تصویب کلیات ۲ طرح کلان ملی در جلسه شورای عالی عتف/تعیین اولویت‌های پژوهش و فناوری کشور

به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری (عتف) به عنوان نهادی فرابخشی به ریاست رئیس‌جمهور مرجع تصمیم‌گیری در مورد مهم‌ترین اولویت‌ها و برنامه‌های پژوهش و فناوری کشور است. این شورا به عنوان نهاد فرابخشی سیاست‌گذار علوم، تحقیقات و فناوری کشور بر اساس ماده ۹۹ قانون برنامه سوم توسعه و مواد سه و چهار قانون تشکیل وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (مصوب مرداد ۱۳۸۳) و با هدف ایجاد هماهنگی و یکپارچگی در سیاست‌گذاری کلان اجرایی در حوزه علوم، تحقیقات و فناوری تشکیل شد. این شورا وظیفه اولویت‌بندی و انتخاب طرح‌های اجرایی بلندمدت سرمایه‌گذاری کلان در بخش‌های آموزشی و پژوهشی و فناوری، بررسی و پیشنهاد منابع مالی مورد نیاز در حوزه‌های علوم، تحقیقات و فناوری را بر عهده دارد.

بیست‌وهشتمین جلسه این شورا، دوازدهم مردادماه سال گذشته با حضور رئیس‌جمهور برگزار شد؛ در حالی که ۱۱ سال از آخرین حضور رئیس‌جمهور وقت در این جلسه گذشته بود و جلسات این شورا با حضور معاون اول رئیس‌جمهور برگزار می‌شد.

گزارشی از بیست‌وهشتمین جلسه شورای عالی عتف را اینجا بخوانید.

بیست‌ونهمین جلسه شورا نیز کمتر از یک سال بعد از جلسه بیست وهشتم دیروز (سوم تیر) و با حضور رئیس‌جمهور برگزار و طی آن کلیات ۲ طرح‌ سیاست‌گذاری بلندمدت کلان ملی به نام‌های ارتقای کارآمدی سیاست‌گذاری جوانی جمعیت کشور و برگزاری آزمون‌های الکترونیکی سازمان سنجش آموزش کشور تصویب شد.

همچنین کلیات ۳ طرح‌ تعیین اولویت‌های پژوهش و فناوری کشور، راهکارهای تسهیل و رفع موانع اجرایی پژوهش و فناوری در کشور، سکوی نظام ایده‌ها و نیازها (نان) به عنوان پنجره واحد نظام ملی نوآوری کشور و اصول ارزیابی نظام علم، فناوری و نوآوری کشور بررسی، تایید و مقرر شد با اعمال دیدگاه‌ها و نظرات طرح شده، مصوب تلقی شوند.

تعیین اولویت‌های پژوهش و فناوری کشور

پیمان صالحی در گفت‌وگو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا در مورد بیست‌ونهمین جلسه شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری (عتف) اظهار داشت: این جلسه عصر شنبه (سوم تیر) با حضور آیت‌الله سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهوری در محل نهاد ریاست‌جمهوری با حضور قریب به اتفاق اعضا برگزار شد.

دبیرکل شورای عالی عتف در مورد دستور جلسه توضیح داد: اولین بحث تعیین اولویت‌های پژوهش و فناوری کشور بود. شورای عالی عتف بر اساس قانون موظف است در بازه‌های پنج‌ساله اولویت‌های پژوهش و فناوری کشور را احصا و ابلاغ کند. این طرح به مدت یک سال و نیم در دبیرخانه شورای عالی عتف تدوین شده و مراحل مختلفی را پشت سر گذاشته است.

ملاحظات دبیرخانه برای تعیین اولویت‌های پژوهش و فناوری مبتنی بر چالش‌های موجود در کشور و همچنین کلان‌روندهایی است که با نگاه آینده‌نگرانه به وضعیت علوم، تحقیقات و فناوری باید داشته باشیم. بنابراین در طول این پروژه چالش ها و کلان‌روندها در ۹ حوزه اصلی بررسی شده و منجر به تعدادی اولویت پژوهشی گردیده است که در جلسه بحث و کلیات آن تصویب شد و مقرر شد بعد از تغییراتی ابلاغ ‌شود.

تصویب کلیات دو طرح کلان

معاون پژوهشی وزارت علوم ادامه داد: دو طرح کلان ملی هم در جلسه دیروز مطرح شد. بر اساس قانون تشکیل شورای عتف به سال ۱۳۸۳، این شورا در واقع مامور و مسئول طرح‌های سیاست‌گذاری بلندمدت کلان ملی در کشور در حوزه آموزش، پژوهش و فناوری است. با توجه به این امر دو طرح کلان در جلسه دیروز مطرح شد.

طرح‌های کلان ملی طرح‌هایی است که وظایف ذاتی یک سازمان نیست و برای اجرای آن باید بازیگران مختلف و اصلی حوزه علوم، تحقیقات و فناوری فعال شوند و طرح را اجرا کنند.

وی تاکید کرد: یکی از طرح‌های کلان ملی برگزاری آزمون‌های هوشمند سازمان سنجش بود که در دبیرخانه بعد از مطالعاتی تدوین شده بود، این طرح در جلسه ارائه و کلیات آن تصویب شد. سازمان سنجش آموزش کشور سالانه ۱۶۰ آزمون برگزار می‌کند و برگزاری آزمون‌های هوشمند. بر اساس پیشنهادات سازمان سنجش لازم است تا بتوانیم آزمون‌ها را با سرعت، دقت، امنیت و پاسخگویی بیشتر برگزار کنیم.

عضو هیات‌علمی دانشگاه شهید بهشتی ادامه داد: طرح کلان ملی دیگر افزایش کارامدی سیاست‌گذاری قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده است. قانون جوانی جمعیت سال ۱۴۰۰ تصویب شد و به دنبال‌ آن ستاد ملی جوانی جمعیت تشکیل شد. این ستاد وظایف گسترده‌ای دارد. دبیرخانه شورای عالی عتف از جنبه تحقیقاتی و فعالیت‌های علمی که باید انجام شود، برای تدوین و تهیه اسناد پشتیبان و پایه‌ها و ستون‌های علمی آن این طرح را مطرح کرده است.

این طرح کلان شامل زیرطرح‌های کلان زیادی است که ذیل طرح کلان ارائه شده‌اند و دیروز مطرح شد. کلیات طرح تصویب و مقرر شد با توجه به اینکه منابع طرح کلان باید از محل ماده ۳۹ قانون جوانی جمعیت تامین شود، طرح‌ها آماده شده، به تایید ستاد جوانی جمعیت برسد و بعد از تایید ستاد راهکار اجرایی در دبیرخانه شورای عالی عتف وجود دارد و به این شکل اجرا شود.

صالحی گفت: این طرح کلان شامل زیرطرح‌های زیادی است که ذیل طرح اصلی ارائه شده‌اند و دیروز مطرح شد. کلیات طرح تصویب و مقرر شد با توجه به اینکه منابع طرح کلان باید از محل ماده ۳۹ قانون جوانی جمعیت تامین شود، طرح‌ها آماده شده، به تایید ستاد جوانی جمعیت برسد و بعد از تایید ستاد اقدامات اجرایی در دبیرخانه شورای عالی عتف طبق رویه های موجود انجام خواهد شد.

دبیرکل شورای عالی عتف موضوع بعدی را مواردی برای تسهیل و رفع موانع انجام پروژه‌های پژوهشی برشمرد که در خصوص صدور مفاصا حساب بیمه، ترخیص تجهیزات آزمایشگاهی از گمرک و ارائه ضمانت نامه کلیاتی به تصویب رسید.

وی موضوع دیگر این جلسه را یکپارچه‌سازی سامانه‌های متعدد در حوزه فناوری و پژوهش دانست و گفت: بحث ما این نیست که این سامانه‌ها یکی و در هم ادغام شوند؛ بلکه منظور ایجاد یک پنجره واحد است. شورای عالی انقلاب فرهنگی در رابطه با سکوها و سامانه‌های مرتبط با علم و فناوری مصوبه‌ای دارد که این سکوها باید ساماندهی شوند. بنابراین در راستای مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی این ساماندهی به عهده سامانه نظام ایده ها و نیازها (نان) است و سامانه نان موظف شده به صورت پنجره واحد این انسجام‌بخشی‌ را انجام دهد. این انسجام‌بخشی اشکال مختلف دارد. مصوبه ما این است که سکوی نان به عنوان پنجره واحد نظام ملی نوآوری در کشور در نظر گرفته شود.

دبیرکل شورای عالی عتف افزود: در شورای عالی عتف این اقدامات آغاز شده و سامانه‌هایی مانند سمات، ساتع و ساجد را وارد سامانه نان کرده‌ایم. کلیات این طرح نیز مصوب شد. مسئولیت اجرای این مصوبه با پایگاه استنادی و پایش علم و فناوری جهان اسلام (ISC) است. مقرر شد آیین‌نامه‌های مربوطه در دبیرخانه تدوین شده و به تصویب کمیسیون دائمی عتف برسد.

معاون پژوهشی وزارت علوم گفت: مصوبه‌ای در سال ۱۳۸۳ در شورای عالی عتف داریم که شامل حمایت‌های ویژه‌ای از دانشمندان برتر کشور می‌شود که این موضوع در جلسه دیروز مطرح شد. این دانشمندان شامل دانشمندانی است که در مرزهای علم و دانش فعالیتهای ارزنده ای انجام داده اند و رتبه‌های برجسته علمی که در جهان کسب کردیم را مرهون این دانشمندان هستیم. بیشترین توجه به دانشمندان یک درصد برتر بین المللی و محققان برجسته ملی معرفی شده توسط موسسه استنادی و پایش علوم و فناوری جهان اسلام (ISC) است و قرار شد این دانشمندان حمایت شوند. کلیات طرح مصوب و مقرر شد آیین‌نامه در دبیرخانه تصویب شود.

جایگاه شورای عالی عتف

شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری (عتف) به عنوان نهادی فرابخشی به ریاست رییس‌جمهور مرجع تصمیم‌گیری در مورد مهم‌ترین اولویت‌ها و برنامه‌های پژوهش و فناوری کشور است. این شورا به عنوان نهاد فرابخشی سیاست‌گذار علوم، تحقیقات و فناوری کشور بر اساس ماده ۹۹ قانون برنامه سوم توسعه و مواد سه و چهار قانون تشکیل وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (مصوب مرداد ۱۳۸۳) و با هدف ایجاد هماهنگی و یکپارچگی در سیاست‌گذاری کلان اجرایی در حوزه علوم، تحقیقات و فناوری تشکیل شد. این شورا وظیفه اولویت‌بندی و انتخاب طرح‌های اجرایی بلندمدت سرمایه‌گذاری کلان در بخش‌های آموزشی و پژوهشی و فناوری، بررسی و پیشنهاد منابع مالی مورد نیاز در حوزه‌های علوم، تحقیقات و فناوری را بر عهده دارد.

در این شورا هفت وزیر، رؤسای سازمان مدیریت و برنامه ریزی، بانک مرکزی، فرهنگستان‌ علوم، نمایندگانی از مجلس شورای اسلامی به عنوان عضو ناظر و نمایندگان رؤسای دانشگاه‌ها، انجمن‌های علمی و تعدادی از صاحب نظران بخش‌های تولیدی و خدماتی دولتی و خصوصی عضویت دارند و انجام وظایف دبیرخانه‌ای این شورا طبق قانون به عهده معاونت پژوهش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است.

این شورای عالی از نظر ساختار اجرایی متشکل از یک کمیسیون دائم بر اساس ماده ۹ آیین نامه داخلی، ۱۰ کمیسیون تخصصی و یک کمیسیون هماهنگی امور علمی و فناوری است. دبیرکل شورا از سوی رییس‌جمهور به عنوان رئیس شورا منصوب می شود و معمولا معاون پژوهش وزارت علوم است. جلسات کمیسیون دائم برای استمرار و تسریع به فرایند تصمیم گیری و کارشناسی اولیه دستورکارهای شورای عالی نیز به ریاست دبیرکل یا وزیر علوم معمولا به صورت ماهانه تشکیل می شود.

کمیسیون دائم شورای عالی عتف از زمان شکل گیری (۸۳) تاکنون ۲۱۳ بار تشکیل جلسه داده است. شورای عالی عتف نیز تاکنون ۲۹ بار جلسه داشته که یک جلسه در دولت هشتم، ۱۳ جلسه در دولت های نهم و دهم، ۱۳ جلسه در دولت‌های یازدهم و دوازدهم برگزار شده است. بیست‌وهشتمین جلسه این شورا هم ۱۲ مرداد ۱۴۰۱ و بیست‌ونهمن جلسه شورا سوم تیر ۱۴۰۲ با حضور آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی برگزار شد.