پَتَک‌ها در سودای بازارهای جهانی

به گزارش خبرنگار ایرنا نخستین رویداد ملی پته در حالی در سیرجان و پس از چندماه از نخستین فراخوان طی روزهای اخیر برگزار شد که شاید باورش برای برگزارکنندگان هم سخت بود که هم با این استقبال از استان های مختلف کشور مواجه شوند و هم، آن‌همه دستاورد ملموس و عینی در عرصه پته دوزی داشته باشند؛ از جنبه های هنری، علمی و دانشگاهی آن گرفته تا بررسی ایرادهای مربوط به مواد اولیه و البته جست و جوی راه های توسعه صادرات به کشورهای دیگر.

گروهی از هنرمندان خلاق پته‌دوز، پتک را آفریده‌اند که گویا از ایده های برتر این جشنواره ملی هم به شمار می رود، خلاقیت تازه‌ای که هم هنر پته را با خود دارد و هم جنبه بصری متفاوت تری را ارائه کرده است.

در وصف چرایی واژه پتّه در برخی منابع، آن را برگرفته از ریشه پُت (pot)، به معنای پشم و کُرک خوانده‌اند؛ این هنر سوزن دوزی با پشم و نخ‌های مختلف گیاهی، سنتی یا فانتزی(شیمیایی) روی پارچه به رنگ و طرح‌های مختلف انجام می شود و کاربردهای مختلف از روبالشی، پرده، جلد اشیا، روطاقچه ای و کیف گرفته تا قاب تابلو دارد. پته دوزی در چند بخش خلاصه می‌شود که شامل خط دوزی، متن دوزی، پِتک دوزی یا همان چهارگوش و برگ دوزی است.

باتوجه به مختصات رویداد ملی پته و باتوجه به اطلاعاتی که برگزارکنندگان این رویداد ارائه می کنند، اگر مدعی شویم این همایش از جمله همایش هایی بود که دستاوردهای عینی مختلفی از نظر علمی و اقتصادی برای هنر-صنعت پته داشت که هم ادامه حیات این هنر-صنعت، هم اشتغال فعالان آن و نیز توسعه بازارهای هدف را دنبال کرد، گزافه نگفته‌ایم.

تاسیس شرکت تعاونی با مشارکت ذینعفان حوزه پته به منظور یافتن بهتر و مناسب‌تر بازارهای ملی و بین المللی، تاسیس باشگاه پته‌دوزان جوان، برگزاری فصلی نمایشگاه‌های مختلف و ایجاد ساختار مناسبی برای ارائه آموزش های علمی به قشر جوان به ویژه دانش آموزان، فروش مناسب پته تولیدی هنرمندان، تقاضای صادرکنندگان برای معرفی پته های مرغوب تولیدی و کارشناس ارزیاب، آشنایی با پتک‌ها، استقبال از پته دوزان برجسته و دعوت از آنان برای حضور در نمایشگاه های جهانی چند کشور اروپایی از جمله مهمترین دستاوردهای ملموس و عینی این رویداد اعلام می شود که در نیمه آذرماه امسال با همکاری وزارت میراث فرهنگی به کار خود پایان داد.

درواقع رویداد ملی کار آفرینی پته سیرجان در حالی به انتهای فعالیت ۶ ماهه خود رسید که در حوزه صنایع دستی حرکتی حساب شده، خلاقانه و نو محسوب می شود و نوید آینده روشن تر پته برای ورود به بازارهای گسترده در سطح جهانی را می دهد.

به گزارش ایرنا، هنر سوزن‌دوزی پته فارغ از زیبایی و چشم نوازی، بیانگر اصالت و فرهنگ غنی تولید کنندگان آن به ویژه در استان کرمان محسوب می شود که نسل به نسل و سینه به سینه حفظ و انتقال داده شده است.

پته دوزی صرف‌نظر از ارزش های هنری خاص، کاربردهای فراوانی مانند لباس و جهیزیه عروس، بقچه، سوزنی، پُشتی، جانماز، سرمه‌دان، جلد قرآن، روبالشی، زیرگلدانی، پرده، رومیزی، روکرسی، رویه‌ کفش و دمپایی، کیف‌دستی، زیرلیوانی، عروسک سازی، روکش جعبه‌ دستمال و غیره دارد.

البته در سال های اخیر ظرافت، زیبایی و کیفیت پته به واسطه ورود افراد غیرحرفه ای که صرفا نگاه تجاری به این محصول داشته اند، رفته رفته دچار افول و نزول شده به طوری که کارهای فاخر و با ارزش کمتری در بازار پته برای خرید مخاطبان مشاهده می شود اما انتظار می رود از این پس جلو این روند نامناسب نیز گرفته شود.

رویداد ملی کار آفرینی پته سیرجان که از خرداد سال جاری آغاز شد در نوع خود اگر نگوییم بی نظیر، رخدادی کم نظیر در حوزه صنایع دستی کشور به شمار می رود، زیرا مجموعه ای از ارکان صنایع دستی پته با همراهی دولت و حمایت بخش خصوصی گردهم آمدند تا اتفاقی چندوجهی در محصول پر ارزش و باسابقه پته اتفاق بیافتد.

ارتباط با دانشگاه و صادرکنندگان

حال که رویداد ملی کارآفرینی پته سیرجان در نیمه آذر به کار خود خاتمه داد، دبیر هنری این رویداد گزارش خلاصه ای از خروجی و ماحصل این رویداد به خبرنگار ایرنا ارائه کرده است که امید به تثبیت و ارتقای جایگاه پته در صنایع دستی منطقه، ملی و بین المللی را تقویت می کند.

زهرا عرب علیدوستی دبیر هنری رویداد ملی کار آفرینی پته سیرجان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: برای برگزاری این رویداد با دانشگاه های مختلف همکاری و با افرادی که در حوزه پته، پارچه، نخ و رنگ این نوع صنایع دستی حرفی برای گفتن داشتند، وارد مذاکره شدیم که در نهایت باعث شد ظرفیت های پته در استان کرمان و سیرجان بیشتر شناخته شود.

وی تاکید کرد: در بخش علمی پس از فراخوان مقاله های ارزشمندی به دبیرخانه رسید، داوری ها در این رویداد منصفانه و علمی بود که افراد برگزیده در نهایت معرفی شدند و مقالات رسیده به جشنواره برای ثبت در حافظه تاریخی و امکان استفاده علاقه مندان به چاپ و انتشار می رسد.

حمایت از فعالان پته

عرب علیدوستی با بیان اینکه در این رویداد با تجار موفق حوزه پته نیز وارد گفت و گو شدیم اظهار داشت: کارگاه های آموزشی این بخش با استقبال بسیار خوبی برگزار شد که حتی دور از انتظار برگزارکنندگان بود و قرار شد تعدادی از فعالان و هنرمندان پته مورد حمایت قرار گیرند.

وی ادامه داد: همچنین در بخش اقتصادی، بحث بازاریابی و فروش صنایع دستی از مهمترین اهداف اجرای رویداد ملی پته بود تا بتوانیم به بازارهای هدف دست پیدا کنیم.

احصای نواقص مواداولیه

دبیر هنری رویداد ملی کار آفرینی پته سیرجان با اشاره به استفاده از مصالح و مواد سازگار با محیط زیست و پیشینه پته بیان کرد: در این بخش متوجه شدیم که با وجود همه توجهی که به این صنایع دستی می شود، مشکلات و نواقصی نیز وجود دارد که باید راهکارهایی برای حل آن اندیشیده شود.

وی خاطرنشان کرد: در بخش ویژه اقتصادی ایده ها و کارهای خلاق زیادی به رویداد رسید و شرکت کنندگان توانستند محصولات خلاقانه ای در حوزه پته خلق و ارائه کنند که تعدادی از ایده های خلاق مربوط به تولید زیورآلات با استفاده از پته بود.

عرب علیدوستی گفت: در بخش نمایشگاهی نیز با وجود اینکه تصور می کردیم کارها به لحاظ کیفیت پارچه و نقش زیاد مورد توجه نباشد، اما محصولات و تولیدات ارسال شده از کیفیت بسیار خوبی در دوخت، پارچه و نقش برخودار بودند و بیشترین کارهای رسیده مربوط به استان کرمان بود.

وی با بیان اینکه هنرمندان زیادی از سراسر کشور به ویژه از استان کرمان و منطقه سیرجان در این رویداد شرکت کردند افزود: در بخش دانش آموزی و روستایی نیز رویداد ملی پته دنبال پیدا کردن استعدادهای جدید بود، زیرا تولید پته باید نسل به نسل و با کیفیت و اصالت حفظ و منتقل شود.

دبیر هنری رویداد ملی کار آفرینی پته سیرجان بیان کرد: حضور معاون صنایع دستی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در اختتامیه این رویداد بسیار مفید و موثر بود که پیوند بین دولت و بخش خصوصی محسوب می شد.

وی تصریح کرد: همچنین با توجه به پیشینه پته و نمونه های نفیس تاریخی آن، آثار فاخر و قدیمی زیادی به رویداد رسید که توجه هنرمندان را برای تولید پته با مواد و نقوش با کیفیت بالا جلب کرد.

عرب علیدوستی تاکید کرد: سعی کردیم آثاری که در رویداد ملی کار آفرینی پته سیرجان شرکت می کنند، شناسنامه دار و با هویت باشند تا ارزش کارهای هنرمندان بالا برود.

نمایش دستگاه بافت پارچه و شال پته

وی اظهار داشت: در حاشیه برگزاری نمایشگاه رویداد ملی پته سیرجان نیز دستگاه بافت پارچه و شال پته به نمایش گذاشته و یک دستگاه از آن نیز خریداری شد تا در اختیار هنرمندان پته دوز قرار گیرد.

دبیر هنری رویداد ملی کار آفرینی پته سیرجان بیان کرد: بخش خصوصی به عنوان یک بازوی توانمند به کمک دولت در حوزه پته آمده است و حتما این رویداد باید در سال های آینده به طور مستمر ادامه داشته باشد تا طی چند سال خروجی های بسیار خوبی در حوزه پته و در بخش ملی و بین المللی شاهد باشیم.

مهمترین خروجی رویداد ملی پته از زبان دبیر اجرایی

اما دبیر اجرایی رویداد ملی کارآفرینی پته سیرجان نیز با اشاره به بازخوردهای مهم این رویداد گفت: تاسیس شرکت تعاونی با مشارکت‌ ذینفعان حوزه پته به علت ورود به بازارهای ملی و بین‌المللی، تاسیس باشگاه پته‌دوزان جوان باهدف همگرایی بیشتر فعالان این حوزه، برگزاری نمایشگاه های فصلی و آموزش هنر پته دوزی در مناطق کمتر توسعه‌ یافته سیرجان برای بانوان و دانش آموزان از مهمترین دستاوردهای رویداد ملی پته محسوب می شود.

سعیده نجم الدینی اظهار داشت: در بخش گالری فروش پته را داشتیم که مشتریان از کارهای فاخر به هنرمندان پته دوز سفارش کار دادند.

وی بیان کرد: در این رویداد یکی از صادرکنندگان صنایع دستی از مسئولان رویداد تقاضا کرد تا کارشناسی به منظور انتخاب پته های مرغوب برای صادارت معرفی کنیم که این کار انجام شد.

دبیر اجرایی رویداد ملی کارآفرینی پته سیرجان ادامه داد: یکی از فعالان و هنرمندان صنایع دستی با پته عروسک هایی با چهره به نام پَتَک ها تولید می کند که در این نمایشگاه کارهای خود را به نمایش گذاشت، همچنین کارهای فاخر و جدید با تلفیق زیور آلات و پته نیز در این رویداد شرکت کردند.

وی با اشاره به استقبال خوب از هنر پته دوزی توسط علاقه مندان تاکید کرد: در حاشیه برنامه‌ های اختتامیه رویداد ملی کار آفرینی پته سیرجان پیشنهادهایی برای دعوت به نمایشگاه های خارج از کشور به دبیرخانه شده که سفر به یکی از کشورهای اروپایی در دست بررسی است.

به گزارش ایرنا رویداد ملی کار آفرینی پته سیرجان به همت موسسه فرهنگی معراج اندیشه وابسته به شرکت صنایع معدنی گل گهر سیرجان با همکاری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی کلید خورد و البته با همکاری خانه خلاق کرمان وابسته به معاونت فناوری ریاست جمهوری و همچنین پژوهشکده هنرهای سنتی پژوهشگاه میراث فرهنگی در سه بخش هنری، علمی و اقتصادی اجرایی و برگزار شد.

رویداد ملی پته از خرداد سال جاری با اعلام فراخوان آغاز به کار کرد و ۱۵ آذرماه جاری در سالن غدیر اداره فرهنگ و ارشاد سیرجان با حضور معاون صنایع دستی وزارت میراث فهرنگی، صنایع دستی و گردشگری و با معرفی برگزیدگان به کار خود خاتمه داد.

سیرجان در فاصله ۱۷۵ کیلومتری غرب مرکز استان کرمان قرار دارد.