به گزارش ایرنا، بخش کشاورزی در استان زنجان اهمیت ویژه‌ای دارد و بیش از ۳۲ درصد سهم اشتغال استان را به خود اختصاص داده در حالیکه میانگین سهم اشتغال کشور در این بخش ۱۸ درصد است.
استان زنجان با ۱.۳ درصد مساحت کل کشور حدود ۸۴۰ هزار هکتار عرصه های مناسب کشاورزی معادل پنج درصد اراضی کشاورزی کشور را دارد.
بخش کشاورزی در استان زنجان حدود ۱۰۰ هزار بهره‌بردار دارد که به تولید انواع محصولات زارعی و باغی اشتغال دارند.
در زمان حاضر علاوه بر چالش هایی که در تامین آب شرب برخی شهرها و روستاها در استان زنجان وجود دارد، بنا بر اعلام سازمان آب منطقه ای زنجان ۱۰۰ درصد آب مورد نیاز بخش کشاورزی و ۹۵ درصد آب مورد نیاز صنایع استان از منابع زیر زمینی تامین می شود و این موضوع فشار بر منابع آبی را مضاعف کرده است.
در چند سال اخیر با کاهش منابع آبی، موضوع افزایش بهره وری به شدت مورد توجه قرار گرفته و طرح هایی مثل اجرای الگوی کشت، انتقال دانش به مزارع، اصلاح روش های قدیمی و بهره گیری از روش های جدید به یک اولویت تبدیل شده است تا با عبور از کشاورزی سنتی، زمینه افزایش تولید و حفاظت از منابع پایه فراهم شود.
همچنین برای حفاظت از سرمایه‌های حیاتی آب و خاک، برنامه‌های بخش کشاورزی استان زنجان طی چند سال اخیر به سمت ارتقای بهره‌وری بدون استفاده از منابع آبی جدید یا افزایش عرصه‌های کشت حرکت کرده است.
کمبود منابع لازم برای ارائه مشوق ها، چالشی پیش روی اجرای طرح الگوی کشت
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان با بیان اینکه کشت محصولات کشاورزی در این استان طی ۲ سال گذشته انحراف خیلی کمی از میزان تعیین شده در الگوی کشت داشته است، گفت: فعالیت کشاورزی توسط بخش خصوصی انجام می شود و تلاش ما این است تا با ارائه مشوق ها و حمایت ها، الگوی کشت هدفگذاری شده در استان به مرور محقق شود.
روح الله حسنی افزود: اگر منابع بیشتری برای اجرای مشوق ها در اختیار بود کار بیشتری در خصوص نهادینه کردن الگوی کشت انجام می شد که دولت فعلا با سیاست قیمت گذاری، بخشی از توازن را در بازار محصولات ایجاد می کند.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان با اشاره به چالش کم آبی در استان، گفت: با توجه به این موضوع، تجهیز زمین های کشاورزی به سیستم های نوین آبیاری و پرهیز از آبیاری سنتی ضروری است.
وی به پیگیری اقدامات زیرساختی از جمله توسعه سامانه های نوین آبیاری، تامین بذرهای ویژه با مصرف آبی کم و اصلاح شیوه های کشاورزی مثل نشاکاری در استان اشاره کرد و گفت: مواجه با چالش کم آبی یک موضوع فرابخشی و مرتبط به همه است و همه باید برای آن پای کار باشند.
حسنی ادامه داد: تلاش در راستای کشت نشایی محصولات مختلف از جمله محصولات جالیزی که موجب زودرسی، صرفه جویی در مصرف آب، افزایش عملکرد و فروش به قیمت مناسب می‌شود و همچنین معرفی ارقام اصلاح شده جدید از جمله در محصولات گندم، جو، باقلا، گوجه فرنگی و سیب زمینی نیز از دیگر اقدامات در این حوزه است. توسعه آبیاری با نوار تیپ علاوه بر صرفه جویی ۷۰ درصدی در مصرف آب موجب افزایش تولید هم می‌شود؛ در سیستم آبیاری نوار تیپ، آب در نزدیکی منطقه توسعه ریشه گیاه به زمین داده می‌شود تا مساحت و عمق کوچکی از سطح خاک خیس شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان گفت: توسعه آبیاری با نوار تیپ علاوه بر صرفه جویی ۷۰ درصدی در مصرف آب موجب افزایش تولید هم می‌شود.
حسنی افزود: در سیستم آبیاری نوار تیپ، آب در نزدیکی منطقه توسعه ریشه گیاه به زمین داده می‌شود تا مساحت و عمق کوچکی از سطح خاک خیس شود.
وی به فعالیت های ترویجی نیز اشاره کرد و ادامه داد: با این فعالیت ها تلاش می کنیم تا ذهنیت کشاورزان نسبت به استفاده از بذرها و نهال های جدید که مصرف آب کمتری دارند تغییر کند و شیوه های جدید جایگزین روش های پیشین شود.
رییس سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان با بیان اینکه مدیریت منابع آبی در استان نیازمند یک مدیریت تلفیقی است، افزود: بخشی از جبران کمبود منابع آبی در قالب آبخیز داری و آبخوانداری در استان دنبال می شود که در همین راستا یکی از طرح های این بخش طرح آبخوانداری چهرآباد است که سال گذشته در جریان سفر رییس جمهور به استان عملیاتی شد و قرار است از طریق آن یک و نیم میلیون متر مکعب آب به لایه های زیرزمینی نفوذ کند.
لزوم خودداری کشاورزان زنجانی از کشت‌های آبی غیرمجاز
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای زنجان گفت: کشاورزان و بهره برداران از کشت های آبی غیر مجاز و انتقال آب به اراضی غیرآبخور اولیه و دیم خودداری کنند.
اکبر باقری با تاکید بر اینکه کشاورزان باید این شرکت را در مدیریت منابع محدود آبی یاری کنند، افزود: این امر با توجه به کاهش میزان بارندگی ها و افت سطح آبهای زیر زمینی بسیار ضروری است.با تکمیل سدهای در حال ساخت می توان از هدر رفت نزولات آسمانی جلوگیری کرد تا در مواقع اضطراری و کمبود آب از آنها بهره برداری شود.
وی به لزوم اتمام طرحهای نیمه تمام آبی در استان اشاره و خاطرنشان کرد: با تکمیل سدهای در حال ساخت می توان از هدر رفت نزولات آسمانی جلوگیری کرد تا در مواقع اضطراری و کمبود آب از آنها بهره برداری شود.
دبیر شورای حفاظت از منابع آب استان با تاکید بر رعایت الگوی مصرف و پرهیز از بد مصرفی در همه بخشها، ادامه داد: بارشهای اخیر شاید بخشی از کمبودها را جبران کند ولی اگر دقت لازم را در مصرف آب به خصوص در بخش شرب و کشاورزی انجام ندهیم با بحران کمبود آب رو به رو خواهیم شد.
۷۰ درصد از اراضی کشاورزی استان زنجان دیمی است
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان در این باره، گفت: در حوزه کشاورزی با چالش هایی متعددی مثل محدودیت منابع آب، نیاز روز افزون به مواد غذایی، چالش های اقلیمی، تغییرات آب و هوایی، افزایش دما، کاهش متوسط بارندگی ها و انتقال دانش به مزرعه رو به رو هستیم ولی با وجود این چالش ها باید بهره وری را حتما مدنظر داشته باشیم و عواملی را که در تولید کشاورزی موثر است تقویت کنیم.
اکبر طیبی با بیان اینکه راهبرد اصلی در تولید محصولات کشاورزی در استان زنجان، حفظ و افزایش تولید پایدار به ویژه در حوزه محصولات استراتژیک است، اظهار کرد: برای تامین امنیت غذایی باید سطوح زیر کشت یا بهره وری را افزایش دهیم که با توجه به چالش های اشاره شده، افزایش امکان سطح زیر کشت برای خیلی از محصولات وجود ندارد بنابراین باید به سمت افزایش بهره وری برویم.وی به اجرای طرح جهش تولید در دیمزارهای استان، اشاره کرد و گفت: هدف اصلی این طرح، افزایش میزان تولید و تثبیت آن در واحد سطح است.
معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی استان زنجان به اجرای طرح جهش تولید در دیمزارهای استان، اشاره کرد و گفت: هدف اصلی این طرح، افزایش میزان تولید و تثبیت آن در واحد سطح است و این مهم با استفاده از ادوات و روش های نوین کشاورزی همچون اجرای خاک‌ورزی حفاظتی، استفاده از کودهای بذر مال، ریزمغذی ها و رعایت تناوب زارعی غلات و حبوبات قابل دسترسی است که این موارد در اجرای طرح جهش تولید در دیمزارهای استان مورد نظر قرار گرفته است.
طیبی اظهار کرد: ۷۰ درصد از اراضی کشاورزی استان زنجان دیمی است از این رو مهمترین اقدام برای روزهای قبل از کشت، اقدامات ترویجی خواهد بود تا کشاورزان برای رعایت استانداردهای کشت، آمادگی لازم را با پیش‌زمینه علمی داشته باشند.
وی افزود: ۴۳۰ هزار هکتار از اراضی دیم استان تحت پوشش اجرای طرح جهش تولید قرار گرفته است که از این میزان حدود ۳۰۰ هزار هکتار به کشت محصول راهبردی گندم اختصاص دارد و در مابقی اراضی یعنی ۱۳۰ هزار هکتار نیز کشت سایر محصولات دیمی از جمله نخود، عدس و علوفه های دیمی را دنبال می کنیم.
برآیند:
اکنون چند سالی است که به واسطه شرایط منابع آبی، تخصیص جدید آب برای بخش کشاورزی در استان زنجان انجام نمی شود و با روش هایی مثل توسعه سامانه های آبیاری و استفاده از بذرهای با نیاز آبی کم، با تکیه بر همان منابع موجود آبی، فعالیت تولیدی در کشاورزی زنجان دنبال می شود.
نظر شما