مشکل اساسی فرهنگ، غفلت از پایه/ آیا جهاد دانشگاهی نخستین گام را برمی‌دارد؟

تهران - ایرنا- جامعه ایران با وجود فعالیت نهاد، سازمان و مجموعه فرهنگی بسیار در کشور با انواع و اقسام مسایل و معضلات فرهنگی حداقل در حوزه فرهنگ عمومی دست و پنجه نرم می کند، اما آیا صرف هزینه‌های هنگفت سالانه با برگزاری انواع و اقسام رویدادهای فرهنگی توسط سازمان های بیشتر موازی کار می‌تواند در رفع معضل اساسی حوزه فرهنگ به عنوان زیرساخت سایرعرصه ها موثر باشد؟

به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، شاید شما در جامعه با برخی رفتارهای نامتعارف از جمله غیبت، تمسخر دیگران، بهتان، چاپلوسی، دزدی، دروغ، سوء استفاده، شایعه، خودخواهی و ضعف در کار گروهی، رعایت نکردن مقررات رانندگی، پرتاب زباله از خودرو در جاده، نزاع و درگیری، مشاجره، فحش و ناسزا، بی توجهی به رعایت حقوق دیگران، گفت و گو با صدای بلند در اماکن عمومی با تلفن همراه، زیاد کردن صدای تلوزیون و موسیقی در ساعات پایانی شب، بوق زدن یا آزار و اذیت حیوانات و صدها خصیصه رفتاری نامناسب دیگر مواجه شده باشید.

رفتارهایی که به محض مشاهده آنها، ابتدا فرد مرتکب را فردی بی فرهنگ دانسته و تا ساعاتی و حتی روزهایی، انجام اینگونه رفتارهای زشت را در ذهن خود مورد شماتت قرار می دهید.

اما به راستی انجام این گونه رفتارهای نامتعارف، درکنار وقوع انواع و اقسام ناهنجاری و بزه کاری های ضد فرهنگ در جامعه که متاسفانه دامنه آن روز به روز نیز درحال گسترش است ناشی از چیست؟

مشکل اساسی فرهنگ، غفلت از پایه/ آیا جهاد دانشگاهی نخستین گام را برمی‌دارد؟

بی توجهی به پایه، فرهنگ کشور را دچار آسیب جدی کرده است

صاحبنظران، فرهنگ را شامل مجموعه‌ای از دانش‌ها، باورها، هنرها، قوانین، آداب و رسوم اجتماعی و عادت‌های افراد در یک گروه و یا در یک جامعه می دانند.

اما نوع سیاست گذاری در حوزه فرهنگ ایران در طول دهه های گذشته متاسفانه بیشتر مبتنی بر دستورالعمل و بخشنامه های تشریفاتی بوده است و از قابلیت اجرایی لازم برخوردار نبوده اند، این درحالی است به اعتقاد اهل فن، حوزه فرهنگ پیش از صدور بخشنامه و آئین نامه نیازمند برنامه و البته از نوع راهبردی و اساسی و پایه و صد البته توجه بسیار ویژه به اجرای این برنامه ها است.

مشکل اساسی فرهنگ، غفلت از پایه/ آیا جهاد دانشگاهی نخستین گام را برمی‌دارد؟

در سال های گذشته نیز با وجود آنکه هزاران نهاد، سازمان و مجموعه فرهنگی برای خدمت به عرصه فرهنگ شکل گرفته و از بیت المال بودجه های هنگفتی هزینه کرده اند، اما متاسفانه اقدامات آنها بیشتر رویدادمحور و باری به هرجهت بوده است. این مراکز همواره با برگزاری انواع و اقسام رویدادهای مناسبتی کیفیت را فدای کمیت کرده اند و همین مسئله نه تنها تاثیر قابلی در رفع مسایل فرهنگی کشور نداشته بلکه نارضایتی هایی نیز در بین دلسوزان نظام نیز بدنبال داشته است.

بسیاری از صاحبنطران حوزه فرهنگ، مساله و مشکلات اصلی این حوزه را بیش از همه نبود یک متولی و مدیریت متمرکز و منسجم، بی توجهی به کار از پایه، پراکنده کاری، وجود انواع و اقسام سازمان ها و نهادهای فرهنگی موازی کار، بدون تعامل لازم با یکدیگر و بدون خروجی قابلی می دانند.

آنها معتقد هستند: حوزه فرهنگ به عنوان زیرساخت اصلی سایرعرصه های اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی امروز بیش از گذشته مظلوم واقع شده است و متاسفانه حتی در حوزه برنامه ریزی و مهم تر پژوهش های فرهنگی با توجه به رشد فناوری های در حال رشد نیز کار شایسته ای انجام نشده است.

اساتید حوزه فرهنگ معتقدند نسخه نویسی و نگرش دستورالعملی در حوزه فرهنگ بدون شروع از پایه و انجام اقدامات اساسی، هیچگاه مفید به فایده نبوده و اگر این روش موثر بود، امروزه شاهدشکاف بین گیرنده و فرستنده پیام های فرهنگی و البته حجم فراوانی از انواع و اقسام مسائل اجتماعی در جامعه نبودیم.

اتفاق خوب، اما ...

سوم تیرماه امسال بود که هیات امنای جهاد دانشگاهی در یکصد و شصت و چهارمین جلسه خود اساسنامه «سازمان ترویج مطالعه و نشر جهاددانشگاهی» را تصویب کردند. به طوری که عنوان سازمان انتشارات جهاددانشگاهی در واقع بازآفرینی و به «سازمان ترویج مطالعه و نشر جهاددانشگاهی» تغییر یافت و عنوان "ترویج مطالعه" به "نشر جهاد" اضافه شد، چراکه مدیران جهاد در دور جدید معتقدند مساله کشور در حال حاضر مطالعه است و به مسایل نشر در گذشته پاسخ داده شده و هم اکنون انواع و اقسام انتشارات به شکل متنوع و متکثری در کشور شکل گرفته است.

اما آیا به راستی با تغییر عنوان یکی از سازمان های اصیل زیرمجموعه معاونت فرهنگی جهاد دانشگاهی، مشکل مطالعه دانش آموزان و دانشجویان به شکل اساسی رفع می شود؟ یا این اقدام جهاد دانشگاهی نیز در واقع همچون اقدامات بسیاری از سازمان ها و نهادهای فرهنگی، باری به هرجهت و به نوعی برای رفع تکلیف است، البته با این تفاوت که جهاد دانشگاهی از جایگاه بسیار ارزشمندی در جامعه و البته نزد رهبر معظم انقلاب برخوردار است و توقع از این نهاد وزین و پژوهش محور بسیار بیش از سایر سازمان ها و نهادهای انقلابی است.

پُر واضح است که نهادینه کردن علاقه به مطالعه، انجام کار گروهی و البته بسیار دیگری از مهارت های رفتاری در افراد، نیازمند شروع کار از پایه یعنی دبستان و حتی پیش دبستانی است.

دانش آموزان و دانشجویانی که از ابتدا با مفاهیم پایه فرهنگی به شکل صحیح عملی، اخت نگرفته و آموزش ندیده اند، چگونه می توان در نیمه راه، حجم بسیاری از رفتارهای مطلوب از جمله علاقه به مطالعه و پژوهش را در وجود آنها نهادینه کرد.

مشکل اساسی فرهنگ، غفلت از پایه/ آیا جهاد دانشگاهی نخستین گام را برمی‌دارد؟

جهاد دانشگاهی و انجام کارهای بر زمین مانده انقلاب

اما سازمان جهاد دانشگاهی از جمله نهادهایی است که عمر آن به درازای انقلاب اسلامی بازمی گردد و نهادی است که به تاسی از انقلاب اسلامی ایجاد و ستاد انقلاب فرهنگی به عنوان نخستین ستاد در حوزه علم و دانشگاه، در سال ۱۳۵۹ و به فرمان امام خمینی (ره) با هدف تحقق اهداف انقلاب فرهنگی، این سازمان را تاسیس کرد.

جهاد دانشگاهی نیز در ابتدای انقلاب اسلامی با توجه به شکل گیری فضای مطالبات تحولات در دانشگاه ها، در تربیت و تامین کادرسازی آموزشی و مشارکت در مدیریت دانشگاه ها، نقش بارزی ایفا کرد.

با شروع جنگ تحمیلی در سال ۱۳۵۹، جهاد پا به عرصه دفاع مقدس گذاشت و با ارائه خدمات کاربردی، یادگاری های بسیار ارزشمندی از خود برجای گذاشت و در طول سال های بعد از جنگ نیز با توسعه مراکز علمی، آموزشی و تحقیقاتی و انجام پژوهش های کاربردی، به بومی سازی بسیاری از لوازم و نیازمندی های کشور پرداخت.

مشکل اساسی فرهنگ، غفلت از پایه/ آیا جهاد دانشگاهی نخستین گام را برمی‌دارد؟

جهاد دانشگاهی در این سال ها همانند دوران دفاع مقدس هر کجا در زمینه ای کشور با مانع علمی روبرو می شد، وارد عمل شد و کارهای زمین مانده را با توان علمی و تلاش و ایمانی که دانشمندان و استادان آن داشت، انجام داد. این نهاد در واقع مرکز علمی برجسته ای است که تاکنون با انجام کارهای بزرگ تحقیقاتی کاربردی و فنی توانسته است، موانع و محدودیت های زیادی را سر راه کشور بردارد.

جهاد می تواند خوراک فرهنگی شورای عالی انقلاب فرهنگی را تامین کند

اما برخی صاحبنظران معتقد هستند که جهادانشگاهی که در حوزه پژوهش زبانزد است، می تواند به شکل پایه و ریشه ای به حوزه فرهنگ ورود کرده و با انجام مطالعات و پژوهش های راهبردی در این حوزه، برای شورای عالی اتقلاب فرهنگی به عنوان قرارگاه اصلی حوزه علم و فرهنگ کشور، با تولید محتوا و نقشه راه به این مجموعه کمک کند. محتوا تولید و ارائه طریق کند.

نگاهی گذرا به شرایط فعلی نظام آموزش و پرورش و انواع و اقسام معضلات فرهنگی مدارس کشور بیانگر آن است که با برنامه ریزی و تولید محتوا و نقشه مناسب، کار فرهنگی را همچون بسیاری از کشورها به شکل جدی از پایین ترین رده سنی و از مهدکودک ها شروع کرد.

مشکل اساسی فرهنگ، غفلت از پایه/ آیا جهاد دانشگاهی نخستین گام را برمی‌دارد؟

به طور حتم حوزه پایه آموزش ایران امروز و در شرایطی که سازمان آموزش و پرورش کشور وظیفه ذاتی خود را نه تعلیم و تربیت بلکه آموزش می داند به شدت نیازمند برنامه ریزی برای اقدامات اساسی در حوزه فرهنگ و ورود اساتید و اهل فن به این حوزه است.

این بحث بسیار مهم را در خلال چهل و چهارمین سالگرد تاسیس جهاد دانشگاهی بهانه ای برای گفت و گو با دکترعلیرضا کلانتر مهرجردی معاون فرهنگی سازمان جهاد دانشگاهی قرار دادیم.

وی، عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی و دانش‌آموخته دکترای جامعه‌شناسی سیاسی از دانشگاه علامه طباطبائی و از مدیران جوان و باتجربه جهاد دانشگاهی است که سوابق مدیریت فرهنگی از جمله معاونت فرهنگی جهاد علوم پزشکی شهید بهشتی، مشاور سازمان جهاد دانشگاهی تهران، مدیرکل دفتر مطالعات فرهنگی جهاد دانشگاهی را در کارنامه دارد.

مشکل اساسی فرهنگ، غفلت از پایه/ آیا جهاد دانشگاهی نخستین گام را برمی‌دارد؟

هدف از تغییر عنوان سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی چیست؟

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی در این گفت و گو با بیان اینکه یکی از اقدامات ارزشمند معاونت فرهنگی این نهاد ایجاد سازمان های تخصصی در حوزه فرهنگ از جمله سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی است، تصریح کرد: جهاد تاکنون بیش از ۱۲ هزار عنوان چاپ کتاب داشته است.

کلانتر مهرجردی افزود: سازمان جهاد دانشگاهی در ۱۵ سال اول تاسیس خود که نهاد سازی در بین بسیاری از سازمان ها به مثابه یک امر توسعه ای قلمداد می شد، از این فرصت در حوزه فرهنگی به خوبی استفاده کرد به سمت تاسیس و مراکز نهادهای تخصصی گام برداشت.

وی ادامه داد: به طوری که جهاددانشگاهی سازمان هایی همچون سازمان فعالیت های قرآنی، ایکنا، سازمان خبرگزاری دانشجویان ایران یا ایسنا، سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی، سازمان دانشجویان را با تمرکز فعالیت فرهنگی نه با تمرکز رفاهی مانند وزارت علوم و ۲ مرکز خاص مثل مرکز گردشگری دانشجویان ایران و همچنین مرکز امام ولایت فقیه، انقلاب اسلامی با هدف پوشش مباحث سیاسی در دانشگاه ها را برپا کرد.

مشکل اساسی فرهنگ، غفلت از پایه/ آیا جهاد دانشگاهی نخستین گام را برمی‌دارد؟

عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی به عارضه یابی مجموعه های مختلف فرهنگی تحت مدیریت معاونت فرهنگی این نهاد در ۶ ماه گذشته اشاره کرد و افزود: ما با مساله یابی به این نتیجه رسیدیم که در حوزه نشر به یک بلوغ خوبی دست یافته ایم و به مساله نشر در گذشته پاسخ داده شده است.

کلانتر مهرجردی تصریح کرد: جهاد در همه حوزه های علمی و صنعتی، پزشکی، علوم انسانی و قرآنی و علوم دینی کتاب چاپ کرده است. وی با یادآوری شکل گیری بسیاری از سازمان های انتشاراتی و نشر در طول دهه های گذشته، گفت: اینکه آیا جهاد دانشگاهی باید انتشارات داشته باشد، مورد قبول همه ما است اما ما باید یک گام به جلو برداریم.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی ادامه داد: لذا با بازبینی و مصوب هیات امنا در اساسنامه در تیرماه امسال عنوان قبلی "سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی" را بازآفرینی و به «سازمان ترویج مطالعه و نشر جهاددانشگاهی» تغییر دادیم و مطالعه را مقدم بر نشر قرار دادیم.

وی دلیل این مهم را دغدغه کاهش مطالعه در جامعه دانست و تاکید کرد: برای این مساله باید فکری کرد، چراکه در حال حاضر درحوزه نشر انواع و اقسام انتشارات حتی با عناوین اسلامی به شکل متنوع و متکثری توسط انجمن های مختلف و اساتید حوزه های مختلف شکل گرفته است.

مشکل اساسی فرهنگ، غفلت از پایه/ آیا جهاد دانشگاهی نخستین گام را برمی‌دارد؟

آیا با این تغییر عنوان مشکل کاهش میزان مطالعه در جامعه رفع می شود؟

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی در پاسخ به این سوال که آیا با تغییر عنوان سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی و تمرکز برعنوان"مطالعه" مشکل کاهش سطح مطالعه در جامعه دانشجویی و دانش آموزی مرتفع شود، گفت: به تازگی اساسنامه تغییر کرد و طبیعتا برای این کار برنامه داریم.

کلانتر مهرجردی با بیان اینکه واحد سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی در طول سال های گذشته در حین انجام کار نشر، فعالیت های فرهنگی نیز در حوزه کتاب تعریف می کرد، در عین حال اظهار داشت: اما هرگاه مطالبه را از سازمان خودمان بالا می بردیم به خصوص در ترویج مطالعه با این پاسخ مواجه می شدیم که ما سازمان انتشارات هستیم.

وی اضافه کرد: بنابراین همواره غلبه بر نشر بود اما با تغییر این عنوان و تقدم دادن مطالعه بر نشر (سازمان ترویج مطالعه ونشرجهاددانشگاهی) ما به یک دغدغه نظام پاسخ دادیم و اعلام کردیم که بحث مطالعه که همواره مورد تاکید رهبر معظم انقلاب مقدم و جدی است، باید برآن متمرکز شویم و برای رسیدن به بلوغ در قسمت فرهنگ عمومی و دانشگاهی باید چاره ای بیاندیشیم.

مشکل اساسی فرهنگ، غفلت از پایه/ آیا جهاد دانشگاهی نخستین گام را برمی‌دارد؟

این مسوول فرهنگی جهاد دانشگاهی ادامه داد: بنابراین حرف و ایده اصلی به نوعی زده شد که بالاخره جهاد دانشگاهی نیز همانطور که رهبر معظم انقلاب در سال ۱۳۹۷ بیانیه گام دوم را صادر و نقشه راه تعریف کرده اند، باید با وجود افت و خیزها در ۴۰ سال اول انقلاب و تغییر شرایط امروز از تجارب گذشته برای هدف گیری افق آینده خود بهره گیری کند.

کلانتر مهرجردی افزود: به همین دلیل معتقدیم که سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی دیگر نباید صرفا سازمان انتشارات باشد، افق آتی و مساله آتی ما، موضوع مطالعه است و در این راستا ۴۰ سال گذشته را پایه ای برای آسیب شناسی جهت یک جهش جدید در ترویج مطالعه آسیب شناسی قرار خواهیم داد.

به گفته وی، سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی در دوره های گذشته به پاس خدمت و سرمایه سازی انجام شده، مبادرت به پایه گذاری چندین رویداد از جمله رویداد کتاب سال دانشجویی، پایان نامه سال دانشجویی کرده است. بنابراین حال که عنوان این سازمان بازآفرینی شده طبیعتا انتظار ما و مخاطب بیرونی و همچنین ذینفعان دیگر مثل وزارت علوم و وزارت بهداشت از جهاد متفاوت می شود و این رویدادهای سالانه به دلیل اینکه بار سنگینی را به سمت مطالعه برده ایم باید بیشتر شود.

جهاد دانشگاهی با گفتمان جدید، باید سوگیری خود را به مسائل انقلاب تغییر دهد

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی در ادامه به وجود حدود ۴۵ واحد استانی این نهاد در دانشگاه های مادر کشور در مناطق مختلف اشاره کرد و گفت: این بدان معنا است که ما ۴۵ واحد نشر داریم و تغییر عنوان سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی بدان معنی نیست که ما باید ترویج مطالعه کنیم و نشر را به کلی کنار بگذاریم.

مشکل اساسی فرهنگ، غفلت از پایه/ آیا جهاد دانشگاهی نخستین گام را برمی‌دارد؟

کلانتر مهرجردی افزود: ما کار نشر راهم باید ادامه دهیم چراکه نیاز است، این همه سازمان های متنوع و متکثر در عرصه نشر هستند اما جهاد دانشگاهی با گفتمان جدید باید سوگیری خود را به مسایل نظام و انقلاب تغییر دهد.

وی همچنین گفت:به عنوان مثال مساله امروز کشور جمعیت یا خانواده است و رهبر معظم انقلاب نیز در دیدار اخیرشان با مبلغین و اعضای حوزه علمیه اشاره کردند که معارف نسلی و معارف خانوادگی مورد غفلت قرار گرفته است، لذا به عنوان جهاد دانشگاهی و یک نهاد همزاد انقلاب می توانیم سویه این را در حوزه نشر دنبال و روی حوزه معارف نسلی و معارف خانوادگی به عنوان یکی از محورهای حوزه فرهنگ عمومی کار و برنامه ریزی کنیم.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی خاطرنشان کرد: مساله امروز کشور جمعیت و خانواده است و کشور در حال ورود به سیاه چاله جمعیتی است و رهبر معظم انقلاب نیز اعلام کردند که ۱۰ سال برای اصلاح وبهبود این وضعیت زمان داریم که پنج سال آن گذشته است، لذا باید یک حوزه نشری باشد که با تشویق متفکرین و برنامه ریزی روی مسایل نظام فکر و کتاب و محتوا تولید کند و این کتاب بتواند یک راهبرد برای کشور ارائه کند.

فرهنگ پایه، شالوده ذهنی و رفتاری زندگی اجتماعی فرد است

معاون فرهنگی سازمان جهاد دانشگاهی در ادامه به تعریف فرهنگ پرداخت و با بیان اینکه فرهنگ دربرگیرنده اعتقادات، ارزش ها و اخلاق و رفتارهای متأثر از این سه، و همچنین آداب و رسوم و عرف یک جامعه است، افزود: فرهنگ دارای اجزایی شامل هنجارها، نمادها، نقش ها، بینش ها، ارزش ها، علوم و فنون و ساختارها است.

کلانتر مهرجردی به هنجارها به عنوان یکی از اجزای فرهنگ دانست که عمده ترین هنجارها شامل سنت های عامه، آداب، شعائر و اخلاقیات است.

وی یادآور شد: نمادها نیز شامل اشاره، مضمون یا رفتاری است که در روابط اجتماعی به کار می رود تا به وسیله آن، چیز دیگر را القاء یا تداعی کند.

وی با اشاره به نقش ها به عنوان یکی دیگر از اجزای فرهنگ با بیان اینکه از مسیر نقش ها، چگونگی ارتباطات فردی و اجتماعی، شکل و سامان می یابد، در تعریف بینش ها نیز بیان کرد: در واقع فرهنگ یک ملت، بیش از هر چیز، تحت تأثیر بینش ها، عقاید و ایدئولوژیهای حاکم بر آن است.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی در تعریف ارزش ها نیز با بیان اینکه در واقع ارزش ها به ما می گویند که چه موردی، مطلوب است و کدام روش از نظر اجتماعی، نامطلوب و نکوهیده است، علوم و فنون را به عنوان یکی دیگر از اجزای حوزه فرهنگ مهم دانست و افزود:نقش علم و تکنولوژی، در تمام زمینه های زندگی انسان، تعیین کننده است.

کلانتر مهرجردی همچنین با یادآوری ساختارها از ارکان مهم حوزه فرهنگ افزود:ساختار اجتماعی، نمایشگر فعالیت و ارتباط متقابل نقش ها است و حقوق و تکالیف سازمان یافته میان افراد و گروه ها را مشخص می کند.

وی گفت: از سوی دیگر آنچه به عنوان فرهنگ عمومی شناخته می شود، مجموعه منسجم و نظام یافته ای از اهداف، ارزش ها، عقاید، باورها، رسوم و هنجارهای مردم متعلق به یک جامعه بزرگ، قوم یا ملت است، بنابراین فرهنگ عمومی، شامل تمامی فعالیت های مبتنی بر اندیشه و عادت است که در جهت برآوردن نیازهای بشری بسته به انواع جوامع از نظر تاریخی، سیاسی، اقتصادی، مذهبی، رفتارهای عمومی مردم را شکل می دهد.

این مسوول جهاد دانشگاهی همچنین اظهارداشت: منظور بنده از فرهنگ پایه به آن دسته از اهداف، ارزش ها، عقاید، باورها، رسوم و هنجارهای اشاره دارد که افراد از بدو تولد و خصوصا در دوران کودکی و نوجوانی به تدریج آموزش می بینند و به نوعی شالوده ذهنی و رفتاری زندگی اجتماعی هر فرد است.

نقش آموزش و پرورش در آموزش فرهنگ پایه کلیدی است

کلانتر مهرجردی همچنین در پاسخ به این سوال که به نظر شما راهکارهای آموزش فرهنگ پایه چیست و جهاد دانشگاهی چگونه می تواند در این مسیر یاری رسان باشد، گفت:در آموزش فرهنگ پایه خانواده، مدرسه و جامعه نقش اساسی دارند و امروزه دولت ها هم در مدرسه و هم در فرایند جامعه پذیری و تنظیم کنش گری جامعه نقش بسیار مهمی را ایفا می کنند.

مشکل اساسی فرهنگ، غفلت از پایه/ آیا جهاد دانشگاهی نخستین گام را برمی‌دارد؟

وی افزود: به نظر من حتی دولت ها به طور غیر مستقیم در امور خانواده نیز نقش ایفا می کنند، بنابراین دولت به معنای دستگاه های اجرایی، آموزشی و پرورشی از نقش مهمی در آموزش فرهنگ پایه برخوردار است و بنابراین دولت در نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران وظیفه بسیار مهم تربیتی و فرهنگی را طبق قانون اساسی در خصوص تربیت نسل آینده دارد. در این میان آموزش و پرورش در دولت نقش بسیار کلیدی دارد.

عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی و دانش‌آموخته دکترای جامعه‌شناسی گفت: هرچند آموزش فرهنگ پایه از خانواده آغاز می شود اما در مدرسه حداقل به مدت ۱۲ سال ادامه می یابد. این امر نشان از اهمیت آموزش و پرورش در انتقال فرهنگ پایه به نسل بعدی است.

کلانتر مهرجردی معتقد است: در مجموع برنامه ریزی و اجرای صحیح برنامه های آموزشی و پرورشی بسیار کلیدی و پر زحمت است و دولت به تنهایی نمی تواند این بار سنگین را به دوش بکشد.

نقش مکمل جهاد دانشگاهی در آموزش فرهنگ پایه

وی در ادامه با بیان اینکه جهاد به عنوان یک نهاد انقلابی و فرهنگی، طبق اساسنامه، از دوره دبیرستان تا مقاطع گوناگون دانشگاهی در امر تربیت و جامعه پذیری جوانان به سهم خود نقش ایفا می کند، افزود: جهاد به نوعی مکمل آموزش های فرهنگ پایه است.

معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی تصریح کرد: جهاد دانشگاهی تاکنون همکاری های مستمری با آموزش و پرورش داشته و در امر تولید محتوا و تحقیقات آموزشی و همچنین اجرای برخی طرح های فرهنگی و اردویی داشته است و یاری رسان متولی آموزش پایه در کشور بوده است.

کلانتر مهرجردی افزود: همچنین این نهاد در دانشگاه ها از ابتدای انقلاب اسلامی نقش فرهنگی و تربیتی خود را در حوزه دانشجویی ایفا کرده که البته در این مسیر با فراز و فرودهای خاص خود همراه بوده است.

جهاد بدنبال احیا نقش پررنگ فرهنگی و تربیتی خود در جامعه است

وی همچنین با یادآوری اینکه جهاد دانشگاهی در دهه اول انقلاب اسلامی بیشتر با فعالیت فرهنگی وسیع در سطح دانشگاه ها حضور داشت، خاطرنشان کرد: این نهاد انقلابی ضمن کمک به ستاد انقلاب فرهنگی که بعدها به شورای عالی انقالب فرهنگی تغییر یافت، در امر مدیریت دانشگاه ها و نیز زدودن انحرافات فکری و سیاسی نقش ایفا می کرد.

کلانتر مهرجردی تصریح کرد: در دهه دوم انقلاب نیز جهاد دانشگاهی با تغییر مجدد اساسنامه قدری از فضای دهه شصت فاصله گرفت و با رویکرد تخصصی مراکز متعدد فرهنگی را بیشتر در بیرون دانشگاه ها ایجاد کرد که این خود علاوه برایجاد فرصت های نوین فرهنگی، چالش های مالی زیادی را نیز در ادامه روند فعالیت برای جهاد دانشگاهی در پی داشت.

وی به تغییر رویکرد کلان جهاد دانشگاهی در دهه ۹۰ به سمت علم و فناوری اشاره و اضافه کرد: در این دهه این نهاد از فضای فرهنگی در دانشگاه ها و جامعه فاصله گرفت که لطماتی را برای جهاد به دنبال داشت.

به گفته معاون فرهنگی جهاد دانشگاهی این روند در دوره جدید مدیریتی این نهاد انقلابی و معتبر تغییر یافته و جهاد دانشگاهی در کنار توسعه علم و فناوری به دنبال احیا حضور فرهنگی در دانشگاه ها، جامعه و ایفای پررنگ نقش تربیتی برای جوانان و دانشجویان است.

مشکل حوزه فرهنگ نه در حوزه برنامه ریزی، بلکه در عمل است

کلانتر مهرجردی در پاسخ به این سوال که برای هم افزایی بین سازمان هاو نهادهای فرهنگی کشور، جلوگیری از موازی کاری ها و اثربخش کردن برنامه های فرهنگی در جامعه چه باید کرد، گفت: این مهم نیازمند آن است که به فکر نظام هماهنگ ارتقاء فعالیت های فرهنگی باشیم.

وی ادامه داد: ما باید به این بیاندیشیم که چه باید کرد که مسایل فرهنگی که جامعه با آن درگیر است، توسط یک نهاد متولی به آن پاسخ داده شود و مورد ارزیابی قرار گیرد.

این جامعه شناس تاکید کرد: ضروری است افرادی که در حوزه های مختلف فرهنگ چه دانشگاهی و چه فرهنگ عمومی درگیر هستند دور یکدیگر جمع شده و آسیب ها و دلائل عدم اجرای صحیح برنامه های فرهنگی را واکاوی کنند. به عنوان مثال آیا اجرای سند مهندسی فرهنگی موفق بوده است اگر نبوده چرا مسئله باقی مانده است.

کلانتر مهرجردی افزود: لذا ما در حوزه نظر و مکتوب و برنامه ریزی بسیار خوب کار کرده ایم و پیشرفت هایی هم داشته ایم اما درحوزه اجرا و عمل به برنامه ها با مشکل مواجه هستیم، بنابراین باید آیین نامه ها و نظام هم اندیشی و نظام همکاری را که طراحی کرده ایم، بازبینی کنیم.

اخبار مرتبط

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha