تنوع زبان، نماد غنای فرهنگ در افغانستان

به گزارش خبرگزاری ایرنا، روز جهانی زبان مادری در افغانستان نیز از انظار دور نمانده و در کنار سایر روزهای تاریخی و ملی، در تقویم رسمی این کشور ثبت شده و این روز خاص، همه ساله با برنامه‌های متنوع گرامی داشته می شود.

افغانستان از لحاظ تعداد زبان در ردیف کشورهای درجه یک جهان قرار دارد، برخی از محققان تعداد زبان زنده در این کشور را 20 زبان می‌دانند و برخی دیگر بیش از 40 زبان نیز گفته است.

تنوع زبانی عمر طولانی و کهن در افغانستان دارد و لهجه‌ها و گویش‌های مختلف در طول تاریخ و با تمام تغییرات و تحولات، فراز و نشیب‌ها، اصالت خود را در این جغرافیا حفظ کرده است.

با وجود تمام تلاش‌هایی که از سوی روشن فکران جامعه و گاهی از سوی حکومت‌ها برای رفع اختلافات زبانی در افغانستان صورت گرفته است، اما گاهی ناخواسته بر اثر مداخلات بیگانگان، کشمکش‌ها و تنش هایی در بعضی مناطق این سرزمین بر سر موضوع زبان شکل گرفته است .

باید گفت که مردم افغانستان اگر تنوع زبانی دارند، اما عمدتاً تعصب زبانی ندارند و معمولاً تلاش می‌کنند تا زبان همدیگر را بفهمند و از این طریق ارتباطات اجتماعی صمیمی‌تری با هم برقرار کنند.

برخی از نظام‌ها و حاکمیت‌های گذشته در افغانستان نیز با حفظ احترام به زبان‌های موجود در کشور و هم‌چنین گویش‌ها و لهجه‌های مختلف، تلاش کرده‌اند تعصب زبانی را از بین ببرند، اما در عین حال زبان‌های "فارسی دری" و "پشتو" را به عنوان زبان‌های رسمی کشور اعلام کرده‌اند که در محافل سیاسی و ادارات دولتی بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد و در برخی از مقاطع زمانی بعضی از حکومت‌ها طبق قانون خودشان زبان‌های اوزبکی، ترکمنی، نورستانی، بلوچی، پامیری و ... را در مناطقی که بیشتر مردم به آن‌ها سخن می‌گویند نیز به عنوان زبان سوم و رسمی شناخته‌است.

با این همه اما به نظر می‌رسد که مقامات دولت کنونی افغانستان نیز بر تنوع زبانی در کشور اعتقاد داشته و بر توسعه آن تاکید دارند . هرچند برخی از دستگاه‌های تبلیغاتی و رسانه‌های مغرض غربی در طول تاریخ تلاش کرده‌اند تا از تنوع زبان‌ها در این کشور، ابزاری برای ایجاد نفاق میان مردم افغانستان برای خود بسازند، کما اینکه اختلاف مذهبی را برای این هدف دامن می‌زنند، اما با درایت و تیزبینی نخبگان، علما، دانشمندان و روشن فکران جامعه خوشبختانه این دسیسه‌ها همواره خنثی شده است.

در ماه های اخیر نیز شایعاتی مطرح شد مبنی بر اینکه که زبان دری فارسی از افغانستان در حال حذف شدن است و نوشته‌های فارسی از تابلوها حذف و به‌جای آن پشتو نوشته می‌شود، اما این شایعه بلافاصله از سوی مقامات رسمی دولت سرپرست افغانستان رد شد.

مولوی امیرخان متقی سرپرست وزارت امور خارجه دولت سرپرست افغانستان در سفری که در ماه های اخیر به تهران داشت، در نشست خبری در پاسخ به سوال خبرنگاران، گفت: زبان فارسی و پشتو هردو زبان رسمی افغانستان هستند و هیچ نوع تبعیضی علیه زبان فارسی از سوی حکومت افغانستان وجود ندارد.

وی تاکید کرد که در مدارس و دانشگاه‌ها و مراکز علمی، همه چیز مانند قبل جریان دارد و تدریس و صحبت به هر دو زبان (پشتو و دری) انجام می‌شود. ما تلاش داریم هر دو زبان غنی‌تر و علمی تر شوند.

او در این نشست در خصوص برخی تابلوها و نوشته‌هایی که زبان فارسی از آن حذف شده، توضیح داد: اگر در جایی تابلوهایی که به زبان فارسی هستند پایین کشیده شوند، کار اشخاص مغرض است و با اهداف شخصی صورت گرفته اما سیاست حکومت افغانستان این نیست.

از سوی هم ملا خیرالله خیرخواه، سرپرست وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان در مراسم روز جهانی زبان مادری به تازگی اظهار داشته است که این وزارت از تمام کوشش‌هایی که به رشد و پیشرفت زبان‌های کشور سبب می‌شود، پشتیبانی کرده و متعهد به توسعه آن است، از دید وی اقوام و زبان‌های افغانستان مثل انگشتان یک دست و برای کشور، یک امتیاز، زیبایی و افتخار است.

روز جهانی زبان مادری همواره مورد توجه افغان‌ها بوده و در شرایط مختلف از آن تجلیل کرده و می‌کنند و هم‌چنین تمام زبان‌های موجود در کشور مورد احترام بوده و است و در طول تاریخ، دست‌های ناپاکی که هر از گاهی از آستین عداوت و اختلاف افکنی بیرون آمده، نتوانسته اختلافات و تعصب زبانی را در این سرزمین دامن بزند و مردم این مرز و بوم با وجود تنوع زبانی و فرهنگی، قرن‌ها در کنار هم در صلح و دوستی زیسته اند.