کارآفرینی به جای کولبری؛ روایت همتی سبز برای سفره‌ای پربرکت

به گزارش ایرنا، در نقطه صفر مرزی و در روزهای پاییزی جایی که دیگر خودروهای عادی تردد ندارند، همراه با تیم خبری به مزرعه‌ای می‌رسیم که عده‌ای از مردم محلی مشغول تعویض نایلون‌های گلخانه ای کوچک در حاشیه سد سردشت هستند.

دریاچه پشت سد سردشت از جمله زیباترین مناظری است که در این منطقه از بالای کوههای سر به فلک کشیده مرزی ترین نقطه آذربایجان غربی در جنوب این استان به چشم می‌خورد و تا چشم کار می‌کند، درختچه های انگور قرمز وحشی در دل کوهستان است که ما را به تماشا و تنعم از این نعمت های کمیاب و مخصوص این منطقه دعوت می‌کند.

وارد حریم مزرعه که می‌شویم در کنار نسیم خنک پاییزی و هوای دلنشین کوهستان، باغ انگور سیاه، صیفی و سبزیجات و صدای آب که در استخر جاری شده، از چشممان پنهان نمی‌مانند و کمی آنطرف‌تر با روی گشاده روستاییان میزبان مان می‌شوند.

صاحب مزرعه جوانی ۳۰ تا ۴۰ ساله به نظر می آید که مثل همه مردم محلی این دیار با روی گشاده سبدهای انگور و سیب پذیرای مان می‌شود.

اسمش جمال اسماعیل پور است و همراه پدر و مادر و خانواده اش در روستا کشاورزی می‌کند؛ هم زمین کشاورزی برای باغداری دارد و هم گلخانه‌ای دست و پا کرده‌است.

جمال می‌گوید: سال‌های قبل شغلم کولبری بود و در سرما و گرما آواره کوهستان بودم؛ چون درباره کشاورزی و ارزش خاک و آب و منابعی که داشتم، اطلاعاتی نداشتم، وقتی پای مسوولان بنیاد برکت و تسهیل‌گران به روستا باز شد و ارزش طلای ناب جاری در این سرزمین را برایمان بازگو کردند، مشتاق شدم تا به کشت و زرع مشغول شوم و ازدواج کنم.

او اضافه کرد: هرچند در تامین هزینه‌های کاشت محصول و درخت دچار مشکل بودم اما با کمک تسهیل‌گران با دریافت ۲۰۰ میلیون تومان تسهیلات اقدام به ایجاد گلخانه و گاز کشی و استفاده از آبیاری قطره ای کردم و حالا ۲ مرحله برداشت خیار داشتم که سود قابل توجهی برای من داشت.

این روستایی سردشتی افزود: ابتدای کار نگران بودم که موفق نشوم ولی با راهنمایی تسهیل‌گران و پیگیری های بنیاد برکت امروز وضعیت خوبی دارم و اقدام به توسعه گلخانه به یک‌هزار متر مربع کرده ام؛ خانواده ام هم کنارم ساکن شده اند و از زندگی آرام خودم خرسند هستم.

به گفته تسهیل‌گران روستا و عوامل بنیاد برکت جوانان بسیاری هستند که مثل جمال پیش تر کولبری می‌کردند ولی هم اکنون با اخذ وام مشغول کشاورزی و کارهای تولیدی در کارگاههای کوچک هستند.

برای ادامه گفت و گو با سایر جوانان روستاهای منطقه عازم روستای دیوالان از توابع شهرستان سردشت و اطراف شهرستان تازه تاسیس میرآباد شدیم؛ رودخانه زاب از بلندی های کوهستان آنچنان تصویری زیبا خلق کرده بود که گویی در گوشه‌ای پنهان از بهشت ایران زمین حرکت می‌کنیم.

بعد از یک ساعت حرکت در یک جاده خاکی که یک سو کوه و سوی دیگر دره هایی عمیق پر از درختان در هم تنیده گردو، انگور قرمز و سماق بود، به این روستا رسیدیم؛ استقبال گرم و مهربانانه روستاییان کُرد زبان این منطقه خبرنگاران را وجد آورد به اقرار خودشان هیچ نقطه ای از کشور چنین مورد استقبال نگرفته بودند؛ به همین بهانه همه همصدا شدند که برای جبران این پیشواز صادقانه و بی منت به نحو مطلوبی قدردانی اهالی روستا را در کنار درخواستهایشان برای رفع مشکلات باقی مانده به گوش مسوولان برسانند.

این روستا بیشتر از ۵۰۰ نفر جمعیت دارد و مثل سایر روستاهای منطقه بیش از یک ساعت با مرز عراق فاصله ندارد؛ در گذشته راههای دسترسی به شهر بسیار خطرناک و محدود به یک جاده خاکی بود که هم اکنون به همت دولت سیزدهم و بنیاد برکت بیش از ۶ کیلومتر از مسیر آسفالت شده و ۵۰ درصد باقی مانده هم در دست اجراست.

مسوولان مراحل اخذ تسهیلات را روان سازی کنند

مختار از جوانان روستای دیوالان است که تا کلاس نهم تحصیل کرده و ۲۵ سال دارد؛ کولبری را به خاطر نبود شغل برای امرار معاش انتخاب کرده بود ولی وقتی یکی از رفیقانش از کوه پرت شد، تصمیم گرفت تا از تردد در کوه بکاهد.

وی هم اکنون سه هکتار زمین در اختیار دارد که زمین پدری است؛ امسال کمتر به کولبری رفته و با راهنمایی تسهیلگران بنیاد برکت در روستا توانسته با اخذ ۵۰ میلیون تومان وام در سال گذشته در ۲ هکتار گندم، گردو، انگور و سماق بکارد.

باغشان را قطره‌ای کرده‌ تا بتواند در آبیاری هم مشکل چندانی نداشته باشد و از مسوولان می‌خواهد تا با ارائه تسهیلات بیشتر و تسهیل در اعطای وام‌ها زمینه اشتغال بیشتر جوانان روستایش را در این بخش فراهم و هموار کنند تا جوانی به کار طاقت فرسای کولبری نرود.

برای تامین هزینه دانشگاهم به کولبری رفتم

هوای شبانه در دل کوهستان سرد است و درهای مسجد برای استراحت و مصاحبه باز است و برای ادامه گفت و گو داخل مسجد می شوم؛ سراغ تسهیل‌گر این روستا (که اهل روستای گَولان در سه کیلومتری مرز است) می‌روم؛ اسم این تسهیلگر بیستون علیزاده است که پدرش در موقع کولبری روی مین رفته و فوت شده‌است و هنوز با خاطره تلخ آن زندگی می‌کند.

این جوان در ۱۸ سالگی برای تامین هزینه دانشگاهش به تبعیت از سایر دوستانش راهی مرز و کولبری می‌شود و وقتی هزینه دانشگاهش تامین می‌شود، دیگر سراغ این کار نمی‌رود چرا که مادرش ترجیح داده تا با کشاورزی هزینه های زندگی را تامین کند ولی فرزندش کنارش باشد.

علیزاده به خبرنگار ایرنا گفت: با بنیاد برکت در دانشگاه آشنا شدم و وقتی درخواست ۴۰ میلیون تومان وام کردم، در سال ۱۳۹۹ موافقت شد و با ۲۲ کندوی زنبور عسل کارم را شروع کردم و حالا بیشتر از ۶۰ کندوی عسل دارم و برای خودم خودکفا شدم.

این جوان تسهیل‌گر آرزو داشت که مادرش روزی بهبود وضعیت مالی شان را ببیند ولی این مادر رنجدیده در ایام کرونا گرفتار بیماری می‌شود و فوت می‌کند و او در حسرت این آرزو سالهاست که اندوهناک است.

وی برای تسکین دردهای کودکی اش و اینکه مادرش از او رضایت داشته باشد، حالا آستین های همتش را بالا زده و برای یاری به مردم و جوانان روستا با بنیاد اعلام همکاری کرده‌است.

بیستون توانسته است تا در این منطقه به بیش از ۸۰۰ جوان روستایی کمک کند تا بتوانند با اجرای طرح های تولیدی و اشتغال زایی دیگر به کوله بری یا نروند و یا از تردد هایشان بکاهند.

ایجاد اشتغال پایدار مانعی برای کولبری است

علیزاده در ادامه با اشاره به اینکه سوق دادن مردم روستا به سمت اشتغال پایدار لازم است، گفت: در این روستا افراد زیادی هستند که به‌خاطر کولبری آسیب دیدند و حمایت از این جوانان برای برنگشتن به این کار توسط بنیاد برکت اقدامی بوده که مورد استقبال همه مردم روستاست.

همراه این تسهیل‌گران راهی روستای کلوسه علیا می‌شویم؛ این روستا هم در دل کوهستان‌های سردشت واقع شده و به برکت حضور بنیاد در این منطقه بخشی از راه‌های روستایی برای دسترسی راحت تر اهالی به شهر و عرضه آسان‌تر و مستقیم محصولات کشاورزی به بازار آسفالت شده‌است.

در این روستای مرزی خانواده‌ای در کارگاه تولید جعبه چوبی انگور مشغول هستند؛ به گفته مادر این خانواده پدر قبل ها به کولبری مشغول بود که در کنار خطرات متعدد آن در کنار خانواده هم حضور نداشت.

هم اکنون احساس رضایت در چهره کلاله، این بانوی جوان کرد پیداست و او خرسند است که در کنار همسرش برای امرار معاش تلاش می‌کند.

وی گفت: زیر این سقف چوبی صمیمانه کنار هم کار می‌کنند و ۲ سال است که با نجاری امرار معاش کرده و روزی ۳۰۰ جعبه تولید و روانه بازار می‌کنند.

کارشان محدود به ایام برداشت محصول نیست و تمام سال کار می‌کنند ولی در فصل برداشت ۶ کارگر دارند؛ تنها درخواست این خانواده پُرکار حمایت بیشتر و اعطای وام برای احداث سقفی برای کارگاه مادر و پسری است چون در فصل پاییز با بارش باران کارشان تعطیل می شود.

امید یکی دیگر از روستاییان کلوسه سفلی در این منطقه است؛ او هم به برکت حضور تیم برکت در منطقه توانسته وامی بگیرد و کارگاه جعبه سازی راه اندازی کند و با استفاده از چوب‌هایی که روستاییان از سقف خانه های کهنه شان کنده اند، جعبه انگور می‌سازد.

این جوان سردشتی هم به خبرنگار ایرنا گفت: این اولین بار است شاهد حمایت از جوانان مرزی در این حد هستیم و با این اشتغال ایجاد شده محال است دوباره به سمت کولبری برویم.

وی اظهار کرد: هیچ وقت باور نمی‌کردم روزی خودم کارفرما باشم و ۱۰ نفر کارگر داشته باشم ولی حالا با راهنمایی و طرحی که توسط بنیاد برای ما رقم خورده است، صاحب شغل و در آمد همیشگی ام.

ایجاد ۷ هزار طرح اشتغالزایی جایگزین کولبری در سه استان کشور

معاون اشتغال اجتماع محور بنیاد برکت در این زمینه به ایرنا گفت: در راستای اجرای دستور العمل رشد اشتغال هدفمند برای ساماندهی کولبران، هفت هزار طرح اشتغالزایی جایگزین کولبری در سه استان آذربایجان غربی،کرمانشاه و کردستان اجرا شده‌است.

مرتضی نیازی با بیان اینکه بنیاد برکت به مساله کولبران با توجه به ماهیتی که داشته‌اند ورود و سعی کرد معیشت جایگزین کولبری را برای مردمان مناطق آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه معرفی کند، ادامه داد: کولبری در حال حاضر یک مساله ملی است و باید چندین دستگاه برای ساماندهی و حل آن پای کار بیایند.

وی بیان کرد: هدف اصلی بنیاد برکت از ورود به این موضوع این بود که با فراهم کردن فرصت های شغلی در منطقه افرادی که از سر اجبار وارد شغل کولبری شده‌اند، دیگر کولبری نکنند که طبق بررسی های صورت گرفته هم تا به امروز در این زمینه موفق بوده‌است.

نیازی با بیان اینکه بنیاد برکت یک افق بلند مدت در این زمینه طراحی کرده‌است، ادامه داد: این بنیاد مناطقی که مستعد بوده‌اند را بررسی و یک دستور العمل در قالب رشد اشتغال هدفمند (راه) تهیه کرده‌است.

وی افزود: طبق برنامه ریزی صورت گرفته امسال هم یک هزار طرح دیگر در سه استان آذربایجان غربی، کردستان و کرمانشاه انجام خواهیم داد.

معاون اشتغال اجتماع محور بنیاد برکت تاکید کرد: تا به امروز در ۵۸۸ روستا هفت هزار طرح با سرمایه گذاری ۱۰ هزار میلیارد ریالی اجرا شده‌ که از این میزان سرمایه گذاری سه هزار و ۷۰۰ میلیارد ریال تسهیلات بنیاد برکت و مابقی آورده متقاضیان بوده‌است.

نیازی بیان کرد: تمامی طرح ها با توجه به اقتصاد روستایی حاکم بر این مناطق و بومی سازی شده بوده که شامل توسعه باغات، استفاده از ظرفیت کشاورزی و سیستم های گلخانه ای و مصنوعات چوبی و سایر موارد بوده است.

وی افزود: بیشترین طرح های اجرا شده در قالب ساماندهی کولبری در استان کردستان بوده‌است به طوری که از هفت هزار طرح ایجاد شده چهار هزار طرح در استان کردستان، یکهزار و ۵۰۰ طرح در آذربایجان غربی و یکهزار و ۵۰۰ طرح در کرمانشاه بوده‌است.

دستور العمل توانمند سازی کولبران در شهرهای مرزی جنوب آذربایجان غربی اجرا و محقق شد

وی با اشاره به اینکه در آذربایجان غربی ۱۰ هزار و ۸۱۵ طرح با سرمایه گذاری پنج هزار و ۶۷۰ میلیارد ریال انجام شده‌است گفت: در آذربایجان غربی ۴۰ مجری و تسهیل گر داریم.

نیازی با تاکید بر اینکه بنیاد برکت در تمامی شهرستان های این استان حضور دارد، افزود: در سال ۱۴۰۲ در آذربایجان غربی، چهارهزار و ۵۰۰ طرح برنامه ریزی کرده ایم که تا به امروز ۸۵۰ طرح اجرا شده و ۲هزار و ۵۰۰ طرح هم در آستانه اجراست.

معاون اشتغال بنیاد برکت یادآور شد: در سه شهرستان اشنویه ، پیرانشهر و سردشت اجرای دستورالعمل در حوزه توانمند سازی کولبران اجرایی شده است.

به گزارش ایرنا سردشت در جنوبی ترین نقطه آذربایجان غربی واقع شده‌است به علت بارندگی های بالای ۸۰۰ میلی‌متر شهری سرسبز و دارای جنلگهای زیبا در دل کوهستان است.

به علت مرزی بودن در گذشته توجه چندانی به منطقه از نظر توسعه زیرساخت‌ها نشده بود که در سالهای اخیر با توجه به طرح های محرومیت زدایی و اشتغال زایی دولت سیزدهم در کانون توجه دولتمردان و نهادهای انقلابی خدمات رسان قرار گرفته است و هم اکنون به یک منطقه گردشگری با جاذبه های طبیعی بی نظیر تبدیل شده است.