فیلمنامه داستانی باید کشش داشته باشد

به گزارش ایرنا از روابط عمومی موزه سینما، ششمین جلسه کارگاه«خلق ایده؛ ساخت فیلمنامه» با حضور علی اکبر قاضی نظام عصر روز گذشته در موزه سینمای ایران برگزار شد.

قاضی نظام در این نشست با اشاره به ارکان نویسندگی گفت: انگیزه، هدفمند بودن، اراده به نویسندگی، احساس و عاطفه خاص، جهان‌بینی و اعتقاد، شرایط محیطی مناسب و تسلط بر زبان از اهمیت خاصی برخوردار است. همچنین یک طرح داستانی خوب باید به سوالاتی مانند چه چیزی؟کجا؟چه وقت؟چرا و چگونه پاسخ دهد.
وی مواردی که یک طرح خوب به آن نیاز دارد را برشمرد و افزود: یک طرح خوب باید باورکردنی، کامل و روشن و رشته حوادث منظم و ناگسسته ای داشته باشد همچنین دارای گره‌هایی باشد تا به یک اوج منطقی برسد و با احساسات و عواطف انسانی سر و کار داشته باشد و مهمتر اینکه بهتر است بکر باشد.

قاضی‌نظام با بیان اینکه یک طرح داستانی باید کشش داشته باشد، بیان داشت: طرح موقع خلق شدن با شخصیت مطرح می‌شود و حوادث و رویدادها را شخصیت اصلی می‌پروراند و موضوع قصه، با شخصیت در موقعیت شکل می‌گیرد.

وی افزود: معمولا در طرح با شخصیتی روبرو می‌شویم که هدفی را دنبال می‌کند البته گاهی شخصیت‌ها در مقابل یکدیگر قرار می‌گیرند و موجب کشمکش می‌شود و بهترین نوع کشمکش، کشمکشی است که در مقابل هم بایستند. مانند انیمیشن «تام و جری».

این نویسنده افزود: یک طرح خوب و استادانه باید از انسجام کافی برخوردار باشد و از تداوم به اوج و نتیجه برسد بدین ترتیب ایده اولیه شکل می‌گیرد و نباید از یاد ببریم که طرح خوب از منطق علت و معلولی برخوردار است. طرح، ماده خام و طبیعت «واقعه» است که به اختیار مدلل شده باشد.

وی افزود: هنرمند یا نویسنده، این ماده خام را پرورش می‌دهد، شفاف می‌سازد و آن را به درستی پرداخت می‌کند، به آن حرکت و رشد می‌دهد و فضا و ابعاد هنری به آن می‌بخشد، ساختمان و زبان هنری به آن می‌دهد ، شخصیت‌هایش را می‌سازد و جهان‌بینی خاص خود را در آن می‌پراکند و به نتیجه و هدف می‌رساند.

قاضی‌نظام با بیان اینکه به عنوان نویسنده باید آنقدر بنویسید تا به طرح اولیه برسید، گفت: طرح داستان باید رشته‌ای از وقایع به هم پیوسته باشد و به نتیجه معینی بپیوندد که در این صورت هر یک از این وقایع را بحران داستان می‌گوییم. بحران‌ها، نقاط تغییر وضع یا نقاط تغییر منظر هستند و هر یک به دیگری گره خورده و همه با هم داستان را به سوی بحرانی عمده یا اوج داستان هدایت می‌کند که تسلسل و تدام این وقایع را آکسیون می‌گویند.

وی در ادامه گفت: یک نویسنده خوب باید در عرض یک یا نیم ساعت بتواند قصه کامل خود را بازگو کند. باید توجه داشته باشید که در طرح، شخصیت‌پردازی انجام نمی‌شود و دیالوگ ندارد، مگر آنکه دیالوگ اهمیت بسزایی در فیلمنامه داشته باشد.

قاضی‌نظام عناصر اساسی داستان را برشمرد و گفت: موضوع، محتوا، ساختمان، زبان، شخصیت، فضا، حرکت و برخورد، نتیجه و هدف عناصر اصلی داستان را تشکیل می‌دهند. ساختار فیلمنامه نیز بسیار مهم است و از عناصری مانند پیرنگ، شخصیت، کشمکش، بحران، نقطه اوج (به عنوان مهم‌ترین بحران) و گفت‌وگو و معرفی آنچه بیننده باید بداند، تشکیل می‌شود.