«اصغر بالسینی» روز سه‌شنبه در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایرنا درباره سیاست تثبیت اقتصادی بانک مرکزی، اظهار داشت: مدل اقتصادی که بانک مرکزی پس از روی کار آمدن «محمدرضا فرزین» رییس کل بانک مرکزی پیگیری کرده برای مدیریت بخش‌های مختلف اقتصادی، سیاستی به نام سیاست تثبیت اقتصادی است. این سیاست یک متد و روش آزموده و تجربه شده مشخصی است که دارای ادبیات اقتصادی قابل توجهی در میان اقتصاددانان است.
وی افزود: اینکه سیاست تثبیت به دنبال چیست و اساساً چرا باید سیاست تثبیت را دنبال کنیم، واقعیت این است که اقتصاد ایران در سال‌های گذشته دارای نوسانات غیرضروری زیادی بوده است؛ این نوسانات غیرضروری علاوه بر اینکه ساختار اقتصادی کشور را دچار مشکل کرده برنامه‌ریزی بلندمدت را هم دچار اختلال کرده است؛
کارشناس بازار ارز ادامه داد: وقتی نوسانات در یک اقتصاد زیاد است، علاوه بر اینکه خودش را در قالب تورم نشان می‌دهد عملاً امکان برنامه‌ریزی بلندمدت را هم از فعالان اقتصادی می‌گیرد، در چنین شرایطی اگر اقتصاد به سمت ثبات حرکت کند می‌توان امیدوار بود که پیش‌بینی پذیری اقتصاد نیز افزایش یابد.
بازار غیررسمی ارز در کشور ما بازار کوچکی است و حجم خرید و فروش‌ها و عرضه و تقاضاها در این بازار بسیار محدود است
سیاست تثبیت در مرحله نخست به دنبال کنترل تورم است
بالسینی با بیان اینکه هر سیاست تثبیتی در مرحله اول به دنبال کنترل تورم است، گفت: واقعیت این است که در اقتصاد ایران یکی از کانال‌های بی‌ثبات‌کننده تورم، نوسانات نرخ ارز است و بانک مرکزی نیز با توجه به اینکه وظیفه ثبات‌بخشی به اقتصاد را برعهده دارد، اگر بتواند نوسانات ارز را کنترل کند در نهایت به تثبیت اقتصادی و کنترل تورم کمک کرده است.
وی تاکید کرد: متأسفانه در دهه نود شمسی بحران‌های ارزی مهم و بزرگی در اقتصاد ایران به وجود آمد که فوق‌العاده به ساختارهای اقتصادی ایران لطمه وارد کرد. بحران‌های اقتصادی سال ۹۷ و ۹۹ دو بحران ارزی جدی بودند که پرش‌های ارزی بزرگی به دنبال داشتند این مساله در نهایت باعث شد تورم در اقتصاد فوق‌العاده افزایش یابد
این کارشناس اقتصادی بیان داشت: در چنین شرایطی لازم بود سیاست تثبیت اقتصادی به عنوان سیاست کلیدی و اساسی بانک مرکزی پیگیری شود، زیرا تثبیت اقتصادی و کنترل نرخ ارز به عنوان متغیر کلیدی که تورم را دچار نوسانات می‌کند که در دستور کار بانک مرکزی قرار گرفت.
کاهش نرخ ارز با اجرای سیاست تثبیت اقتصادی
بالسینی با اشاره به اینکه آمارهای اقتصادی نشان می‌دهد که نرخ ارز یک عامل جدی علامت‌دهی به بازارهای مختلف است، گفت: وقتی نرخ ارز دچار نوسانات می‌شود، بازارهای مختلف نیز نوسانات را تجربه می‌کنند به طور مشخص نرخ دلار و قیمت سکه یک رابطه ۹۰ درصدی با هم دارند، یعنی وقتی نرخ دلار افزایش می‌یابد حدود ۹۰ درصد تغییرات نرخ سکه را باعث می‌شود و یا نرخ دلار در بازارهای غیررسمی و رشد قیمت مسکن نیز رابطه حدود ۶۱.۵ درصدی دارند یا اینکه در بازار خودروهای سواری خارجی رابطه ۶۵ درصدی برقرار است.
با اجرای سیاست تثبیت، شاهد مدیریت بسیار کارآمد در بازار ارز و همچنین متغیرهای کلیدی پولی هستیم؛ تداوم این سیاست خواسته سیاست‌گذاران و فعالان اقتصادی هم است
وی خاطرنشان کرد: یک رابطه عمیقی بین بازار دارایی‌های مختلف و قیمت ارز وجود دارد؛ وقتی این رابطه نزدیک است به این معناست که اگر تغییری در نرخ ارز اتفاق بیفتد، عملاً به سرعت بازارهای دیگر تحت تاثیر قرار می‌گیرند و دچار نوسان می‌شوند؛ در چنین شرایطی است که سیاست تثبیت اقتصادی به عنوان یک سیاست کلیدی در دستور کار قرار گرفت و خوشبختانه باعث شده نرخ ارز در بازار رسمی یک روند کنترل شده‌ای داشته باشد.
بازدهی بازار غیررسمی ارز صفر درصد است
سخنگوی مرکز مبادله ارز و طلای ایران با بیان اینکه آمارها نشان می‌دهد از ابتدای سال تا کنون بازدهی بازار غیررسمی ارز صفر درصد بوده است، گفت: کسانی که با انگیزه‌های سفته‌بازی و کسب سود وارد بازارهای غیررسمی ارز شدند، هیچ عایدی نداشتند و این خبر مسرت بخشی برای بخش‌های واقعی اقتصاد و برای حوزه ارزی و پولی در اقتصاد ایران است.
بالسینی ابراز داشت: در چنین شرایطی تداوم سیاست تثبیت در خصوص ثبات‌بخشی به بازار ارز نیز مساله بسیار مهمی است. تجربه نشان داده هر زمان که انتظار تورمی در اقتصاد ایران بالاست، این مساله خودش را بر بازار دارایی‌ها و خصوصاً بازار ارز منعکس و تحمیل می‌کند. به این دلیل است که اگر انتظارات تورمی کنترل شود می‌توان امیدوار بود که ثبات بازار ارز نیز در بلندمدت امکان تحقق داشته باشد.
وی خاطرنشان کرد: متأسفانه در برهه‌ها و دوره‌های زمانی مختلفی به دلیل فضاسازی‌های بسیار جدی که در بازارهای غیررسمی صورت می‌گرفت و در کانال‌های تلگرامی انجام می‌شد، سبب جهشی نرخ ارز شده بود و التهاب ارز دائم در بازار وجود داشته باشد. خوشبختانه با سیاست‌های بانک مرکزی شرایط به‌گونه‌ای است که هم انتظارات تورمی کلی در ایران تحت انقیاد و کنترل بانک مرکزی درآمده و هم اینکه اثرپذیری بازار ارز از این التهابات نیز به نحو محسوسی کاهش پیدا کرده است.
آمارها نشان می‌دهد از ابتدای سال تاکنون بازدهی بازار غیررسمی ارز صفر درصد بوده و کسانی که با انگیزه‌های سفته‌بازی و کسب سود وارد بازارهای غیررسمی ارز شدند، هیچ عایدی نداشتند
به گفته سخنگوی مرکز مبادله ارز و طلای ایران، فعالان اقتصادی نیز از اثربخشی سیاست‌های بانک مرکزی در حوزه نرخ ارز و ابزارسازی‌هایی که در این زمینه به وجود آمده، شرایط باثباتی در نظر گرفته و می‌بینند. به همین دلیل اگر یک مساله انتظارات تورمی در ماه‌های آینده نیز همین‌گونه تحت کنترل در بیاید، امیدوارم قطعاً اثر خودش را در نرخ ارز و کنترل و ثبات نرخ ارز خواهد گذاشت.
حجم معاملات اندک در بازار غیررسمی ارز
بالسینی با اشاره به بازارهای غیررسمی ارز، گفت: این نکته باید مورد توجه قرار بگیرد که بازار غیررسمی ارز در کشور ما بازار کوچکی است. اساساً این بازار را از لحاظ اقتصادی توان یک بازار رسمی اطلاق کرد؛ زیرا حجم خرید و فروش‌ها و عرضه و تقاضاها در این بازارهای غیررسمی بسیار محدود است.
وی اضافه کرد: مثلاً در نظر بگیریم که در ۸ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۲ بانک مرکزی در قالب ارز ۲۸ هزار تومانی یا ارز نیمایی یا ارز اشخاص بیش از ۴۲ میلیارد دلار ارز عرضه کرد؛ اگر این نرخ را در نظر بگیریم نسبت به آنچه در نرخ غیررسمی ارز است، تفاوت قابل توجهی وجود دارد؛ مضاف بر اینکه در بازارهای غیررسمی خرید و فروش ارز نیز بسیار محدود است؛ یعنی اگر تقاضایی به فرض ۵۰۰ هزار دلاری در چهارراه استانبول وجود داشته باشد و بخواهید این تقاضا را بروز دهید، عملاً باعث یک نوسان جدی در این بازار غیررسمی می‌شود، چرا که عمق آن بسیار کم و کوچک است.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: این امر به این معناست که بازار غیررسمی، بازار کوچکی است و به نسبت آنچه بانک مرکزی در اقتصاد عرضه می‌کند، عدد بسیار پایینی است که به همین دلیل نباید بروز و ظهور یک چنین قیمت‌سازی‌هایی در بازارهای غیررسمی بر کل نرخ ارز در اقتصاد ایران، اثر قابل توجهی داشته باشد.
تامین بخش عمده نیازهای ارزی کشور با ارز نیمایی
بالسینی اضافه کرد: باید این را هم در نظر بگیریم که بانک مرکزی بخش بالایی از نیازهای ارزی واردکننده‌ها را با ارز نیمایی یا تالار حواله نیما تامین می‌کند که نرخ‌های آن نسبت به بازار غیررسمی، نرخ پایینی است. وقتی یک چنین شرایطی در بازار است نباید اثرگذاری بازارهای غیررسمی بر کل بازار ارز ما عدد بالایی باشد.
وی با اشاره به کنترل انتظارات تورمی با اجرای سیاست تثبیت اقتصادی بانک مرکزی، گفت: تجربه نشان داده هر وقت بانک مرکزی توانسته سیاست کنترل نقدینگی را در اقتصاد اجرا کند، عملاً انتظارات تورمی را تحت کنترل درآورده و بازار ارز را نیز به ثبات رسانده است.
سیاست تثبیتی یک سیاست آزموده شده‌ای جهانی و بین‌المللی است که بسیاری از کشورها از طریق آن توانسته‌اند بازارهای خودشان را تحت کنترل کنند
سخنگوی مرکز مبادله ارز و طلای ایران گفت: در حال حاضر با توجه به سیاست‌های بسیار جدی بانک مرکزی به خصوص کنترل مقداری ترازنامه بانک‌ها، نرخ رشد نقدینگی به روند بلندمدت خودش در اقتصاد بسیار نزدیک شده و در کانال ۲۰ درصد قرار دارد. فراموش نکنیم که این عدد در اواخر سال گذشته بیش از ۴۰ درصد بود. یک چنین موفقیتی در کنترل رشد نقدینگی با توجه به اینکه نقدینگی نیز بخشی از نرخ تورم را در اقتصاد ایران توضیح می‌دهد هم اینکه می‌تواند در بازار ارز اثرگذار باشد در بلندمدت قطعاً به ثبات اقتصادی در کشور کمک شایان توجهی خواهد کرد.
بالسینی تاکید کرد: خوشبختانه در کشور مدت‌هاست با تدبیر و سیاست دقیق بانک مرکزی در بازار ارز دیگر التهابات ساعتی و روزانه نرخ ارز که در مقاطعی خصوصاً در سال‌های ۹۷ تا ۹۹ شاهد آن بودیم، وجود ندارد و این ناشی از سیاست درست تثبیت اقتصادی از سوی بانک مرکزی است.
درخواست فعالان اقتصادی، تداوم اجرای سیاست تثبیت اقتصادی است
وی با اشاره به اینکه هدف بانک مرکزی از اجرای سیاست تثبیت، میخکوب کردن نرخ ارز نیست و هیچ وقت این گونه نبوده است، گفت: باید توجه کرد که سیاست ارزی بیش از ۱۴۰ کشور در دنیا، سیاست تثبیت است. تثبیت به معنای این است که نرخ ارز را در کانال مشخصی مدیریت کنند؛ حتی کشورهایی که نظام ارزی شناور دارند یا دارای شناور مدیریت شده هستند، نرخ ارزی خودشان را یله و رها نیست.
تجربه نشان داده هر وقت بانک مرکزی توانسته سیاست کنترل نقدینگی را در اقتصاد اجرا کند، عملاً انتظارات تورمی را تحت کنترل درآورده و بازار ارز را نیز به ثبات رسانده است
این کارشناس حوزه ارز عنوان کرد: شناور یا شناور مدیریت شده یعنی نرخ ارز را در کانال محدود و مشخص و قابل تعریفی کنترل کند، به این معناست که سیاست تثبیتی یک سیاست آزموده شده‌ای جهانی و بین‌المللی است که بسیاری از کشورها از طریق آن توانسته‌اند بازارهای خودشان را تحت کنترل دربیاورند.
بالسینی گفت: بانک مرکزی در این مدت سیاست تثبیت را عملاً پیگیری کرده است که شاهد مدیریت بسیار کارآمد در بازار ارز و همچنین در متغیرهای کلیدی پولی در اقتصاد هستیم؛ در چنین شرایطی تداوم سیاست تثبیت اقتصادی نه‌تنها خواسته سیاست‌گذاران کلان اقتصادی است، بلکه فعالان اقتصادی نیز از چنین سیاستی استقبال می‌کنند.
نظر شما