تالاب بیشه دالان بروجرد، ظرفیتی برای رونق گردشگری محلی

به گزارش ایرنا، کارشناسان فعال در حوزه محیط زیست و تالاب ها بر این باورند که تالاب بیشه دالان از این ظرفیت و قابلیت برخوردار است که ضمن رونق گردشگری طبیعت و پرنده نگری و پرورش ماهی که علاقمندان خاص خود را دارد از نظر صنایع دستی همچون بوریا بافی مورد توجه گردشگران قرار گیرد و رونق این صنایع دستی منجر به رونق برخی مشاغل و رفاه ساکنان محلی شود.

تالاب بیشه دالان در سطح ملی یک زیست‌بوم با ارزش است که از ارزش تنوع زیستی غنی و ارزش‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی بالایی برخوردار است اما نکته قابل توجه اینکه این تالاب در معرض تهدیدهایی اعم از اتش سوزی های عمدی، شرایط کم‌آبی و آلودگی کیفیت آب، کشاورزی ناپایدار و تغییر کاربری در حریم آن قرار دارد که کارکردهای زیست‌محیطی این زیست‌بوم با ارزش را تهدید می‌کند.

هرچند در سال های اخیر تلاش‌هایی برای احیای کارکردهای این زیست‌بوم طبیعی، ارتقای کمی و کیفی آب و کاهش اثرات منفی زیست ‌محیطی در طرح‌های توسعه ای صورت گرفته و آموزش جوامع محلی مبنی بر اینکه معیشت آنان با بقای تالاب گره خورده انجام شده اما حفاظت از تالاب بیشه دالان نیازمند مشارکت بیشتر مردم منطقه است.

مدیر کل حفاظت محیط زیست لرستان در خصوص اهمیت تصویب برنامه جامع مدیریت زیست بومی تالاب‌های لرستان گفت: تالاب‌ها با ارزش‌های اکولوژیک بالا به عنوان تعدیل کننده آب و هوا، کنترل کننده سیلاب‌ها و دارای ارزش‌های زیبایی شناختی بی بدیل و موثر در جذب اکوتوریسم و رونق اقتصادی جوامع محلی و همچنین به عنوان تصفیه خانه‌های طبیعی و تغذیه کننده آب‌های زیرزمینی نقش بسیار مهمی در مباحث اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی هر منطقه دارند.

علی سالاروند افزود: مبنای اصلی برنامه جامع مدیریت زیست بومی، مشارکت محور بودن آن است و اجرای موفق آن وابسته به مشارکت تمامی گروه‌های ذینفع دارد.

وی یادآور شد: تصویب طرح مدیریت زیست بومی تالاب‌های پلدختر و بیشه دالان بروجرد، می‌تواند گامی اساسی در حفاظت و حراست از این گنجینه‌های طبیعی بوده و در احیای این پدیده‌های ارزشمند راهگشا باشد.

تالاب بیشه دالان بروجرد، زیستگاه پرندگان زیبا

بیشه دالان بروجرد به عنوان یکی از تالاب های بزرگ، بکر، طبیعی و دیدنی شهرستان بروجرد هرساله به هنگام فصل کوچ پذیرای انواع پرندگان مهاجر است.

در این خصوص رییس اداره محیط زیست بروجرد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا می گوید: شهرستان بروجرد دارای قابلیت های مناسبی درحوزه گردشگری است که در این بین، تالاب بیشه دالان از ظرفیت مطلوبی در توسعه این صنعت و طبیعت گردی در بروجرد محسوب می‌شود.

اصغر بلکی وند افزود: با توجه به ظرفیت قابل توجه تالاب بیشه دالان از جمله قابلیت های اکولوژیکی، بیولوژیکی و زیبایی شناختی، در این تالاب امکان ایجاد و توسعه فعالیت‌های اکوتوریستی نظیر طبیعت گردی و پرنده نگری (bird watching) مهیا است، جذب اکوتوریست و توسعه گردشگری و بوم گردی در شهرستان بروجرد علاوه بر ایجاد رونق اقتصادی و جذب گردشگر در رفاه محلی و اشتغال زایی در زمینه گردشگری می تواند به تغییرات مثبتی در زندگی مردم بومی این منطقه منجر شود.

وی با اشاره به آتش سوزی های عمدی که در این تالاب رخ می دهد، بیان کرد: یکی از مهمترین چالش های زیست محیطی شهرستان در بخش طبیعی، تغییر کاربری و تبدیل اراضی و مراتع به خصوص در حاشیه تالاب بیشه دالان است که افرادی برای رسیدن به این مقصود به آتش سوزی های عمدی در حاشیه این تالاب اقدام می کنند.

وی گفت: برخی افراد به منظور افزایش غیر مجاز مساحت زمین‌های زراعی خود اقدام به آتش زدن مراتع و بیشه زارهای مجاور نموده، که همواره مورد برخورد قانونی در این خصوص قرار می گیرند، با هر آتش سوزی که در تالاب رخ می دهد علاوه بر تخریب این زیستگاه ارزشمند، شماری از جانوارن و پرندگان این منطقه تلف و تعدادی از پرندگان نیز مجبور به مهاجرت می شوند.

رییس اداره حفاظت محیط زیست بروجرد با اشاره به اجرای هوشمندسازی پایش تالاب بیشه دالان گفت: این هوشمندسازی نقش مهمی در نظارت مستمر و برخورد با تخلفات محیط زیستی و تهدیدهای تالاب بیشه دالان از طرف افراد سودجو و یا ناآگاه به ارزش‌های این تالاب دارد.

بلکی وند گفت: حفاظت از تالاب با نصب دوربین‌های نظارتی آنلاین در تالاب بیشه دالان باعث می شود تا با دریافت اولین تصاویر آنلاین از موارد شروع آتش‌سوزی در این تالاب، بلافاصله نیروهای یگان حفاظت محیط زیست در محل آتش سوزی حاضر شوند و قبل از انتشار وسیع و ایجاد خسارت آتش سوزی را مهار کنند.

وی اظهار کرد: یکی دیگر از مشکلات اصلی وضعیت فعلی تالاب بیشه دالان ورود پساب سطحی روستاهای بالادست به تالاب است که موجب آلودگی زیست محیطی این تالاب می شود، علاوه بر عدم همکاری مردم در حفظ این زیست بوم، عدم ایفای وظایف و ترک فعل برخی از سازمان ها و ادارات ذیربط با حفاظت از تالاب از دیگر مشکلاتی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

وی گفت: رعایت نشدن حقابه زیست محیطی تالاب و استفاده بی رویه و بدون ضابطه در کشاورزی عمدتا سنتی بر هم زدن سیستم هیدرولوژیکی منطقه و انحراف آب از تالاب به منظور خشکاندن و تغییر کاربری اراضی و شکار غیر مجاز به خصوص پرندگان مهاجر از آسیب هایی است که تالاب بیشه دالان را تهدید می کند.

تالاب بیشه دالان که با نام محلی تالاب بیشه دالون شناخته می‌شود، از مقاصد طبیعت‌گردی و جاهای دیدنی بروجرد به شمار می‌رود. این تالاب یکی از زیستگاه‌های اصلی پرندگان و جانوران بومی و مهاجر است.

دراین خصوص معاون اداره محیط زیست بروجرد می گوید: مساحت عمومی این تالاب ۹۱۳ هکتار برآورد شده‌است که در کنار روستای کپر جودکی در جاده بروجرد - آبسرده - چغلوندی قرار گرفته و در ۱۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر بروجرد و در دشت سیلاخور واقع شده است

مسعوده سعادت فر می افزاید: به دلیل استفاده بی رویه از زمین‌ها و منابع آبی اطراف این آبگیر و نیز واریز فاضلاب روستاهای مجاور به درون آن، تالاب بیشه دالان در سالهای اخیر مورد تهدید جدی قرار گرفته و مساحت آن به ۴۵۰ هکتار کاهش یافته‌است.

معاون اداره حفاظت محیط زیست بروجرد بیان کرد: یکی دیگر از مشکلات تالاب بیشه دالان بروجرد کم شدن آب آن بر اثر کاهش بارندگی و تغییر کاربری زمین های اطراف ان است که کارشناسان محیط زیست راهکار هدایت رواناب های به سمت تالاب در فصول پاییز و زمستان پیشنهاد می دهند، در فصل پاییز و زمستان که کشاورزی در منطقه وجود ندارد می توان با هدایت آب رودخانه و رواناب ها به تالاب بیشه دالان، آن را آبگیری کرد.

وی ادامه داد: هدف نهایی حفاظت و احیای محدوده تالاب، همزمان با تامین حقابه، حفظ تنوع زیستی است که بر پایه آموزش و توان‌افزایی تمامی ذینفعان و حمایت از معیشت‌های سازگار با شرایط تالابی صورت می گیرد.

حمایت صنایع دستی محلی و انگیزه برای حفظ تالاب

مشارکت مردم در حفاظت از محیط زیست و تالاب ها نکته اساسی است که همه فعالان محیط زیست و مسوولان بر آن تاکید دارند به این صورت که باید تلاش ها و اقداماتی انجام داد تا ساکنان محلی به عنوان افراد ذینفع انگیزه برای حفاظت از منابع طبیعی داشته باشند.

در این خصوص مسوول امور بانوان و خانواده فرمانداری بروجرد در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه مقدمات تشکیل تعاونی روستایی زنان با هدف توسعه مشاغل سبز و به منظور توانمندسازی جوامع محلی حاشیه تالاب بیشه شهرستان دالان فراهم شده است، گفت: این اقدام با همکاری اداره کل محیط زیست لرستان و شهرستان و فرمانداری بروجرد انجام شده و هدف حفظ محیط زیست و توانمندسازی ساکنان بومی حاشیه تالاب بیشه دالان صنایع دستی زنان روستاهای اطراف این تالاب است.

اعظم همتی اظهار داشت: زنان روستاهای حاشیه تالاب بیشه دالان که فعالیت هایی در حوزه های مختلف صنایع دستی مانند قالی بافی و حصیر بافی دارند می توانند زمینه کار دستی خود را معرفی کنند تا افراد دارای طرح‌های مرتبط با مشاغل سبز برای حمایت و دریافت تسهیلات به صندوق ملی محیط زست معرفی شوند.

وی افزود: این اقدام علاوه بر حفظ محیط زیست و به خصوص حفاظت از وضعیت موجود تالاب بیشه دالان بروجرد نقش موثری در توانمندسازی زنان روستایی دارد که به توسعه اشتغال پایدار در آنها کمک می کند.

آنچه مسوولان محیط زیست و فعالان و کارشناسان این حوزه بر آن تاکید دارند این است که تالاب بیشه داران قابلیت مطلوبی در رونق گردشگری این منطقه می تواند داشته باشد که احیای این ظرفیت همکاری و همراهی مردم محلی و کشاورزان با دستگاه هایی همچونن محیط زیست، آب منطقه ای و جهاد کشاورزی را می طلبد، نکته قابل تامل دیگر در این خصوص این است که طبیعت تنها با انجام اقدامات اداری و دستگیری متخلفان به حالت اولیه باز نمی گردد باید آموزش و پیشگیری از تخریب به موقع اعمال شود تا مانع از بروز خسارات سنگین در این حوزه شد.