به گزارش خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا، وجود برخی پراکنده‌کاری‌ها، موازی‌کاری‌ها و تعدد مسوولیت ها و تصمیمات بین‌دستگاهی در حوزه نظام ملی نوآوری و فناوری کشور، فعالان این حوزه بسیار مهم و تاثیرگذار را به منظور تبدیل روان علم به فناوری و ثروت و در نهایت پیشرفت و توسعه اقتصادی کشور دچار سردرگمی کرده است.
هم اکنون معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری به عنوان سیاست‌گذار اصلی این حوزه، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری به عنوان متولی پارک ها و مراکز پژوهشی مستقر در دانشگاه ها و همچنین سازمان جهاد دانشگاهی یکی از نهادهای با سابقه درخشان در حوزه پژوهش و فناوری، سه نهاد محوری فعال در کشور هستند که عمدتا تولید علم و تبدیل روان آن به فناوری و ثروت را مدیریت می کنند.
سازمان جهاد دانشگاهی از جمله نهادهایی است که عمر آن به درازای انقلاب اسلامی بازمی‌گردد و نهادی است که به تأسی از انقلاب اسلامی ایجاد و ستاد انقلاب فرهنگی به عنوان نخستین ستاد در حوزه علم و دانشگاه، در سال ۱۳۵۹ و به فرمان امام خمینی (ره) با هدف تحقق اهداف انقلاب فرهنگی، این سازمان را تاسیس کرد.
جهاد دانشگاهی در ابتدای انقلاب اسلامی با توجه به شکل‌گیری فضای مطالبات تحولی در دانشگاه‌ها، در تربیت و تامین کادرسازی آموزشی و مشارکت در مدیریت دانشگاه ها، نقش بارزی ایفا کرد.
همچنین با شروع جنگ تحمیلی در سال ۱۳۵۹، جهاد پا به عرصه دفاع مقدس گذاشت و با ارائه خدمات کاربردی، یادگاری های بسیار ارزشمندی از خود برجای گذاشت و در طول سال های بعد از جنگ نیز با توسعه مراکز علمی، آموزشی و تحقیقاتی و انجام پژوهش های کاربردی، به بومی سازی بسیاری از لوازم و نیازمندی های کشور پرداخت.
جهاد دانشگاهی در این سال ها همانند دوران دفاع مقدس هر کجا کشور در زمینه ای با مانع علمی روبرو می شد، وارد عمل شد و کارهای زمین مانده را با توان علمی و تلاش و ایمانی که دانشمندان و استادان آن داشت به سرانجام رساند. این نهاد در واقع مرکز علمی برجسته ای است که تاکنون با انجام کارهای بزرگ تحقیقاتی، کاربردی و فنی توانسته است، موانع و محدودیت های زیادی را سر راه کشور بردارد.
دکتر مسعود ابراهیمی رییس تجاری سازی فناوری و اقتصاد دانش بنیان جهاد دانشگاهی در خلال چهل و سومین سالگرد تاسیس سازمان جهاد دانشگاهی در نشستی با خبرنگار ایرنا به تشریح عملکرد این حوزه وابسته به نهاد پرتلاش جهاد دانشگاهی پرداخته است.
وی که دارای دکتری هوافضا از دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی است، از سال ۱۳۹۱ عضو هیات علمی دانشکده مکانیک دانشگاه تربیت مدرس و در حال حاضر نیز به عنوان دانشیار در این دانشکده مشغول به تدریس است. ابراهیمی از سال ۱۳۹۴ مدیریت مرکز رشد دانشگاه تربیت مدرس و از سال ۱۳۹۷ تا اواخر سال ۱۴۰۱ ریاست پارک علم و فناوری این دانشگاه را عهده دار بوده است.
کارکرد اصلی سازمان تجاری‌سازی جهاد، تبدیل دانش فنی به محصول
رییس سازمان تجاری سازی فناوری و اقتصاد دانش بنیان جهاد دانشگاهی در خصوص وظایف این سازمان می گوید: حدود دو دهه ای است که این مجموعه با عناوین مختلف همچون اشتغال دانش آموختگان تا کارآفرینی مشغول فعالیت بوده و در نهایت تحت عنوان سازمان تجاری سازی فناوری و اقتصاد دانش بنیان جهاد دانشگاهی نامگذاری شده است.
مسعود ابراهیمی، اصلی ترین فعالیت سازمان تجاری سازی فناوری و اقتصاد دانش بنیان جهاد دانشگاهی را تبدیل دانش فنی به محصول یا خدمت قابل عرضه در سطح کشور و حتی سطح بین الملل برای ایجاد ثروت در جامعه ذکر کرد.
وی اظهار داشت: در مجموعه جهاد دانشگاهی در طول سال های گذشته دانش فنی علوم مختلف اعم از پزشکی، کشاورزی، فنی و مهندسی و علوم انسانی تولید شده است و سالانه نیز پژوهش های مختلف کاربردی در سطوح مختلف در جهاد دانشگاهی در حال انجام است.
جهاد دانشگاهی یکی از بازوان اجرایی مهم معاونت علمی و فناوری
رییس سازمان تجاری سازی فناوری و اقتصاد دانش بنیان جهاد دانشگاهی در خصوص نحوه تعامل این سازمان با معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری گفت: قطعا ما از چند وجه با معاونت علمی ریاست جمهوری ارتباط داریم چراکه این معاونت جدا از اختیارات توزیع منابع به فعالان زیست بوم نوآوری و فناوری کشور از جمله جهاد دانشگاهی، یک مجموعه راهبر و سیاست گذار در حوزه نوآوری و فناوری محسوب می شود.
ابراهیمی همچنین، سازمان جهاد دانشگاهی را یکی از بازوان اجرایی مهم معاونت علمی ریاست جمهوری برای عملیاتی سازی هرچه بهتر سیاست های تعریف شده در حوزه علم و فناوری و تبدیل ایده به ثروت دانست.
سه پارک علم و فناوری، ۲۵ مرکز رشد و ۴۰ مرکز نوآوری در جهاد دانشگاهی
رییس سازمان تجاری سازی فناوری و اقتصاد دانش بنیان جهاد دانشگاهی همچنین در خصوص تعداد پارک ها، مراکز نوآوری و رشد جهاد دانشگاهی تصریح کرد: در حال حاضر سازمان تجاری سازی جهاد دارای سه پارک علم و فناوری شامل پارک علم و فناوری البرز، کرمانشاه و پارک علم و فناوری علوم و صنایع نرم در تهران است.
ابراهیمی افزود: البته پارک علم و فناوری علوم و صنایع نرم به صورت ملی تعریف شده است و می تواند در سطح کشور شعبه داشته باشد و در از فعالان حوزه های مرتبط با علوم انسانی، آی تی، صنایع دستی و گردشگری و هنر حمایت کند.
وی همچنین گفت: علاوه بر این سه پارک، جهاد دانشگاهی دارای ۲۴ مرکز رشد در سطح کشور است که بعضا ذیل همین پارک های علم و فناوری و تعدادی هم مستقل مشغول به فعالیت هستند.
رییس سازمان تجاری سازی فناوری و اقتصاد دانش بنیان جهاد دانشگاهی تعداد مراکز نوآوری وشتابدهی در سطح کشور مربوط به جهاد دانشگاهی را ۴۰ مرکز ذکر کرد و افزود: این مراکز به عنوان امتداد زنجیره خلق ارزش در سطح کشور عمل می کنند.
وی تصریح کرد: جهاد دانشگاهی تاکنون در زیست بوم نوآوری و فناوری خود در سطح کشور از حدود ۸۰۰ تا ۹۰۰ شرکت فناور به منظور تبدیل دانش فنی به ثروت حمایت کرده است و در حال حاضر نیز حدود ۴۰۰ مجموعه فناور در زیست بوم جهاد حضور دارند که تعداد قابل توجهی دانش بنیان هستد.
سرمایه از بخش خصوصی دانش فنی از جهاد
رییس سازمان تجاری سازی فناوری و اقتصاد دانش بنیان جهاد دانشگاهی همچنین اظهار کرد: البته جهاد دانشگاهی در کنار این واحدهای فناور که به لحاظ حقوقی مستقل و در مراکز رشد یا پارک های جهاد حضور دارند، حدودا دارای ۴۰ شرکت است.
ابراهیمی افزود: ۱۵ شرکت از این تعداد دانش بنیان هستند و خاستگاه اصلی آنها یک دانش فنی بوده که در جهاد تولید شده و در قالب یک شرکت دانش بنیان محصول آنها به جامعه عرضه می شود.
وی ادامه داد: به عنوان مثال یکی از این شرکت ها شرکت بن‌یاخته است که محصولات یا خدماتی را در حوزه سلول های بنیادی تولید و عرضه می کند.
ابراهیمی با اشاره به عملکرد پنج ماهه خود در سازمان تجاری سازی فناوری و اقتصاد دانش بنیان جهاد دانشگاهی تصریح کرد: در طول این مدت اجازه تاسیس دو شرکت فناور را که به طور طبیعی تولید دانش فنی توسط آنها چندین سال زمان برده است، صادر کردیم و با مشارکت سرمایه گذاران این دو شرکت در حال تجهیز و ورود به عرصه تولید و تجاری سازی هستیم.
وی در خصوص نوع فعالیت این دو شرکت فناور توضیح داد: یک شرکت در حوزه تبدیل ضایعات معدنی به مواد کاربردی مثل پودرسنگ و سنگ های مصنوعی فعالیت می کند که این دانش فنی از سالیان قبل در گروه های پژوهشی جهاد به دست آمده بود و شرکت دیگر در حوزه گیاهان دارویی فعالیت دارد و قرار است چهار محصول فرآوری شده یا عصاره از گیاهان دارویی تولید کند.
حمایت جدی مراکز رشد، نوآوری و شتابدهی جهاد از ایده‌پردازان
رییس سازمان تجاری سازی فناوری و اقتصاد دانش بنیان جهاد دانشگاهی در ادامه در پاسخ به این سوال که نحوه حمایت جهاد از ایده پردازان و نخبگان به چه شکلی است، گفت: اگر فرد صاحب ایده بیرون از مجموعه جهاد باشد و طرح یا ایده ای داشته باشد، بواسطه وجود ۷۰ مرکز نوآوری و شتابدهی و همچنین مراکز رشد در سطح کشور حمایت می شود.
ابراهیمی تاکید کرد: همچنین اگر فردی ایده و طرح فناورانه داشته باشد می تواند به این مراکز مراجعه کند که بعضا حوزه فعالیت این مراکز عمومی و تخصصی است. به عنوان مثال ممکن است یک مرکز نوآوری و شتابدهی وابسته به جهاد صرفا در حوزه گیاهان دارویی یا شیلات فعالیت کند و بعضا هم مراکز عمومی هستند و هر ایده ای را می توانند دریافت و با مکانیزم های خاصی از آن حمایت کنند.
رییس سازمان تجاری سازی فناوری و اقتصاد دانش بنیان جهاد دانشگاهی همچنین تصریح کرد: ۳۰ درصد از مراکز رشد جهاد دانشگاهی از عملکرد مناسبی برخوردار بوده اند.
تاسیس ۴۰ شرکت در جهاد برای تبدیل دانش فنی به ثروت
رییس سازمان تجاری سازی فناوری و اقتصاد دانش بنیان جهاد دانشگاهی همچنین با تاکید بر اینکه، نگاه جهاد به مجموعه شرکت هایی که ما به عنوان واحد فناور ذیل مراکز رشد و پارک های وابسته به خود فعالیت می کنند درآمدزایی نبوده است، افزود: توجه جهاد به این فناوران تنها با نگاه حمایتی از ایده پردازان بوده است و کمتر به این مقوله توجه شده است.
ابراهیمی همچنین گفت: در حوزه تبدیل دانش فنی به ثروت نیز که توسط فناوران جهاد دانشگاهی تولید شده تاکنون و در طول سال های گذشته ۴۰ شرکت در زمینه های مختلف تاسیس شده و بعضا توفیقاتی هم در جلوگیری از خروج ارز و حتی ایجاد درآمد ارزی برای کشور داشته اند مثل مجموعه های رویان یا ابن سینا اما درآمد ایجاد شده مجددا صرف توسعه خود این مجموعه های فناور شده است.
زیست‌بوم نوآوری و فناوری کشور نیازمند بازنگری در تقسیم وظایف بازیگران
رییس سازمان تجاری سازی فناوری و اقتصاد دانش بنیان جهاد دانشگاهی همچنین معتقد است که زیست بوم نوآوری و فناوری کشور از یک عدم تقسیم کار صحیح و پراکنده کاری و موازی کاری رنج می برد.
ابراهیمی می گوید: این مساله وجود دارد و ما در حوزه نوآوری و فناوری علاوه بر وجود پراکنده کاری و موازی کاری ها، در بخشی از زیست بوم با متولیان متعدد و در بخش های دیگری با نبود متولی و تداخل کاری مواجه هستیم در صورتی که متولیان اصلی این حوزه باید مکمل هم و هم افزا باشند و این مساله باید در سطح کلان رفع شود.
وی گفت: در حال حاضر وزارت علوم متولی تاسیس پارک ها، پژوهشگاه ها و مراکز رشد است و هم اکنون در حوزه نوآوری و فناوری معاونت مستقلی شکل داده، همچنین معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری به عنوان سیاست گذار مهم این حوزه به حساب می آید و در برخی مواقع به عنوان مجری عمل می کند.
رییس سازمان تجاری سازی فناوری و اقتصاد دانش بنیان جهاد دانشگاهی افزود: صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری نیز به عنوان یک ضلع دیگر اصلی این زیست بوم، تامین مالی این حوزه را عهده دار است و جهاد دانشگاهی هم به عنوان نهادی که از چند دهه گذشته به پژوهش و نوآوری مشغول بوده و همه این زنجیره یا بخشی از اجزای مختلف این زنجیره را در اختیار دارد و البته وزارتخانه‌های مختلف هم به شکل جسته و گریخته در حوزه نوآوری و فناوری مشغول به فعالیت هستند.
وی معتقد است: تمام عناصر و بازیگران اصلی زیست بوم نوآوری و فناوری کشور باید یکبار کنار هم نشسته و تقسیم وظایف کنند چراکه در برخی بخش ها که وظایف روشن و مشخص است، بهتر عمل کرده ایم و در برخی بخش ها نیز که وظایف با ابهام همراه است با موازی کار و پراکنده کاری مواجه هستیم.
ابراهیمی گفت: البته نه اینکه همه این عناصر با یکدیگر ادغام شوند اما می توانند در این اکوسیستم هر کدام نقش خود را داشته باشند؛ به طوری که سیاست گذار، نهاد واسط و مجری یا نهاد علمی و فناوری، شرح وظایف مشخص و دارای ورودی و خروجی مشخص باشند و در کنار یکدیگر به شکل موثر عمل کنند.
نظر شما