به گزارش خبرنگار گروه جامعه ایرنا، خبر و فراخوان‌های جذب سرباز معلم موضوعی است که هرساله در خردادماه اعلام می‌شود و در واقع آموزش و پرورش بخشی از کمبود نیروی خود را از این طریق رفع می‌کند. هرچند که سرباز معلم‌ها پرتوان هستند اما معلمی و بویژه آموزگاری نیازمند تخصص و تجربه کافی در حوزه تدریس است، اعزام سرباز معلم بدون تخصص و رشته مرتبط به مناطق کمتربرخوردار کشور درحالی انجام می‌شود که این روزها در همه جوامع از آموزش با روش نوین برای یادگیری موثر صحبت می‌شود.
اعزام سرباز معلم و نیروهای بدون تخصص به مناطق محروم در واقع پاسخی نامناسب به اجرای عدالت آموزشی در کشور است، کارشناسان حوزه نظام تعلیم و تربیت معتقدند که صحیح نیست که معلم توانمند و آموزش دیده در مدرسه‌ای در شهرها و یک سرباز معلم یا نیروی خرید خدمات به مناطق عشایر، روستایی و مرزی اعزام شود.
عدالت آموزشی موضوع مهمی است که رهبر معظم انقلاب هم در بیانات خود به آن تاکید داشتند، رهبر انقلاب اسلامی در ارتباط تصویری با وزیر، معاونان، مدیران و روسای وزارت آموزش و پرورش در سی و چهارمین اجلاس آموزش و پرورش، به بیان مهمترین موضوعات، مفاهیم و کاستی های موجود در آموزش و پرورش کشور پرداختند. موضوعاتی همچون تکریم جایگاه معلم در جامعه، سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، مفهوم عدالت آموزشی و حساسیت های مربوط به این حوزه در سخنان ایشان مورد توجه قرار گرفت.
با وجود تمام این موارد، اما هنوز هم شاهد جذب و بکارگیری سرباز معلم‌ها در کلاس‌های چندپایه هستیم که نیازمند تخصصی ویژه‌تر در حوزه معلمی است. فراهم کردن امکانات تحصیل و اعزام معلم به مناطق کمتربرخوردار موضوع بسیاری مهم است که برای توسعه کشور باید مورد توجه باشد.
تعدادی از والدین در مناطق عشایر و مرزی در گفت‌وگو با ایرنا اعلام کردند که بسیاری از فرزندان آنها با توجه به نبود امکانات مناسب و همچنین نداشتن معلم متخصص کم و بیش تا پایان دوره ابتدایی تحصیل می‌کنند و پس از آن هم باید برای ادامه تحصیل به شهر بروند که با توجه به هزینه بسیار رفت و آمد و در مواقعی اجاره محل سکونت، این اقدام برای بسیاری از آنها فراهم نیست.
معلم، مهمترین عامل در ارتقای کیفیت یادگیری
در راستای بررسی وضعیت یادگیری دانش‌آموزان در مناطق محروم، رضوان حکیم‌زاده استاد برنامه‌ریزی آموزشی دانشگاه تهران امروز در گفت‌وگو با خبرنگار گروه جامعه ایرنا درباره جذب و به کارگیری سربازمعلم‌ها برای آموزگاری در مناطق محروم اظهار کرد: معلم یکی از مهمترین عوامل موثر در ارتقای کیفیت یادگیری در کلاس درس است بنابراین اگر همه امکانات و منابع را هم آماده کنیم اما معلم آماده و آموزش دیده سرکلاس حضور نداشته باشد، امکان یادگیری دانش‌آموز ایجاد نمی‌شود.
وی افزود: همچنین بررسی‌ها نشان داده یک معلم آموزش دیده و آماده با رشته مرتبط در شرایط با منابع کم، می‌تواند بسیاری از کمبودها را با نقش پررنگ خودش جبران کند.
این کارشناس آموزشی با تاکید براینکه معلم می‌تواند جایگزین بسیاری از نداشته‌های ما در نظام آموزشی باشد، عنوان کرد: هنگام صحبت درباره مناطق محروم، مسئله استفاده از معلم آموزش‌دیده جدی‌تر می‌شود چراکه یکی از عوامل موثر در فراهم‌کردن محیط مناسب برای یادگیری خانواده‌ها هستند که می‌توانند به دانش‌آموزان بویژه در دوره ابتدایی کمک کنند.
حکیم‌زاده یادآور شد: با توجه به اینکه ممکن است خانواده‌ها در مناطق محروم سواد موثری برای همراهی دانش‌آموزان در مقایسه با مناطق برخوردار نداشته باشند، نقش معلم بسیار پررنگ‌تر، جدی‌تر و مهم‌تر می‌شود، در واقع در مناطق برخوردار فرزندان، والدین باسواد و تحصیل‌کرده دارند که در مسیر علم‌آموزی می‌توانند از کمک‌های آنان بهره‌مند شوند.
وی ادامه می‌دهد: اهمیت سیاست‌های بکارگیری معلم در مناطق مختلف می‌تواند ارتباط مستقیم با ارتقا عدالت آموزشی، کاهش فاصله‌های نابرابری یادگیری میان دانش‌آموزان در مناطق کمتربرخوردار و برخوردارتر را ایجاد می‌کند، درواقع سیاست درست این است که با ارائه مشوق‌هایی مناسب‌ترین و آموزش دیده‌ترین افراد برای مناطق کمتر برخوردار و مناطق محروم به‌کار گرفته شود.
جذب سرباز معلم و افزایش نابرابری‌های آموزشی
اگر سیاستی برای بکارگیری سربازمعلم وجود دارد باید در پست‌هایی غیراز آموزگاری و در مناطقی غیراز مناطق محروم بکارگرفته شوند.
این استاد دانشگاه افزود: سربازمعلمان عزیز باوجود اینکه انگیزه لازم را دارند اما به دلیل اینکه آموزش‌های لازم را ندیده‌اند و برخی رشته‌های نامرتبط دارند، باعث می‌شود نابرابری‌های آموزشی و یادگیری افزایش یابد.
حکیم‌زاده ادامه داد: اگر سیاستی برای بکارگیری سربازمعلم وجود دارد باید در پست‌هایی غیراز آموزگاری و در مناطقی غیراز مناطق محروم بکارگرفته شوند. همچنین می‌توان از روش‌های دیگری استفاده کرد تا با بکارگیری مشوق‌هایی در مناطق محروم از معلمان آموزش‌دیده بهره‌مند شد.
وی یادآورشد:در یکی از بازدیدهایی که از مناطق مرزی استان خراسان جنوبی داشتم، با سرباز معلمی که تحصیل‌کرده رشته حسابداری بود مواجه شدم، این سرباز معلم در کلاسی چندپایه تدریس می‌کرد اما وقتی از این فرد پرسیدم که آیا برای تدریس آموزش خاصی دیده است پاسخ داد که خیر، با توجه به کمبود نیرو بلافاصله به کلاس‌های درس اعزام شده‌اند.
شرایط یادگیری دانش‌آموزانی که معلم آنها سربازمعلم است، بسیار متفاوت از شرایط یادگیری دانش‌آموزانی است که معلم آنها فارغ التحصیل در رشته آموزش ابتدایی است.
حکیم‌زاده با بیان اینکه یکی از گام‌های مهم در جهت تغییر سیاست‌ها برای از بین بردن فاصله در این مناطق، سیاست جذب و بکارگیری معلم آموزش‌دیده و آماده است، افزود: ۲ روش استفاده از نیروهای خریدخدمات آموزشی و جذب سرباز معلم در مناطق محروم باعث کاهش یادگیری دانش‌آموزان می‌شود.
بکارگیری نیروهای آموزش دیده برای جبران کمبودها در مناطق محروم
وی ادامه داد: باید روش‌های مناسب برای بکارگیری نیروهای آماده و آموزش دیده برای جبران سایر کمبودهای دانش‌آموزان مناطق کمتربرخوردار بکارگرفته شود.
این استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش که چگونه می‌توان طرح‌های تشویقی برای تدریس معلمان آموزش دیده در مناطق محروم ایجاد شود، اظهار کرد: نمونه‌های روشنی در حوزه‌های دیگر وجود دارد، زمانی که یک پزشک را برای گذراندن دوره طرح به مناطق محروم اعزام می‌کنند ، وسیله رفت و آمد، مکانی برای سکونت و حقوق بیشتر برای او در نظر گرفته می‌شود بنابراین اگر قائل به این باشیم که تربیت مهمترین و تخصصی‌ترین کاری است که دولت‌ها باید در قبال شهروندان انجام دهند، بی شک از مشوق‌هایی که در بخش‌های دیگر به کار گرفته می‌شود، در این حوزه هم استفاده می‌کنند.
حکیم‌زاده ادامه داد: همچنین نمونه‌های تشویقی در صنعت نفت برای اعزام مهندسان به مناطق آب‌وهوایی سخت مانند عسلویه درنظرگرفته شده تا افراد رغبت برای رفتن پیدا کنند، بنابراین اگر نگاهمان را عوض کنیم می‌توان با ایجاد اندکی مشوق و رفع دغدغه‌های اصلی معلمان آنها را برای تدریس به این مناطق اعزام کرد.
بی شک با موارد تشویقی می‌توان بسیاری از فارغ التحصیلان دانشگاه‌های معتبر دولتی در رشته‌های علوم تربیتی را که با بودجه این کشور آموزش دیده‌اند و بسیار شایسته‌تر از سربازمعلمانی هستند که با رشته‌های غیرمرتبط این کار را انجام می‌دهند را برای تدریس دانش‌آموزان به مناطق کمتربرخوردار فرستاد.
این کارشناس آموزشی با تاکید براینکه بکارگیری سیاست‌های تشویقی کار بسیار پیچیده‌ای نیست، گفت: با تغییر نگاه و اولویت‌ها و اهمیت قائل شدن برای بهبود وضعیت، این مشوق‌ها را هم می‌توان در نظام بودجه‌ریزی کشور تعریف کرد.
حکیم‌زاده افزود: امیدوارم رسانه‌ها به عنوان یک دغدغه ملی بیش از پیش به این فاصله آموزشی و یادگیری که روزبه روز درحال افزایش است، در شرایط یادگیری دانش‌آموزان مناطق کمتر برخوردار در مقایسه با سایر دانش‌آموزان بپردازند.
وی خاطرنشان کرد: بحث بررسی عدالت آموزشی و عدالت در فرصت‌های یادگیری موضوع مناسبی است که به دانش‌آموزان بسیار کمک می‌کند تا جزء اولویت اول سیاستگذاران در مجلس و دولت قرار گیرد.
نظر شما