توسعه ترانزیت با اولویت خزر و خلیج فارس؛ محور نخستین اجلاس سران اسپکا

به گزارش روز یکشنبه ایرنا، باکو پایتخت جمهوری آذربایجان آخر هفته گذشته میزبان اجلاس سران دولت‌های کشورهای شرکت‌کننده برنامه ویژه سازمان ملل برای اقتصاد آسیای مرکزی (SPECA) بود. امسال بیست و پنجمین سالگرد برنامه ویژه سازمان ملل برای اقتصادهای آسیای مرکزی (SPECA) است و در حال حاضر جمهوری آذربایجان ریاست آن را بر عهده دارد.
این نشست نشان داد که اعضای این تشکل منطقه‌ای تلاش دارند از طریق اقدامات مشترک و مداوم فضای همکاری سودمند متقابل و فرصت های جدیدی را ایجاد کنند.
در این اجلاس الهام علی اف، قاسم ژومارت توکایف، صادیر ژاپاروف، امامعلی رحمان، شوکت میرضیایف به ترتیب رئیسان جمهوری آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ازبکستان و همچنین ایراکلی غاریباشویلی نخست وزیر گرجستان، ویکتور اوربان نخست‌وزیر مجارستان و خواجه مرات گلدیمورادوف معاون رئیس کابینه وزیران ترکمنستان شرکت کردند. تاتیانا مولچان دبیر اجرایی کمیسیون اقتصادی سازمان ملل متحد برای اروپا، آرمیدا سالسیا آلیسجابانا دبیر اجرایی کمیسیون اقتصادی و اجتماعی آسیا و اقیانوس آرام (Escap) و همچنین جاسم البدایوی، دبیرکل شورای همکاری کشورهای عربی خلیج فارس نیز از دیگر شرکت‌کنندکان این اجلاس بودند.
 

در این اجلاس نقش مهم اسپکا به عنوان یک بستر موثر برای همکاری اقتصادی و گفتگوی مداوم برای ترویج همکاری بین طرفین در زمینه های اولویت دار مانند توسعه کریدورهای حمل و نقل با محوریت خزر و خلیج فارس برای بهبود اقتصاد، تجارت، تحول و نوآوری دیجیتال، صنعت، انرژی، مدیریت منابع آب، محیط زیست، انتقال سبز و سایر زمینه های مورد علاقه متقابل مورد توجه قرار گرفت.
نتیجه اصلی این نشست تصویب اعلامیه باکو بود. در این سند، کشورهای عضو برنامه قصد خود را برای تقویت نقش اسپکا به عنوان یک پلت‌فرم برای همکاری اقتصادی و گفتگوی مداوم به منظور بررسی راه هایی برای استفاده مشترک از فرصت های ادغام منطقه ای و تدوین پاسخ های مشترک به چالش های مشترک در حال ظهور اعلام کردند.
همچنین، تعدادی از اسناد از جمله نقشه راه دیجیتالی کردن داده‌های چند منظوره و تبادل اسناد در امتداد کریدور حمل و نقل ترانس خزر با استفاده از ابزارهای حقوقی و استانداردهای سازمان ملل به تصویب رسید.

الهام علی‌اف: عامل اتحاد اسپیکا ثبات سیاسی است

الهام علی اف رئیس جمهوری آذربایجان و میزبان این اجلاس خاطرنشان کرد: در طول ۲۵ سال، روابط همه جانبه بین کشورهای ما با موفقیت توسعه یافته است، اما اجلاس سران کشورهای عضو اسپکا برای اولین بار برگزار می شود.
وی تصریح کرد: امروز جمهوری آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان با موفقیت در تعدادی از قالب‌های چندجانبه همکاری می‌کنند.

وی با اشاره به دعوت خود از نخست وزیران گرجستان و مجارستان و دبیرکل شورای همکاری کشورهای عربی خلیج فارس برای حضور افتخاری در این نشست، گفت: من اطمینان دارم که برگزاری اجلاس با چنین ترکیبی راه را برای شکل گسترده‌تری از همکاری‌های اقتصادی باز خواهد کرد.

به گفته علی اف، عامل اتحاد کشورهای اسپکا ثبات سیاسی است. «اگر ثبات وجود نداشته باشد، نمی‌توان از توسعه اقتصادی صحبت کرد. امروزه جنگ، درگیری و درگیری های خونین در مناطق مختلف جهان جریان دارد. در کشورهای ما صلح، ثبات و آرامش حاکم است، روند توسعه و ساخت و ساز با موفقیت در حال پیشرفت است. این یک دستاورد و موفقیت بزرگ دولت ها و ملت های ما است.»

وی در ادامه سخنان خود اظهار داشت که جمهوری آذربایجان ۳.۵ میلیون دلار به صندوق امانی اسپکا که تحت نظارت سازمان ملل متحد ایجاد شده است، اختصاص خواهد داد.

رئیس‌جمهوری قزاقستان: کشورهای اسپکا به پل قاره ای بین اروپا و آسیا تبدیل شده اند

قاسم ژومارت توکابف رئیس جمهوری قزاقستان در سخنرانی خود گفت: کشورهای ما فرصت‌های زیادی برای گسترش تجارت و همکاری‌های سودمند متقابل دارند. در حال حاضر ما رشد تدریجی گردش تجاری بین قزاقستان و کشورهای عضو اسپکا را مشاهده می کنیم. در سال گذشته حجم تجارت متقابل یک سوم افزایش یافت و به حدود ۱۰ میلیارد دلار رسید. من معتقدم که در آینده نه چندان دور ما هر فرصتی برای دو برابر کردن این رقم خواهیم داشت. ما قادریم کالاهای متنوعی را با قیمت های رقابتی به یکدیگر ارائه دهیم و واردات از کشورهای دیگر را کاهش دهیم.
وی گفت: قزاقستان آماده افزایش صادرات محصولات خود به کشورهای اسپکا در ۱۷۵ قلم کالای به ارزش ۲.۳ میلیارد دلار است. ایجاد کریدورهای سبز و رفع موانع مختلف، انگیزه قابل توجهی به همکاری تجاری ما از جمله در صنایعی مانند ساخت و ساز، صنایع شیمیایی و غذایی خواهد داد.

توکایف به ظرفیت بزرگ همکاری در چارچوب اسپکا در زمینه همکاری های صنعتی، تضمین امنیت غذایی، محیط زیست، علم، فناوری های دیجیتال، تنوع در حمل و نقل بین المللی و مسیرهای ترانزیتی اشاره کرد.

رئیس جمهور قزاقستان معتقد است که کشورهای اسپکا به پل قاره ای بین اروپا و آسیا تبدیل شده اند. به گفته او طی ۱۵ سال گذشته، قزاقستان بیش از ۳۵ میلیارد دلار در زیرساخت های حمل و نقل سرمایه گذاری کرده است.

وی گفت: از همه شرکا دعوت می کنم که در گسترش ظرفیت های بنادر دریای خزر و همچنین تولید مشترک کشتی های حمل و نقل همکاری متقابل داشته باشند.

توکایف در پایان سخنرانی خود قزاقستان را به عنوان محل برگزاری یکی از اجلاس های بعدی اسپکا پیشنهاد کرد.

تاکید رئیس جمهوری قرقیزستان بر حمل‌ونقل بین کشورهای اسپیکا

به گفته صادیر ژپاروف رئیس جمهوری قرقیزیزستان، گسترش همکاری ها و تقویت روابط با کشورها و مناطق همسایه به افزایش قدرت بازارها، بهبود تبادل دانش و تجربه و همچنین ایجاد فرصت‌های جدید برای توسعه کمک خواهد کرد.

او گفت: نیاز به تنوع بخشیدن به کریدورهای حمل و نقل بین‌ المللی برای قرقیزستان همچنان مهم است.

رئیس جمهور قرقیزستان گفت: در این زمینه، پروژه راهبردی ساخت راه آهن چین-قرقیزستان-ازبکستان برای کشور ما و سایر کشورهای همسایه منطقه از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

وی افزود: اجرای این پروژه بزرگ منطقه ما را از بن بست حمل و نقل به کوتاه ترین شکل خارج خواهد کرد، حدود چهار میلیارد نفر را به هم متصل خواهد کرد، جغرافیای حمل و نقل از آسیا از طریق ترکیه به اروپا، خاورمیانه، ایران، خلیج فارس و شمال آفریقا را گسترش خواهد داد.

علاوه بر این، قرقیزستان در حال کار بر روی سازماندهی و اجرای طرح حمل و نقل بار در مسیر قرقیزستان – ازبکستان – ترکمنستان – ایران – ترکیه – بیشتر به کشورهای اروپایی و همچنین در مسیر قرقیزستان –ازبکستان – ترکمنستان – ایران – بیشتر به عربستان سعودی است.

ژپاروف گفت: ما قصد داریم از کریدور جنوبی ترانس خزر برای حمل و نقل جاده ای و راه آهن کالا از قرقیزستان و چین به کشورهای اروپایی، گرجستان، آذربایجان استفاده کنیم.

استقبال رئیس جمهوری تاجیکستان از تقویت همکاری سودمند در چارچوب اسپیکا

امامعلی رحمان رئیس‌ جمهوری تاجیکستان تاکید کرد که تاجیکستان اهمیت زیادی برای تقویت همکاری های سودمند برای طرفین در چارچوب اسپکا قائل است.

او تصریح کرد: اکثر کشورهای عضو اسپکا در میان شرکای تجاری و اقتصادی ما موقعیت های پیشرو را اشغال می کنند و گردش مالی-تجاری تاجیکستان با کشورهای این گروه سال گذشته ۲۴ درصد افزایش یافته است.

رحمان از ایجاد صندوق اعتماد اسپکا استقبال و پیشنهاد کرد که در سال های آینده بر زمینه های اولویت دار مانند تسهیل تجارت و حذف موانع مصنوعی، گسترش حمل و نقل چند منظوره و راهروهای اقتصادی، توسعه یک اقتصاد "سبز" و دیجیتالی شدن تمرکز شود.

در این راستا، تاجیکستان از ایده ایجاد دبیرخانه اسپکا حمایت می کند.

رحمان تصمیم دولت این کشور را در مورد ریاست تاجیکستان در اسپکا در سال ۲۰۲۴ اعلام کرد و گفت: در چارچوب مفهوم ریاست تاجیکستان و برنامه اجرایی آن، اولویت ها با هدف تقویت نتایج موجود و تضمین دستاوردهای جدید خواهد بود.

حمایت عشق آباد از تشکیل صندوق اسپکا تحت حمایت سازمان ملل متحد

خواجه مرات گلدیمرادوف معاون رئیس کابینه وزیران ترکمنستان، گفت: اولین اجلاس برنامه ویژه سازمان ملل برای اقتصاد آسیای مرکزی که در باکو برگزار شد، مرحله مهمی برای همکاری بین کشورها است.

او افزود: علاقه به آسیای مرکزی هر ساله در حال رشد است. منطقه ما به سرعت در حال توسعه است. وجود منابع طبیعی در اینجا، موقعیت جغرافیایی مطلوب برای سرمایه گذاری های جدی جذاب است.

همان طور که معاون نخست وزیر تاکید کرد، ترکمنستان در سال های اخیر همکاری تجاری با کشورهای عضو این برنامه را تشدید کرده است.

توجه ویژه سخنرانی رئیس جمهور ازبکستان به مشکل افغانستان

شوکت میرضیایف رئیس جمهوری ازبکستان در این اجلاس از شرکت کنندگان خواست تا همکاری با افغانستان را در چارچوب اسپکا بازگرداند.

او تاکید کرد: ما نمی توانیم اجازه دهیم افغانستان با مشکلاتش تنها بماند. بدون ایجاد یک گفتگوی بین المللی با دولت فعلی، دستیابی به نتیجه مثبت غیرممکن خواهد بود.

رئیس جمهور ازبکستان همچنین اولویت های همکاری منطقه ای را در چارچوب برنامه ویژه سازمان ملل برای اقتصاد آسیای مرکزی مشخص کرد.

وی گفت: ما امید زیادی به توسعه مسیر حمل و نقل بین المللی ترانس خزر داریم. من مطمئن هستم که اتصال کریدور میانی با پروژه کمربند و جاده، و همچنین شبکه حمل و نقل فرااروپایی (TEN-T) و استراتژی دروازه جهانی تأثیر چند برابری قدرتمندی به تجارت جهانی خواهد داد. در کنار این، قزاقستان آماده همکاری فعال در توسعه کریدور شمال-جنوب است.

وی افزود: کشور ما طی ۱۵ سال گذشته بیش از ۳۵ میلیارد دلار در زیرساخت های حمل و نقل سرمایه گذاری کرده است. در طول سه سال آینده، ما قصد داریم بیش از ۱۳۰۰ کیلومتر راه آهن بسازیم. این باعث افزایش ظرفیت به سمت چین، آسیای جنوبی، روسیه و اروپا خواهد شد. من همه شرکا را به همکاری سودمند متقابل برای توسعه ظرفیت بنادر دریای خزر و همچنین تولید مشترک کشتی های حمل و نقل دعوت می کنم.

رئیس جمهور ازبکستان تصریح کرد: به منظور تبدیل برنامه به یک بستر منطقه ای موثرتر برای گسترش همکاری های اقتصادی، نیاز به بهبود اساسی اثربخشی گروه های کاری در زمینه های اصلی مشارکت، تقویت پایه های نهادی برنامه مورد توجه است.

وی گفت: پشنهاد می شود که مفهوم توسعه اسپکا–۲۰۳۰ با کمک کارشناسان کمیسیون اقتصادی سازمان ملل برای اروپا و اعضا توسعه داده شود.

میرضیایف تصرح کرد: به منظور تحریک تجارت درون منطقه ای لازم است یک برنامه مشترک تهیه شود که اقدامات لازم برای از بین بردن موانع موجود و هماهنگی اقدامات تنظیم فنی عملیات صادرات و واردات را فراهم کند.

به گفته رئیس جمهوری ازبکستان، این امر گردش تجاری در منطقه اسپکا را از ۵۲ میلیارد دلار فعلی به ۱۰۰ میلیارد دلار می رساند و تا سال ۲۰۳۰، سهم محصولات صنعتی در ساختار آن ۷۰ درصد خواهد شد.

میرضیایف همچنین بر اهمیت ایجاد و راه اندازی صندوق اعتماد اسپکا در سال آینده تاکید کرد و گفت: این صندوق باید به طور فعال با موسسات توسعه بین المللی کار، منابع مالی را جذب و بودجه را به پروژه ها و برنامه های اولویت دار با مطلوب ترین شرایط اعطا کند.

وی در پایان از آمادگی کشورش برای مشارکت در تشکیل این صندوق خبر داد.