به گزارش ایرنا، هاری نوعی عفونت ویروسی دستگاه اعصاب مرکزی است که قابل انتقال بین حیوان و انسان است و معمولا به واسطه گزش حیوان هار به انسان منتقل می‌شود و در صورت بروز علائم بیماری در انسان، باید گفت که در ۱۰۰ درصد موارد کشنده است اما خوشبختانه با وجود کشندگی بالا، در صورت انجام تمامی مراحل پیشگیری و درمان شامل شست‌وشوی صحیح محل گزش با آب و صابون و مواد ضدعفونی کننده، واکسیناسیون و تزریق به موقع سرم ضدهاری، می‌توان از ابتلا به این بیماری پیشگیری کرد.
خراسان رضوی به عنوان یکی از استان های بزرگ کشور و به خصوص شهرستان های مشهد و طرقبه شاندیز به دلیل شمار بالای رستوران ها و مراکز پذیرایی در معرض افزایش شمار سگ های ولگرد است و این امر به عنوان یکی از تهدیدات موجود در زمینه ابتلا و گسترش بیماری هاری قلمداد می‌شود.
راه‌های انتقال و نشانه‌های بیماری هاری
ویروس هاری هنگام گزش و از طریق بزاق حیوان هار به انسان انتقال می‌یابد؛ که می‌تواند از طریق تماس بزاق حیوان هار با خراش پوستی، چشم و غشاهای مخاطی دهان و غیره وارد بدن انسان شده و باعث بروز هاری در انسان شود.
ویروس پس از ورود به بدن، در عضلات تکثیر یافته و خود را به شبکه مرکزی اعصاب رسانده و در نهایت به غدد بزاقی انتشار می‌یابد.
دوره نهفته (کمون) بیماری در انسان حدود ۲ تا سه ماه است، اما ممکن است از چند روز تا یک سال هم طول بکشد. مدت این دوره، بستگی به مقدار ویروس وارد شده به بدن، محل گزش و شدت زخم دارد.
در صورت گزش در قسمت سر و گردن و ناحیه تناسلی، خطر ابتلا به هاری بیشتر از مواقعی است که گزش در دیگر نواحی بدن باشد.
نشانه‌های بیماری هاری شامل احساس اضطراب و نگرانی، سردرد، افزایش مختصر درجه حرارت بدن و بی قراری، درد و خارش در محل زخم، افزایش ترشحات بزاق، گرفتگی‌های عضلات تنفسی و تشنجات عمومی و در موارد نادر، هاری فلجی و کماست که بعد از بروز علائم، بیمار حداکثر ۲ هفته عمر می‌کند.
البته نشانه‌های بیماری هاری در حیوانات تا قدری متفاوت است و اگرچه این بیماری در همه حیوانات خونگرم ممکن است دیده شود، اما سگ‌ها بیشتر از بقیه در معرض خطر هستند.
نشانه‌های بیماری شامل احساس اضطراب و نگرانی، سردرد، افزایش مختصر درجه حرارت بدن و بی قراری، درد و خارش در محل زخم، افزایش ترشحات بزاق، گرفتگی‌های عضلات تنفسی و تشنجات عمومی و در موارد نادر، هاری فلجی و کماست. بعد از بروز علائم، بیمار حداکثر دو هفته عمر می‌کند.نشانه های هاری در سگ‌ها شامل رفتار غیرطبیعی، اضطراب غیرعادی، افزایش تحریک پذیری و بی‌اشتهایی است که طی یک تا ۲ روز علائم اضطرابی افزایش یافته، حیوان مبتلا حالت تهاجمی به خود می‌گیرد و تمایل شدیدی به گاز گرفتن اشیا، حیوانات و انسان‌ها، حتی صاحب خود، نشان می‌دهد.
حیوان مبتلا اغلب خود را نیز گاز گرفته و زخم‌های شدیدی در بدن خود ایجاد می‌کند. به علت فلج عضلات حلق، بلع بزاق برایش امکان پذیر نیست که منجر به افزایش ترشحات بزاقی و تغییر صدای حیوان می‌شود؛ شکل آرام یا بی صدای بیماری، نشانه‌های فلجی دارد و مرحله تحریکی آن بسیار کوتاه است یا وجود ندارد.
فلج از عضلات سر و گردن شروع شده و بلع حیوان را مشکل می‌کند؛ به طوری که گاه صاحب حیوان، مشکوک به وجود جسم خارجی مثل استخوان در گلوی حیوان می‌شود. سپس فلج به دست‌ها و پاها گسترش یافته و نهایتا منجر به مرگ حیوان می‌شود.
در گربه‌ها در اغلب موارد بیماری به شکل تهاجمی و علائم شبیه هاری در سگ است. روباه، شغال و گرگ نیز در برابر ویروس حساس بوده و اکثرا به نوع خشمناک بیماری دچار می شوند.
بیشتر بخوانید:
گزش سگ نقش ۷۰ درصدی در حیوان گزیدگی‌های خراسان رضوی دارد
۲۶۹ مورد حیوان گزیدگی در مه‌ولات خراسان رضوی به ثبت رسید
پیشگیری از هاری در انسان
با توجه به اینکه اغلب موارد ویروس هاری از طریق گزش سگ هار به انسان انتقال می‌یابد، یکی از مهمترین راهکارهای پیشگیری از هاری در انسان، پیشگیری و کنترل هاری در سگ‌هاست؛ بنابراین ضمن کنترل جمعیت سگهای بی صاحب و ولگرد، لازم است همه افراد جامعه در مورد چگونگی پیشگیری از هاری به دنبال گزش حیوانات و رعایت احتیاطات لازم در مواجهه با سگهای غریبه آموزش ببینند.
تمام افرادی که توسط حیوان مورد گزش قرار می‌گیرند، باید برای انجام اقدامات پیشگیری به نزدیک‌ترین مرکز خدمات جامع سلامت مراجعه کنند. اولین اقدام پس از گزش، شست‌وشوی تمامی جراحت حداقل به مدت ۱۵ دقیقه و ضدعفونی کردن محل زخم با الکل یا بتادین است.
همچنین انجام واکسیناسیون هاری ضروری است و در صورت نیاز، سرم ضدهاری در محل جراحت تزریق می‌شود.
شناسایی ۴۷ مورد هاری در حیات وحش خراسان رضوی
معاون سلامت اداره کل دامپزشکی خراسان رضوی گفت: از مجموع ۶۷ مورد مشکوک نمونه‌برداری شده در حیات وحش استان امسال ۴۷ مورد مثبت ابتلا به هاری ثبت شده است.
محمود قربان‌زاده افزود: از ابتدای امسال ۳۷ قلاده سگ، یک سر اسب، یک راس الاغ، یک قلاده شغال، سه راس گاو وگوساله و چهار قلاده گربه مبتلا به هاری در استان معدوم شده‌اند.
وی با بیان اینکه خوشبختانه در ۱۱ سال گذشته هیچ موردی از ابتلای انسانی به بیماری کشنده هاری در استان نداشته‌ایم، گفت: به منظور کنترل بیماری هاری در حیوانات، مایه کوبی سگهای صاحب دار در دستور کار است.
وی ادامه داد: پیش بینی شده است امسال ۷۵ هزار قلاده سگ در خراسان رضوی مایه کوبی شوند که از ابتدای امسال ۶۳ درصد کار با واکسینه کردن ۴۷ هزار و ۳۰۳ قلاده سگ صاحبدار محقق شده است.
امسال پیش بینی ۷۵ هزار قلاده واکسیناسیون در این بخش انجام شده که از ابتدای امسال ۶۳درصد کار با واکسینه کردن ۴۷ هزار و۳۰۳ قلاده سگ صاحبدار در استان محقق شده است.قربان‌زاده با اشاره به اینکه ۱۸۹ درصد از هدفگذاری صورت گرفته برای واکسیناسیون سگ های صاحبدار در چهار ماه نخست امسال جلو هستیم، اظهار کرد: واکیسناسیون هاری در غیر از گوشتخواران در موارد خاص انجام می‌شود و آن هم زمانی است که حیوانات غیرگوشتخوار دارای علائم بیماری می‌شوند که اقدام به واکسینه کردن کانون بیماری می کنیم.
معاون سلامت اداره کل دامپزشکی خراسان رضوی بیان کرد: در این راستا از ابتدای امسال ۷۰۹ راس گاو، ۹۹۶ راس گوسفند، ۱۳ سر اسب، ۱۱ راس الاغ و ۱۰۸ قلاده گربه در استان در برابر بیماری هاری واکسینه شده اند.
بیشتر بخوانید:
۳۵۰ مورد درمان حیوان‌گزیدگی طی نوروز ۱۴۰۰ در خراسان رضوی انجام شد
سه هزار و ۴۰۰ دز واکسن هاری در نیشابور تزریق شد
ضرورت فعال شدن ستاد کنترل جمعیت سگهای بلاصاحب
رییس اداره بهداشت و مدیریت بیماری های دامی اداره کل دامپزشکی خراسان رضوی با اشاره به شیوع بیماری هاری در بین حیات وحش و سگهای ولگرد، فعال شدن ستاد کنترل جمعیت سگهای بدون صاحب در استان را ضروری دانست.
محمدرضا بهروزیان شریف افزود: در مکاتبات و پیگیری‌های انجام شده و نیز تقاضای دانشگاه علوم پزشکی مشهد برای این منظور از استانداری، تشکیل این ستاد می تواند در کنترل جمعیت سگهای بدون صاحب و پیشگیری از شیوع بیماری هاری و انتقال آن به جمعیت انسانی موثر باشد.
وی با بیان اینکه در جلوگیری یا کنترل شیوع بیماری هاری واکسیناسیون سگهای صاحب دار توسط دامپزشکی و کنترل جمعیت سگهای بی صاحب ۲ اقدام لازم الاجراست، افزود: امسال در زمینه مایه کوبی سگهای صاحب دار عملکرد بسیار خوبی وجود داشته و اگرچه پیش بینی واکسیناسیون سالیانه ۷۵ هزار قلاده سگ را داشتیم اما میزان انجام آن نسبت به مدت گذشته از سال مطلوب است.
رییس اداره بهداشت و مدیریت بیماری های دامی اداره کل دامپزشکی خراسان رضوی بیان کرد: مشکل امروز این است که در صورت عدم فعالیت ستاد کنترل جمعیت سگهای بدون صاحب، کار واکسیناسیون و تاثیر آن بر کنترل بیماری، ابتر می‌ماند و شاهد شیوع گسترده ویروس هاری در میان این گروه از سگ‌ها و در نهایت انتقال آن به جمعیت انسانی خواهیم بود.
در صورت عدم فعالیت ستاد کنترل جمعیت سگهای بلاصاحب، کار واکسیناسیون و تاثیر آن در کنترل بیماری ابتر می‌ماند و شاهد شیوع گسترده ویروس هاری در میان این گروه سگ‌ها و در نهایت انتقال آن به جمعیت انسانی هستیم.بهروزیان خاطرنشان کرد: شیوه کنترل جمعیت سگهای ولگرد کاملا متفاوت شده و در روش جدید سگهای بدون صاحب توسط شهرداری جمع آوری و در پناهگاه‌های مخصوص عقیم سازی و در برابر بیماری هاری واکسینه می شوند و در مرحله آخر در همان منطقه آزادسازی می‌شوند.
وی افزود: به این ترتیب در روش جدید به هیچ وجه معدوم سازی حیوان مدنظر نیست.
بهروزیان گفت: طبق آمار جهانی در صورت واکسیناسیون ۷۵ درصد سگهای صاحبدار در برابر بیماری هاری، احتمال ابتلای انسانی به این بیماری خطرناک صفر می‌شود، بنابراین در کنار انجام واکسیناسیون، کنترل جمعیت سگهای بی صاحب و واکسیناسیون آنها امری ضروری است.
رییس اداره بهداشت و مدیریت بیماری های دامی اداره کل دامپزشکی خراسان رضوی با بیان اینکه خوشبختانه تاکنون موردی از ابتلای انسان به بیماری هاری در این استان گزارش نشده است، افزود: در برخی شهرستانها به صورت موردی اقدامات خوبی برای کنترل جمعیت این سگ‌ها انجام می‌شود، اما کار بسیار کند است.
ثبت ۵ هزار سگ گزیدگی در خراسان رضوی
مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماریهای معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد به خبرنگار ایرنا گفت: در چهار ماه نخست امسال ۶ هزار و ۵۰۰ حیوان گزیدگی در استان گزارش و مراجعه به مراکز درمانی ثبت شده است.
دکتر ناصر امینی بیان کرد: تعداد پنج هزار از این تعداد حیوان گزیدگی مربوط به گازگرفتگی سگ بوده است.
وی بیان کرد: در یکسال گذشته ۱۷ هزار و ۹۵ مورد حیوان گزیدگی در استان ثبت شده که ۱۲ هزار و ۴۴ مورد از این تعداد مربوط به گازگرفتگی سگ بوده است.
این مسوول با اشاره به اینکه اگرچه سگ مهمترین عامل شیوع بیماری هاری است، افزود: ۲۰ درصد از مراجعات مربوط به حیوان‌گزیدگی که از ابتدای امسال تاکنون به مراکز زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی مشهد صورت گرفته، ناشی از گزش گربه‌های هار بوده است.
۲۰ درصد از مراجعات مربوط به حیوان‌گزیدگی که از ابتدای سال گذشته تاکنون به مراکز زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی مشهد صورت گرفته، ناشی از گزش گربه‌های هار بوده است.وی با هشدار در خصوص نزدیک شدن به گربه‌ها، افزود: افزایش موارد هاری در گربه ها اغلب به دلیل آزاد بودن چرخش این حیوانات در شهر، تماس با حیوانات ولگرد و پرسه های شبانه آنهاست.
امینی ادامه داد: بعد از این که گربه در معرض هاری قرار گرفت، ممکن است تا ماه‌ها علائمی در آن ظاهر نشود و از زمانی که این علائم ظاهر شد، مرگ حیوان در عرض یک هفته اتفاق می‌افتد.
مدیر پیشگیری و مبارزه با بیماریهای معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطرنشان کرد: قبل از ظاهرشدن علائم هاری، ممکن است آبسه یا زخم موضع گازگرفتگی دیگر وحوش، گربه ها و یا حتی سگ ها روی پوست گربه پدیدار شود.
دکتر امینی اضافه کرد: هیچ درمانی برای هاری در گربه‌ها وجود ندارد به همین دلیل است که واکسیناسیون هاری برای همه گربه‌های خانگی و اهلی ضروری است و هر زخم گزش یا آسیب باید در اسرع وقت توسط دامپزشک درمان شود.
بیشتر بخوانید:
جمعیت خراسان رضوی هشت سال از ابتلای به هاری مصون بوده است
آمار حیوان گزیدگی در کشور افزایش یافته است
کودکان گروه پرخطر در برابر حیوان‌گزیدگی
امینی با بیان اینکه کودکان و نوجوانان بیشترین گروه سنی در معرض حیوان‌گزیدگی و خطر بیماری هاری در مناطق زیر پوشش این دانشگاه در استان خراسان رضوی را شامل می‌شوند، اظهار کرد: از والدین تقاضا می‌شود برای پیشگیری از حیوان گزیدگی که خطر بیماری کشنده هاری را دربردارد، از فرزندان خود مراقبت کنند که فراگیری آموزش‌های لازم در این زمینه ضروری است.
وی ادامه داد: پارسال ۱۴ هزار و ۹۷ نفر در شهرستان‌های تابعه دانشگاه علوم پزشکی مشهد مورد حیوان گزیدگی از سوی حیواناتی همچون، روباه، گربه، شغال، سگ و گاو قرار گرفته‌اند.
مدیر گروه پیشگیری و مبارزه با بیماری های معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی مشهد خاطر نشان کرد: ۱۱ هزار و ۳۱۵ مورد از این حیوان گزیدگی‌ها توسط سگ بوده است که ۸۵ درصد از کل آمار آنرا به خود اختصاص داده است.
وی با بیان اینکه از سال ۱۳۹۴ تاکنون موردی از بیماری هاری در مشهد ثبت نشده است، اظهار داشت: همه ساله تعدادی از موارد حیوان گزیدگی پس از درمان موضعی و شستشوی زخم به تشخیص پزشک مرکز پیشگیری از بیماری هاری، برای ادامه درمان به بیمارستان ارجاع داده می شود.
دکتر امینی با بیان اینکه حیوان گزیدگی بیشتر در محیط‌های روستایی و مناطق حاشیه شهر مشهد رخ داده است، افزود: در جلسات متعدد با مسوولان شهرداری و دهیاری‌ها تقاضا شده است نسبت به جمع آوری حیوانات رها شده که خطر ایجاد آسیب برای انسان را دارند، اقدامات لازم صورت گیرد.
۱۱ سال بدون هاری در استان
رییس اداره بهداشت و مدیریت بیماری های دامی اداره کل دامپزشکی خراسان رضوی گفت: خوشبختانه در این استان حدود ۱۱ سال است که ابتلای انسانی به بیماری هاری گزارش نشده است.
خوشبختانه در این استان حدود ۱۱ سال است که ابتلای انسانی به بیماری هاری گزارش نشده است.بهروزیان بیان کرد: در سال ۱۳۹۰ آخرین مورد ابتلای انسانی به این بیماری کشنده را داشتیم که این امر نشان دهنده عملکرد مطلوب مراکز بهداشت، دامپزشکی و نیز هوشیاری و آگاهی بیش از گذشته مردم است.
وی تاکید کرد: همچنان تاکید داریم باید بر روی آموزش مردم تلاش و هزینه فراوانی انجام شود زیرا نحوه مواجهه با حیوان گزیدگی و از دست ندادن زمان طلایی مهمترین عامل در پیشگیری از ابتلا به این بیماری کشنده هاری است.
نظر شما