای جایگاه فارس در تولید عسل

این استان در سال ۱۳۹۶ با دارا بودن ۶۶۸ هزار کلنی و تولید ۶ هزار و ۲۰۰ تن عسل رتبه چهارم کشور و با فعالیت پنج هزار و ۵۰۰ زنبوردار رتبه سوم کشور را به لحاظ تعداد زنبوردار در اختیار داشت. طبق سرشماری از کلنی‌های زنبور عسل در سال ۱۴۰۱ تقریباً یک میلیون و ۱۰۰ هزار کلونی زنبور در استان فارس شناسایی و هفت هزارو ۲۷۰ تن عسل از این کندوها برداشت شده است که از میان شهرستان‌های استان، فیروزآباد، کازرون و ممسنی بیشترین کلونی و تولید عسل را دارند.

به اعتقاد معاون مدیریت طیور و زنبور عسل جهاد کشاورزی فارس با توجه به ظرفیت‌های استان برای زنبورداری این میزان می‌تواند افزایش یابد و برای رونق زنبورداری و افزایش تولید عسل، حفظ مراتع، اجرای طرح‌های آبخیزداری، آموزش زنبورداران، ارائه تسهیلات و تأمین نهاده‌ها مهمترین اقداماتی است که باید انجام شود.

ضرورت فراهم شدن شرایط برای توسعه بازار

با توجه به ظرفیت تولید عسل از لحاظ کمی و کیفی در استان فارس مسئولان این استان تولید پایدار و اقتصادی را با هدف توسعه بازار و صادرات عسل در اولویت قرار داده‌اند.

مدیرعامل اتحادیه زنبورداران فارس هم که معتقد است توسعه بازار یکی از دغدغه‌های زنبورداران استان است یکی از اهداف این اتحادیه را افزایش تولیدات زنبور عسل و عرضه عسل با یک نام تجاری دانست و در گفت و گو با خبرنگار ایرنا بیان کرد: در حال حاضر این استان از هشت هزار زنبوردار فعال و بیش از یک میلیون و ۴۰۰ هزار کلنی زنبور عسل برخوردار است.

سید محمد رضوی افزود: این در حالیست که سالیانه افزون بر ۱۵ هزار تُن عسل و فرآورده‌های زنبور عسل در استان تولید می‌شود و این استان در حوزه تولید عسل از رتبه سوم در کشور بهره می‌برد.

نقش استراتژیک زنبور عسل در حیات کره زمین

وی با اشاره به آیه ۶۹ سوره نحل افزود: عسل یکی از هدیه‌های ارزنده و پرارزش طبیعت است که در قرآن کریم از آن به عنوان «شفاء» یاد می‌کند. در قرآن کریم حضرت حق می‌فرماید «خوردن عسل برای مردم شفاء است.»

رضوی اضافه کرد: در حال حاضر نقش گرده‌افشانی زنبور عسل فراتر از تولیدات مستقیم زنبور عسل در جهان شناخته می‌شود؛ بر اساس شواهد موجود و به طور متوسط ارزش افزوده محصولات زراعی و باغی که در نتیجه گرده افشانی زنبور عسل ایجاد می‌شود, حدود ۱۴۳ بار بیشتر از ارزش عسل و سایر تولیدات کندو است.

اهمیت نقش رسانه و فرهنگ‌سازی در صنعت زنبورداری

وی بیان کرد: نیاز است که رسانه‌ها در این زمینه ورود کنند تا بتوانیم نقش زنبورعسل در گرده‌افشانی را برای دستگاه‌های ذیربط تبیین کنیم.

مدیرعامل اتحادیه زنبورداران استان فارس گفت: متأسفانه در برخی مواقع شاهد هستیم که باغداران و زارعان به جای اینکه حامی زنبورداران باشند با سم‌پاشی‌های بی‌رویه باعث نابودی این حشره می‌شوند. این درحالیست که زنبورداران موجبات حفظ و بقای منابع طبیعی و افزایش بهره‌وری تولیدات کشاورزی، باغی و زراعی می‌شوند.

رضوی با اعتقاد به اینکه نبود زنبور عسل روی کره زمین کل سیستم غذایی جهان را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد، افزود: رسانه‌ها نقش مهمی در تبلیغ و ترویج این موضوع ایفا می‌کنند.

مشکلات صنعت زنبورداری در فارس

با این حال صنعت زنبورداری در استان فارس با مشکلات بسیاری رو به رو است. همان گونه که گفته شد عمده مشکلات این صنعت در بحث فروش محصولات است؛ به علت نبود تبلیغات مستمر و آشنایی عامه جامعه از خواص محصولات زنبور عسل، بحث فروش یک مشکل اساسی در این صنعت محسوب می‌شود. همچنین عرضه عسل‌های تقلبی با قیمتی پایین زنبورداران را برای فروش با مشکلات بسیاری مواجه کرده است.

از دیگر معضلات صنعت زنبورداری در استان عدم آشنایی کشاورزان با فواید زنبور عسل و مخالفت آنها در همکاری با زنبورداران است.

بسیاری از زنبورداران معتقدند کشاورزان استان درباره زنبور عسل دیدگاه مطلوبی ندارند و تصور می‌کنند وجود زنبور عسل برای باغ‌های آن‌ها زیان‌بار است. این در حالیست که گرده‌افشانی در باغ‌ها توسط زنبور عسل ارتباط مستقیم با افزایش کمیت و کیفیت محصولات دارد.

بنابراین مردم استان باید به صورت همگانی با فرهنگ پرورش زنبور عسل و فواید آن آشنا شوند که این موضوع نیازمند همکاری همه جانبه مردم، زنبورداران و مسئولان است.