شیلات فارس در راه بازارهای صادراتی؛ یک‌ گام تا فرآوری و صادرات خاویار

به گزارش خبرنگار ایرنا، آبان ماه سال جاری سرپرست معاونت پیشگیری و بهداشت سازمان دامپزشکی با اشاره به تولید آبزیان در کشور اعلام کرد که ۱۰ درصد ارزش صادراتی محصولات کشاورزی ایران مربوط به آبزیان است و ایران در رتبه آ (A) صادرکنندگان برتر فرآورده‌های شیلاتی قرار دارد هم‌اکنون بیش از یکصد کارگاه دارای کد ای. سی. (EC) هستند.

اهمیت تولید و صادرات ماهیان خاویاری در کشور

این در حالیست که تولید و صادرات ماهیان خاویاری در کشور نیز از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ در حقیقت کشورهای چین، ایتالیا و آمریکا سه کشور برتر صادرکننده خاویار بر اساس وزن و فروش جهانی در سال ۲۰۲۱ به شمار می‌روند که به ترتیب، ۲۴۴ تن، ۲۳۴ تن و ۷۲ تن صادرات داشته‌اند و ایران نیز فعالیت‌های قابل توجهی در این زمینه انجام داده است؛ به گفته رییس مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور برای ایران در چشم‌انداز ۱۴۰۴، تولید حدود ۱۰ هزار تُن گوشت و ۱۰۰ تُن خاویار پیش‌بینی شده است.

معاون وزیر جهاد کشاورزی معتقد است میزان ارزآوری بخش شیلات کشور در سال گذشته ۶۰۵ میلیون دلار بوده است که در آن میان ماهی خاویاری به عنوان ویژند جهانی و پرچم شیلات ایران محسوب می‌شود.

سال گذشته همچنین ۱۸.۵تُن خاویار و چهار هزار و ۶۰۰تُن گوشت ماهی خاویاری در کشور تولید شده است.

۱۹۵ مزرعه پرورش ماهیان خاویاری در ۲۰ استان کشور

اینک حدود ۱۹۵ مزرعه پرورش ماهیان خاویاری در ۲۰ استان کشور وجود دارد و استان‌های مازندران، گیلان و فارس، به ترتیب رتبه‌های اول تا سوم تولید این ماهی را به خود اختصاص داده‌اند.

در حقیقت استان فارس با وجود خشکسالی‌های پی در پی در سال‌های اخیر، امروز رتبه سوم را در تولید این ماهی از آن خود کرده که این خود پیامی مهم را به همراه دارد که شیلات دارای ظرفیت های مهمی است که حتی می‌تواند در گستره‌های تولید متفاوت و اقلیم‌های مختلف، با استفاده از الگوهای متنوع تولید، کانون‌های مولدی ایجاد و ضمن نقش‌آفرینی در معیشت خانواده‌ها، به پایداری تولید کشاورزی کمک کند.

سال گذشته ۱۸ هزار و ۵۰۰ کیلوگرم خاویار و چهار هزار و ۶۰۰ تن گوشت ماهیان خاویاری در کشور تولید شده که سهم استان فارس از این میزان استحصال و تولید بیش از یک هزار و ۷۰۰ کیلوگرم خاویار و ۱۹۱ تُن گوشت بوده که ارزآوری قابل توجه‌ای برای استان و کشور به دنبال داشته است.

فرآوری و صادرات خاویار از فارس

اخیرا مدیر امور شیلات و آبزیان سازمان جهاد کشاورزی فارس که معتقد است این استان در بین تمامی استان‌های کشور در حوزه ماهیان خاویاری حائز رتبه سوم و در بین استان‌های غیر ساحلی در جایگاه نخست است، از فراهم شدن امکان استحصال و فرآوری خاویار در این استان و صادرات آن به کشورهای هدف خبر داده و گفته که با اخذ کد "سایتس فرآوری و صادرات خاویار و ماهیان خاویاری" توسط یک واحد عمل‌آوری و بسته‌بندی آبزیان استان این شرایط فراهم شد.

علی فلاحی با بیان اینکه در حال حاضر این استان ظرفیت تولید بیش از ۱۸۷ تُن گوشت و سه هزار و ۸۰۰ کیلوگرم خاویار از ماهیان خاویاری را داراست، افزود: با پیگیری‌های به عمل آمده، شرکت آبزی پروران زاگرس جنوبی موفق به اخذ کد سایتس شده است.

وی که معتقد است پیش از این فقدان مرکز دارای کد سایتس در استان فارس یکی از چالش‌های پرورش دهندگان ماهیان خاویاری بوده است، گفت: اخذ این فرصت و توانمندی مهم، تولیدکنندگان استان را از حمل و نقل ماهیان خاویاری پرورشی به استان‌های شمالی کشور برای استحصال خاویار بی‌نیاز کرده است.

سه مرکز پرورش ماهیان خاویاری در شهرستان های مرودشت، بیضا و استهبان

فلاحی با بیان اینکه استان فارس دارای سه مرکز پرورش ماهیان خاویاری در شهرستان های مرودشت، بیضا و استهبان است، ابراز کرد: این استان با دارا بودن رتبه اول تولید ماهیان خاویاری، در میان استان های غیرساحلی کشور، پتانسیل و توانمندی خود را در این زمینه به اثبات رسانده است.

مدیر امور شیلات و آبزیان سازمان جهاد کشاورزی فارس با اشاره به اینکه ماهیان خاویاری به لحاظ تولید خاویار و گوشت، یکی از فرصت‌های ارزشمند، به جهت ایجاد اشتغال و ارزآوری هستند؛ گفت: ماهیان خاویاری در زمره گونه‌های در معرض انقراض قرار دارند از این رو بر اساس کنوانسیون تجارت گونه‌های در معرض انقراض (CITES) تجارت آنها تابع شرایطی خاصی است.

به گفته وی؛ مزارع پرورش موظف به رعایت ضوابط و مقررات کنوانسیون تجارت گونه های در معرض انقراض هستند، همچنین مراکز عمل‌آوری خاویار نیز باید نسبت به رعایت استانداردها و اخذ کد سایتس اقدام کنند.

بدون شک حفظ کیفیت خاویار در فارس و توجه ویژه به گونه‌های بومی از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است و تهیه و اجرای یک برنامه به منظور حفظ و بازسازی ذخایر ماهیان خاویاری و استفاده از بیگ دیتا در آبزی‌پروری نوین این ماهی، از مهمترین مواردی است که نقش بسزایی در توسعه این صنعت و گسترش صادرات در این استان پهناور دارد و نیاز است تدابیر اساسی برای عملیاتی شدن این برنامه اتخاذ شود.

در حقیقت خاویار صادراتی ایران به کشورهای مختلف اتحادیهٔ اروپا، مانند آلمان، بلژیک، ایتالیا، انگلیس، اسپانیا و فرانسه و کشورهای همسایه، مانند عمان، قطر و امارات و کشورهای دیگری همچون ژاپن، کره جنوبی، روسیه و کانادا عرضه می‌شود و فارس نیز باید تمام تلاش خود را برای ورود به این بازار به کار بگیرد چراکه شیلات فارس از ظرفیت‌های مهمی برخوردار است و می‌تواند در گستره‌های تولید و اقلیم متفاوت و مختلف، با استفاده از الگوهای متنوع تولید، کانون‌های مولد ایجاد کند، این امر ضمن کمک به معیشت خانواده‌ها به پایداری تولید کشاورزی نیز کمک می‌کند.