ساماندهی تالاب های کهگیلویه و بویراحمد ضرورت مغفول مانده

به گزارش ایرنا، این استان دارای چهار تالاب شامل "کوه گل"، "برم الوان"، "شِرُم دِرُنگ" و "مَور زردِ"است که ضرورت دارد برای صیانت از همه آنان تلاش های بیشتری از سوی متولیان امر و رفتار مهربان تر جوامع محلی صورت گیرد.

تلاش برای ثبت بین المللی، اقدام های آموزشی برای رفتار اصولی جوامع محلی از اقدام های دولت طی سال های اخیر برای ایجاد شرایط صیانت بهتر از تالاب های استان است اما آن طور که کارشناسان محیط زیست تاکید می کنند؛ کشاورزی غیر اصولی، گردشگری غیر مسوولانه و برخی رخدادهای طبیعی باعث کاهش آب تالاب های کهگیلویه و بویراحمد شده تا جایی که یکی از آنان در معرض خشکیدگی قرار گرفته است.

این صاحب نظران با اشاره به طبیعت زیبای اطراف تالاب های کهگیلویه و بویراحمد و وجود حدود ۴۰ گونه پرنده در تالاب های استان می گویند که این میراث طبیعی برای ادامه حیات نیاز به ساماندهی دارد.

کارشناسان با بیان اینکه ارزش اکولوژیکی تالاب‌ها ۱۰ برابر جنگل‌ها و حدود ۲۰۰ برابر شالیزارهاست تاکید می کنند که ارزش اقتصادی خدمات مستقیم و غیرمستقیم هر هکتار از این منابع آبی بین پنج هزار تا ۲۱ هزار دلار است.

از آنجا که تالاب ها بسترهای آبی هستند که علاوه بر نقش تامین امنیت مواد غذایی مورد نیاز بشر و سایر موجودات، قابلیت زیادی در ذخیره کربن مازاد اتمسفر دارند و این حوضه های آبی معمولا دی اکسید کربن را توسط گیاهان جذب و آن را تبدیل به مواد آلی می کنند به عبارتی بهتر تالاب ها باعث می شوند تا گرمایش کره زمین کاهش یابد که می توان گفت بقای این منابع آبی به آسایش یا حتی زندگی انسان ها گره خورده و این امر اهمیت ساماندهی آنان را چند برابر کرده است.

اقدام های انجام شده

مسوول دبیرخانه مدیریت زیست بومی تالاب های کهگیلویه و بویراحمد گفت : ۲ تالاب برم الوان و دریاچه مور زرد زیلایی در استان ۹۵ درصد از مراحل مورد نیاز در کنوانسیون رامسر برای ثبت بین المللی را طی کرده است .

مسعود حاتمی افزود که برپایی دوره های آموزشی برای جوامع محلی در قالب نقاشی و گفت و گو با دانش آموزان و سایر اقشار از برنامه های دولت برای صیانت از تالاب های استان است.

مسوول دبیرخانه مدیریت زیست بومی تالاب های کهگیلویه و بویراحمد گفت: اجرای طرح جامع مطالعاتی یا همان تالاب های استان مهمترین نیاز این میراث طبیعی بوده که مراحل مقدماتی آن در حال انجام است.

حاتمی اظهار کرد: فراخوان اجرای طرح مطالعاتی کهگیلویه و بویراحمد منتشر شده و قرار است این طرح با مشارکت صاحب نظران محیط زیست و یک شرکت دانش بنیان اجرا شود.

وی بیان کرد:طرح مطالعاتی تالاب های استان برای چشم انداز ۱۵ساله اجرا می شود و پس از تدوین سه دستگاه اجرایی موظف به مشارکت در اجرای آن هستند.

شِرُم دِرُنگ در معرض خشک شدن

مسوول دبیرخانه مدیریت زیست بومی تالاب های کهگیلویه و بویراحمد گفت: تالاب ۳۴ هکتاری دایمی "شِرُم دِرُنگ" که یکی از منحصر به فردترین تالاب‌های این استان است با برداشت های آب چشمه های بالا دست در معرض خطر خشک شدن قرار دارد که مشاهده حفره هایی در آن شاهدی بر در معرض خطر بودن آن است.

حاتمی اظهار کرد: آن طور که جوامع محلی اعتقاد دارند این حفره ها پس از زلزله سال ۹۹پدیدار شده اما اظهارنظر در این خصوص در گرو انجام بررسی های کارشناسی است.

وی گفت : با کاهش حجم آب تالاب " مَور زرد" و ناپایداری جریان آب، تالاب "شرم درنگ" خشک می شود.

حاتمی ادامه داد: تالاب "شِرُم دِرُنگ" سه کیلومتر پایین دست تالاب "مورد زرد" در شهرستان "مارگون" واقع شده که سرریز آب تالاب "مَور زرد" وارد تالاب "شرم درنگ" می شود.

وی اضافه کرد: اطراف و بالا دست تالاب "مَور زرد"، زمین های کشاورزی و باغ واقع شده که آب چشمه سارها را برای کاشت "یونجه" و باغ ها استفاده می کنند.

حاتمی با اشاره به چالش تالاب" مَور زرد" گفت: برداشت بی رویه از آب های ورودی به تالاب و ورود رسوبات فراوانی از بالادست، از جمله تهدید های مهم تالاب دایمی "مور زرد" است.

وی اضافه کرد: در ۳۰ سال گذشته حدود چهار هکتار از تالاب "مور زرد" را حجم زیادی از رسوبات اشغال کرده و نیازمند سیل بند و همکاری منابع طبیعی استان است.

چالش های مشترک تالاب های کهگیلویه و بویراحمد

حاتمی گفت: هر تالابی چالش های خاص خود را دارد که علاوه بر این موارد،"مطالعه ناکافی"، "نبود برنامه مدیریت یکپارچه"، "شکار صید پرندگان" و "گردشگری ناپایدار" از مهمترین چالش های مشترک است.

مسوول دبیرخانه مدیریت زیست بومی تالابهای کهگیلویه و بویراحمد گفت: اضافه بر چالش های مشترک، در حاشیه تالاب "برم الوان" زمین های کشاورزی با سند مالکیت شخصی وجود دارد که در فصل زمستان با بالا آمد سطح آب تالاب، بخشی از زمین ها زیر آب غرق می شوند و موجب اعتراض کشاورزان می شوند.

حاتمی گفت: مساحت صرفا حجم آب نیست بلکه پوشش اطراف تالاب را هم شامل می شود، بنابراین مجموعه تالاب "کوه گل" ۴۴.۸ هکتار، "بَرم الوال" ۲۰ هکتار، "مَور زرد"۱۷.۵ هکتار ،اگرچه این مساحت تالاب الوان توسط وزارت نیرو مشخص شد ولی در تلاش هستیم که به ۲۵ هکتار افزایش یابد و تالاب "شِرُم دِرُنگ" ۳۴ هکتار مساحت دارد .

راهکارهای صیانت از تالاب های استان

یک کارشناس اداره کل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اینکه تخریب زمین های اطراف یا مراتع حوزه آبریز که باعث فرسایش خاک و ورود رسوبات و آسیب دیدن بستر تالاب می شود و آن را از تهدیدهای جدی این منابع آبی استان برشمرد.

جمشید عبدی پور می گوید: ایجاد زیرساخت های آبخیزداری (بندهای رسوب گیر) به منظور پیشگیری از ورود رسوب های ناشی از بارندگی به تالاب ها نخستین گام برای حفاظت از این عرصه های طبیعی در استان است.

عبدی پور با بیان اینکه تالاب ها زیستگاه موجودات زنده زیادی هستند تاکید کرد: ورود رسوب های ناشی از بارندگی ضمن آلوده کردن آب و تخریب بستر تالاب غذا و ادامه زندگی ساکنان منابع آبی مذکور را با خطر مواجه می کند.

وی ابراز کرد: رعایت نشدن تعادل دام و مرتع از دیگر تهدیدهای تالاب های استان است که برنامه ریزی برای ایجاد شغل های جایگزین به جای دامپروری در نزدیکی منابع آبی یاد شده باید مورد توجه باشد.

او بیان کرد: توانمندسازی جوامع محلی به منظور اینکه نسبت به تالاب ها به عنوان میراث طبیعی احساس مالکیت و مسوولیت کنند نیاز دیگری برای حفاظت از آنان در کهگیلویه و بویراحمد است.

کارشناس اداره کل حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: در صورت امکان کشاورزی در قالب محصولاتی که نیاز به شخم نداشته باشد یا اجرای طرح های گردشگری از نیازهای اقتصادی کردن این جاذبه های طبیعی برای جوامع محلی است.

عبدی پور با اشاره به اینکه براساس قانون ۳۰درصد از آب تالاب ها باید برای حقابه زیست محیطی اختصاص یابد تاکید کرد: پیش بینی حقابه تالاب ها ضرورتی اجتناب ناپذیر است.

وی با یادآوری اینکه زمین های اطراف تالاب های کهگیلویه و بویراحمد اغلب گچی هستند تصریح کرد: تقویت پوشش جنگلی از دیگر نیازهای صیانت از تالاب های استان است.

مسوول دبیرخانه مدیریت زیست بومی تالاب های استان گفت: چهار تالاب در استان هست که سه تا از آنان از جمله "مور زرد"، "برم الوان" و "شِرُم دِرُنگ" دایمی و یکی مجموعه تالاب های "کوه گل" فصلی است.

حاتمی ادامه داد: تالاب "بَرم الوان" در شهرستان بهمئی، "مَور زردِ" "زیلایی" و "شِرُم دِرُنگ" در شهرستان مارگون و مجموعه تالاب های "کوه گل" در سی سخت شهرستان دنا واقع شده اند که مجموعه تالاب های فصلی"کوه گل"، ۹ برکه در کنار هم بنام مجموعه تالاب های "کوه گل" نامگذاری شد.