استعدادها و ظرفیت‌های فارس در تولید پسته /رونق فصل برداشت

به گزارش خبرنگار ایرنا، تولید پسته ایران طی یک دهه گذشته افزایش قابل توجهی داشته است.

بر اساس گزارش‌های موجود، هر سال ۴۰۰ هزار تُن پسته در کشور تولید می‌شود که حدود ۵۰درصد آن مصرف داخلی دارد.

وضعیت صادرات پسته در دولت سیزدهم

این در حالیست که نگاه وزرات جهاد کشاورزی به تولید پسته، صادرات‌محور است و این وزارت در تلاش است که با تمرکز بر تولیدات غیرنفتی شرایط درآمدی را افزایش دهد.

اگرچه در چند سال اخیر صادرات پسته ایرانی به دلیل گسترش بیماری کرونا کاهش یافت اما با رفع نسبی این بیماری بار دیگر صادارات شکل گرفت.

طبق اطلاعاتی که وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرده؛ ارزآوری پسته با روی کار آمدن دولت سیزدهم و در هفت ماه نخست سال ۱۴۰۰ معادل ۵۳۳میلیون دلاری صادرات بوده است.

در حقیقت پسته با سطح زیر کشت بیش از ۵۰۰هزار هکتار و متوسط تولید سالانه حدود ۴۰۰ هزار تُن مهمترین و ارزآورترین محصول بخش کشاورزی به ویژه زیربخش باغبانی در کشور است.

میزان صادرات این محصول در سال ۱۳۹۸ برابر با ۱۰۹هزار تُن و به ارزش ۹۷۲میلیون دلار بوده که در سال ۱۳۹۹ این رقم به۲۰۳هزار تُن و به ارزش یک میلیارد و ۳۷۱ میلیون دلار رسیده است.

این محصول در هفت ماهه سال۱۴۰۰ صادراتی برابر با ۸۰ هزار تُن و به ارزش ۵۳۳ میلیون دلار را تجربه کرده است.

توجه به استاندارهای فرآوری و بسته‌بندی

توجه به صادرات این محصول در حالیست که رعایت استانداردها جهت فرآوری، بسته‌بندی و صادرات این محصول نیز بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است.

معاون امور باغبانی وزارت جهاد کشاورزی که معتقد است امسال به دلیل شرایط اقلیمی مناسب، محصول پسته کشور از کیفیت بسیار خوبی برخوردار است اعلام کرده که آن دسته از واحدهای تولیدی که در مرحله تولید، فرآوری و صادرات مشکل داشته باشند، تا زمانی که استانداردهای لازم را کسب نکنند از مراحل صادرات محصول و ارایه به بازار داخلی و صادرات حذف خواهند شد.

بر همین اساس وزارت جهاد کشاورزی در شهریورماه سال جاری در مذاکرات مدیریت آفلاتوکسین پسته صادراتی با کمیسیون بهداشت اتحادیه اروپا، بر اهتمام ایران برای ارائه محصول سالم به شهروندان خود و دیگر کشورها تأکید و اعلام‌کرد که کنترل و نظارت بر صادرات پسته ایران تشدید می‌شود.

تشکیل کمیته کشوری فعالان حوزه پسته

امسال همچنین تلاش‌های بسیاری برای تشکیل کمیته کشوری فعالان حوزه پسته شکل گرفت.

قائم مقام صندوق بیمه کشاورزی کشور که حمایت از پسته را به عنوان کالای اساسی ضروری می‌داند معتقد است پسته مانند گندم کالای اساسی و استراتژیک محسوب می‌شود و نیاز است مورد حمایت قرار بگیرد، بنابراین تشکیل کمیته فعالان حوزه پسته از اهمیت بسیاری برخوردار است.

در حال حاضر در ۲۸ استان کشور پسته تولید می‌شود.

۳۳ هزار هکتار باغ پسته در استان فارس

استان فارس نیز از ۳۳ هزار هکتار باغ پسته بهره می‌برد که ۲۲ هزار هکتار باغ پسته بارور و ۱۱هزار هکتار نهال است.

سال گذشته با پایان فصل برداشت پسته در استان فارس، ۲۲هزار تُن محصول برداشت و برای دسته‌بندی به کارخانه‌های استان فرستاده شد.

این در حالی بود که همواره ۱۱هزار تُن از پسته تولیدی فارس به استان‌های دیگر و کشورهای چین، ژاپن و حوزه خلیج‌فارس ارسال می‌شود.

به گفته کارشناسان، پسته برداشت شده از باغ‌های فارس به دلیل شرایط آب و هوایی، نسبت به پسته سایر استان‌های کشور، سبزینگی زیاد و طعم مناسب دارد.

۲۵ واحد ضبط و فرآوری پسته

در حال حاضر بیش از ۲۵ واحد ضبط و فرآوری پسته در شهرستان‌های نی‌ریز، بختگان و سروستان وجود دارد و شهرستان‌های نی ریز، بختگان، خرامه، سروستان، استهبان، مرودشت، شیراز و داراب تولیدکنندگان پسته در استان فارس هستند و احمدآقایی، کله قوچی، اوحدی، اکبری و فندقی از ارقام پسته تولیدی فارس محسوب می‌شوند.

برداشت پسته در استان فارس از مردادماه در فارس آغاز می‌شود و تا اواخر مهر به پایان می‌رسد.

مرودشت؛ نخستین نهالستان پسته در سال ۹۳

همان‌گونه که اشاره شد یکی از شهرستان‌های مستعد در زمینه کشت پسته شهرستان مرودشت است؛ مَرودَشت شهری در شمال استان فارس است که در ۴۰کیلومتری شمال کلانشهر شیراز واقع شده و آب و هوای آن کوهستانی و معتدل است.

سال ۱۳۹۳ بود که نخستین نهالستان پسته در شهرستان مرودشت با هدف تغییر الگوی کشت در این شهرستان ایجاد شد و تا سال ۱۳۹۸، ۷۵۰ هکتار از اراضی این شهرستان به باغ پسته اختصاص یافت.

البته شهرستان‌های نی‌ریز، سروستان، خرامه و شیراز بیشترین پسته استان فارس را برداشت می‌کنند و باغ‌های شهرستان‌های مرودشت در حال به ثمر نشستن هستند.

سروستان؛ تولیدکننده پسته بدون نیاز به آب

شهرستان سروستان نیز یکی از مراکز مهم تولید پسته در استان است که بالغ بر هشت هزار هکتار باغ پسته دارد و پسته آن به کشورهای اروپایی و آسیای شرقی صادر می‌شود.

هم‌اکنون رقمی از پسته بدون نیاز به آب در سروستان در حال کشت است.

همچنین ایجاد مرکز تحقیقات پسته در این شهرستان در سال ۱۴۰۰ از اتفاقات خوبی بود که به احیای باغات، فرآوری گسترده پسته، مدیریت بهتر آب و خاک در این منطقه کمک کرد.

بدون شک این اقدام شرایط مطلوبی را برای تبدیل شدن این شهرستان به یک برند فراهم کرده است.

استهبان؛ تخصیص ۷۵۴هکتار از باغات به پسته

استهبان هم از دیگر شهرستان‌های فارس است که از ظرفیت قابل توجهی در زمینه تولید این محصول بهره می‌برد و امسال هم در این شهرستان اقدامات قابل توجهی برای کاشت و برداشت این محصول انجام شده است.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان استهبان اخیراً از آغاز عملیات برداشت محصول پسته از باغات شهرستان خبر داد و گفت: ۷۵۴هکتار از باغات شهرستان به کشت پسته اختصاص یافته که از این میزان ۲۳۸هکتار بارور و ۵۱۶هکتار آن غیر بارور است.

مهدی اعیان‌منش افزود: از اواخر شهریورماه تا اواسط مهرماه عملیات برداشت انجام و پیش بینی می‌شود بیش از۵۹۵تن محصول پسته‌تر از این باغات برداشت و روزانه روانه بازار شود.

مدیر جهاد کشاورزی شهرستان استهبان ادامه داد: عمده ارقام پسته کشت شده در این شهرستان احمد آقایی و اکبری است و عملکرد آن ۲.۵تن پسته تر در هکتار است که استفاده از رقم مناسب برای پایه و پیوندک، رعایت فاصله کاشت و تغذیه مناسب موجب بالا بردن عملکرد محصول می‌شود.

نی‌ریز؛ قطب پسته فارس

شهرستان نی‌ریز هم از دیرباز قطب پسته استان فارس بوده و مقام نخست سطح و تولید آن را به خود اختصاص داده است؛ این شهرستان ۱۲هزار هکتار پسته دارد که هزار هکتار آن غیرمثمر است.

با توجه به پتانسیل‌های موجود در مناطق مختلف نی‌ریز برای تولید پسته، به علت کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و افت کیفی آن در سالهای اخیر، بسیاری از کشاورزان با ایجاد باغ‌های پسته به تولید این محصول روی آورده‌اند.

ارقام مختلف پسته شهرستان نی‌ریز شامل اکبری، احمدآقایی، کله قوچی و اوحدی است و برداشت پسته در این شهرستان نیز از پانزدهم شهریور ماه آغاز شده است و به مدت یک ماه ادامه دارد.

خرامه؛اشتغالزایی ۷۲نفری در هر هکتار

خرامه هم یکی از شهرستان‌های فارس است که به دلیل رو به رو شدن با محدودیت منابع آبی با تغییر الگوی کشت به دنبال توسعه کشت پسته است.

در حال حاضر سطح زیر کشت پسته در این شهرستان یک هزار و ۶۰۰ هکتاراست.

به طور متوسط در این شهرستان عملیات برداشت هر هکتار باغ پسته اشتغالزایی ۷۲ نفری را به دنبال دارد.

این در حالیست که شرایط فعلی این شهرستان نشان‌دهنده ظرفیت بالای این شهرستان برای احداث باغات بیشتر در این زمینه است.

ضرورت برند شدن پسته فارس

بدون شک تغییرات اقلیمی، گرمای هوا و شوری آب از معضلاتی است که برای پسته پیش‌آمدهای بدی دارد اما کشاورزان فارس در چنین شرایطی این محصول استراتژیک و ارزآور را تولید و روانه بازار می‌کنند.

برخی از فعالان در این بخش نیز معتقدند که محصول پسته تولید شده در فارس با وجود اینکه استانداردهایی بالاتر از سطح اروپا دارد اما به دلیل اینکه برند نیست، در بخش صادرات داخل و بیرون از کشور، دچار لطماتی شده است.

لذا نیاز است تدابیر اساسی برای بهتر شدن شرایط بازار پسته و هر چه بهتر درآمدزایی کردن از این محصول اتخاذ شود.