ضرورت اصلاحات اقتصادی در چین؛ از افزایش دستمزدها تا توزیع مجدد ثروت

به گزارش روز سه‌شنبه ایرنا، هفته گذشته در حالی اجلاس به اصطلاح «دو نشست» چین برگزار شد که بسیاری از ناظران سیاسی و تحلیلگران بدنبال اظهارات مقامات چینی درباره مسائل سیاسی و اقتصادی داخلی و خارجی بودند.

سیاست‌های کلیدی اقتصادی معمولاً توسط پلنوم سوم حزب کمونیست چین تعیین و درباره آنها تصمیم‌گیری می‌شود؛ جلسه عمومی پنج ساله کمیته مرکزی این حزب به‌ویژه در جهت توسعه اقتصادی است. پلنوم سوم معمولاً باید تا ماه اکتبر (مهر- آبان) برگزار شود و این واقعیت که هنوز برگزار نشده، بی‌سابقه است و موضوعی برای حدس و گمان نیست.

مقامات چینی مانند رئیس جمهور این کشور شی جین‌پینگ علاقه دارند که بگویند «داستان چین را به خوبی تعریف کنید». اما وقتی این داستان چندان خوب نیست، تقریبا طبیعی است که مقامات چینی مطلب چندانی نگویند تا توضیح داده نشود که چرا اجلاس امسال کنگره خلق چین (NPC) حتی با معیارهای گذشته نیز «خسته‌کننده» بود. این مطلب را مجله آمریکایی تایم از اجلاس «دو نشست» امسال کنگره خلق چین نوشت و توضیح داد که لی کیانگ نخست وزیر چین اظهاراتش در این اجلاس را به ۵۰ دقیقه محدود کرد که کوتاه‌ترین زمان برای سخنرانی یک مقام ارشد چینی از سال ۲۰۰۱ محسوب می‌شود.

تایم که نگاهی انتقادی به این نشست داشته، تصریح کرد: سخنرانی لی کیانگ که مروری بر سلامت اقتصاد ملی چین بود و اهداف و ماموریت‌های جدید آن را معرفی می‌کرد، اثبات کرد که یک رونوشت از سخنرانی سال گذشته سلفش بوده است. با این حال وی رقم پیش‌بینی شده برای رشد اقتصادی این کشور را به «پنج درصد» کاهش داد.

نخست وزیر چین در سخنرانی خود از افزایش ۷.۲ درصدی مصارف نظامی پرده برداشت و گفت که ۱۳۹ میلیارد دلار در قالب اوراق خاص با زمان‌بندی «بسیار بلندمدت» چاپ شده و ۱ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار نیز برای ارتقا و مدرانیزاسیون صنایع و تولید هزینه خواهد شد.

وی اظهار داشت: مردم چین شجاعت و خرد لازم برای غلبه بر هر مشکل یا مانعی را دارند. توسعه چین به طور حتم طوفان‌ها را تحمل و از امواج بلند عبور خواهد کرد. آینده برای مردم ما امیدوارکننده است.

این مجله آمریکایی در تحلیل اظهارات نخست وزیر چین در اجلاس «دو نشست» خاطرنشان کرد: این اظهارات تعداد بسیار کمی از مردم را قانع خواهد کرد. بورس چین بیش از چهار تریلیون دلار از ارزش بازار خود را نسبت به دوران همه‌گیری کرونا در سال ۲۰۲۱ از دست داده و سرمایه‌گذاران خارجی در حال خروج از این کشور هستند.

این در حالی است که به گزارش «کپیتال اکونومیستس» بحران در بخش مسکن چین می‌تواند باعث از بین رفتن پس‌انداز میلیون‌ها نفر در این کشور شود. این بحران دست‌کم یک درصد از کل تولید ناخالص داخلی چین را برای یک دهه نابود خواهد کرد.

«کپیتال اکونومیستس» همچنین نوشته است که پکن همچنان باید با رکود و شمار بالای جوانان بیکار دست‌وپنجه نرم کند. اطمینان مصرف‌کنندگان نسبت به دوران همه‌گیری کرونا احیا نشده و مقامات محلی در حال غرق شدن در بدهی‌ها هستند.

استیو تسانگ مدیر مرکز SOAS چین در دانشگاه لندن می‌گوید: نحوه‌ رسیدگی به امور نشان می‌دهد که شی جین پینگ متوجه شده که اقتصاد به خوبی کار نمی‌کند و چالش‌هایی در پیش است اما گویی رهبران چین متوجه بحران نیستند.

تایم نوشت: مهم‌ترین موضوع در این اجلاس، تغییر مهمی بود که کنگره ملی چین به وجود آورد و تمرکز خود را بر سرمایه‌گذاری در فناوری و توسعه صنایع نوظهور به همراه افزایش ۱۰ درصدی هزینه‌کرد در بخش تحقیق و توسعه قرار داد.

نیس گرانبرگ تحلیلگر ارشد در امور سیاسی و اجتماعی در مرکز مطالعات چین در برلین اظهار داشت: فناوری‌های دیجیتال در صدر محورهای کنگره ملی چین قرار داشت و چین در حال تلاش برای باز کردن راه اقتصاد خود از مسیرهای دشوار پیش روست.

با وجود آنکه شی جین پینگ و جو بایدن روسای جمهور چین و آمریکا در حاشیه نشست اپک در ماه نوامبر (آبان‌ماه) در سان‌فرانسیسکو با یکدیگر دیدار کردند اما کاخ سفید همچنان محدودیت‌ها درباره صادرات کالاهایی با فناوری‌های حساس و بالا به چین را ادامه داده است.

وانگ ایی وزیر امور خارجه چین روز پنجشنبه هفته گذشته و در واکنش به ادامه این محدودیت‌ها از رنگین‌ترین عبارات برای تقابل با آمریکا استفاده کرد و اظهار داشت: آمریکا با شیوه‌های مختلف بدنبال فشار و سرکوب چین از طریق فهرستی از تحریم‌های یکجانبه است که به سطوح گیج کننده‌ای از پوچی غیر قابل درک می‌رسد.

این اظهارات البته بسیاری از کسانی که به اقتصاد صادرت محور ۱۷.۵۲ تریلیون دلاری چین چشم دوخته‌ و به آن متکی هستند را نگران می‌کند. هرچند که کارشناسان و تحلیلگران می‌گویند که محدودیت‌های صادرات کالاهایی با فناوری بالا به چین در «کوتاه‌مدت» مفید نیستند و تاثیر زیادی نخواهند داشت.

تایم با این حال نوشت: آنچه که در اجلاس اخیر در چین مشهود بود، عدم توجه کامل به بازسازی اجتماعی-اقتصادی مانند توزیع مجدد ثروت، افزایش دستمزدها، افزایش درآمد خانوارها، مالیات تصاعدی و پلکانی بر درآمدها، اجرای مالیات بر دارایی، افزایش سن بازنشستگی و دیگر اصلاحات ضروری که همیشه مورد بحث بوده‌اند.

ونتی سونگ کارشناس سیاسی دانشگاه ملی استرالیا در این رابطه می‌گوید: بین اظهارات رسمی و واقعیت‌هایی که زنان و مردان معمولی در اجتماع احساس می‌کنند گسست فزاینده‌ای وجود دارد و در این رابطه یک نگرانی عمده برای جامعه تجاری چین به وجود آمده است.

برخی کارشناسان امیدوار هستند که چین به سمت آزادسازی سرمایه‌گذاری در بخش‌هایی مانند مراقبت‌های بهداشتی و همچنین تصویب قوانینی برای کمک به مشاغل خصوصی به منظور پرداخت بدهی‌های گذشته برود اما برخی دیگر می‌گویند که این اصلاحات از جهات بسیاری اجتناب ناپذیر است.