«حامد نوبخت یگانه» روز سه‌شنبه در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا افزود: ادبیات شیعی در زبان فارسی و ترکی به آن دسته از آثاری گفته می‌شود که درونمایه‌ی متن چه در قالب نظم و چه در قالب نثر از معانی و مفاهیم مرتبط با مذهب شیعه نشأت بگیرد و محوریت آن با اهل بیت طاهرین علیهم السلام باشد.
وی اضافه کرد: هنر برتر انقلاب اسلامی نیز فراهم کردن بستری مناسب برای رشد این نوع از ادبیات است که امروزه بیشتر با ادبیات آیینی شناخته می‌شود و این خود یکی از تأثیرهای انقلاب بر این ادبیات است.
وی با بیان اینکه انقلاب اسلامی مضامین مورد طرح در مناقب و مدایح را تقریبا دگرگون ساخت، اظهار کرد: یکی از اتفاق‌های جالب این دوره تأثیر در لفظ و قالب اشعار آیینی است که گذشته از اساتید مطرح در این عرصه، با شاعرانی همچون «رضا جعفری» نمود می‌یابد: «گفتند وزن و قافیه تعطیل می‌شود / قحطی استعاره و تمثیل می‌شود / قوت گرفت شایعه، می‌گفت بعد از این هر صورتی به آینه تحمیل می‌شود» که در مناسبت با حضرت فاطمه زهرا سلام‌الله علیها است.
این پژوهشگر ادبیات شیعی افزود: یکی از تأثیرهای ماندگار هنر انقلاب اسلامی بر ادبیات شیعی هم در عرصه‌ی نثر است که با قلم اساتیدی همچون «سیدمهدی شجاعی» معنا می‌یابد.
به گفته «نوبخت یگانه»، تأثیر مکتب هنری انقلاب بر ادبیات شیعی هم در لفظ و هم در معنا بسیار مشهود بوده و در بعضی جاها تعالی‌بخش است.
وی ادامه داد: اما تأثیر ادبیات شیعی بر ادبیات و هنر انقلاب اسلامی به زعم اینجانب کمرنگ است چنانچه گذشته از لفظ و معنی در نظم و نثر، در سطح آکادمیک تاکنون نتوانسته است صاحب حتی یک کرسی شود.
وی که مدیرمسئول «رسم محتشم» نخستین مجله ادبی - شیعی است که در سطح کشوری و از مراغه به انتشار می‌رسد، این را هم بیان کرد که انتظار می‌رود تا رشته ادبیات شیعی در مراکز آموزش عالی ایجاد، و تأثیر ادبیات شیعی بر ادبیات و هنر انقلاب اسلامی ملموس‌تر شود.
ستاره‌های شعر و شاعری شیعی از قرن چهارم به بعد
این پژوهشگر در مورد سرآغاز ادبیات فارسی – شیعی بیان کرد: سرآغاز آن به گواه تاریخ به قبل از قرن چهارم برمی‌گردد و آنچه از شعر و شاعران آن دوران به یادگار مانده، به «کسایی» می‌رسد که وی را به پدر شعر شیعی ملقب کرد.
«نوبخت یگانه» افزود: بعد از «کسایی»، علی‌نامه‌هاست که آنچه به دست ما رسیده از «ربیع» در قرن پنجم است و به‌همین ترتیب قرن به قرن شاعران شیعی آثار مختلفی پدید آورده‌اند تا به «حسن کاشی» در قرن هشتم هجری برسیم.
وی ادامه داد: از این قرن است که شعر شیعی ترکی نیز با «نسیمی» آغاز می‌شود و باید توجه کرد که ما در مواجهه با شعر شیعی، با دو نوع شاعر روبه رو هستیم؛ نخست شاعرانی که صرفا در مدح و منقبت اهل بیت معصومین علیهم السلام شعر سروده و اثر پدید آورده‌اند.
وی اضافه کرد: در کنار این، شاعرانی نیز داریم که علاوه بر انواع دیگر شعر، در مدح معصومین علیهم السلام نیز اشعاری پدید آورده‌اند؛ به مانند «محتشم کاشانی» که اشعار وی در ارتباط با ائمه طاهرین علیهم السلام شاید به تعداد انگشتان دست نیز نرسد اما به پدر شعر مرثیه معروف است.
به گفته وی «باز این چه شورش است که در خلق عالم است»، کهنه شعری است که هرگز تازگی خود را از دست نمی‌دهد و هر سال با محرم تولدی نو می‌یابد.
به گزارش ایرنا، ادبیات از عوامل پیشرفت تشیع به ویژه از دوران خلافت عباسی به بعد بوده است و بی‌شک مهم‌ترین وسیله انتقال پیام این مذهب و گسترش فرهنگ آن در بدنه جوامع اسلامی محسوب می‌شود تا جایی که قبل از شکل‌گیری نظام فقهی رسمی تشیع در عهد صفوی نیز مناقبیان، راویان و شاعران دوره‌گرد، روایت تشیع از اسلام را در بین مردم ترویج می‌کردند و آثار ادبی متعلق به آنها، کهن‌ترین سند تاریخی و اجتماعی فرهنگ شیعی در جغرافیای تاریخی تشیع به شمار می‌رود.
نظر شما